Uzay bilimi alanında son yılların en önemli gelişmelerden biri olarak kayda geçen kara delik fotoğrafının ortaya çıkmasında önemli bir rol oynayan 29 yaşındaki bilim insanı Katie Bouman’ı yakından tanıyalım istedik.
Bir kara deliğin fotoğraflanmasının yakın bir zamana kadar imkansız olduğu düşünülüyordu. 29 yaşındaki Katie Bouman, bunu mümkün kılan algoritmanın geliştirilmesinde başroldeki isimleden biri oldu. Bauman, söz konusu algoritmayı 3 yıl önce Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) bilgisayar bilimi ve yapay zeka alanında doktora öğrencisiyken hazırlamaya başladı.
Kara deliğin fotoğrafını tek bir teleskopla çekmek mümkün olmadığı için dünyanın farklı bölgelerindeki teleskoplardan verilerin toplanması ve bunların bir araya getirilmesi gerekiyordu. Bu amaçla, Antarktika’dan İspanya ve Şili’ye kadar olan toplam sekiz radyo teleskopundan oluşan Event Horizon Teleskop ağı (EHT) ile veriler tarafından toplandı.
Bouman’ın rolü, altı yıl önce 23 yaşında bir genç araştırmacı olarak projeye katıldığında, teleskop tarafından toplanan astronomik veri yığınlarını tek bir tutarlı görüntüde toplayabilecek bir algoritma geliştirmeye yardımcı olmaktı.
Michigan Üniversitesi’nde elektrik mühendisliği okuyan, MIT’de elektrik mühendisliği dalında yüksek lisans ve doktora derecesi alan Bouman, görüntüleme kodunu oluşturmak için üç yıl çalıştı. Algoritma oluştuktan sonra, kara delik görüntüsünü elde etmek için geliştirilecek tasarım için birçok araştırmacıdan oluşan EHT ekibi ile birlikte çalıştı.
Bouman, ekipçe ortaya koydukları işbirliğinin kara deliğin fotoğraflanma sürecindeki önemini şöyle ifade ediyor: “Sadece bir algoritma ya da bir kişi bu görüntünün oluşmasını sağlamadı. Dünyada iki yüzden fazla bilim insanından oluşan ekibin inanılmaz yeteneği ve fotoğrafı çekmek için gerekli olan enstrümanı, veri işleme, görüntüleme yöntemlerini ve analiz tekniklerini geliştirmek için yıllarca süren sıkı çalışma sayesinde başarıya ulaştık.”
Bouman, 2016 yılında yaptığı TED konuşmasında kara deliğin fotoğrafını çekmek için uluslararası bir araştırma ekibi, dünya boyunda bir teleskop ve hepsini bir araya getirecek bir algoritma gerektiğini söylemiş, konuşmasını şöyle tamamlamıştı: “İlk başta sizin için bir kara delik kadar gizemli görünse bile, hepinizi dışarı çıkmaya ve bilimin sınırlarını zorlamaya yardımcı olmak için teşvik etmek istiyorum.”
Bouman hayallerine ulaştı ama şimdi yeni soruların peşinde: “Dünyanın neresine ve nasıl yeni bir teleskop yerleştirmeliyiz? Ya da uzayda hangi yörüngeye yeni bir teleskop koymak gerekiyor?” Bauman yakaladıkları görününtün yeni araştırma konularına vesile olacağı için çok heyecanlı: “Bundan sonra, daha kesin görüntüler elde edip daha çok şey öğrenmek için elimizdeki algoritmaları ve teknikleri geliştirecek olmak çok heyecan verici.”
Kaynak: Guardian, Evrensel