Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık’ın “Eşcinselliği kamusal alanda problem değilmiş gibi kabul etmeyi bizden kimse beklemesin,” demesi üzerine kadın ve LGBTİ+ örgütleri ortak bir açıklama yayımladı.
25 Ocak’ta Ankara’da medya kuruluşlarının temsilcileriyle bir araya gelen Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, LGBTİ+’lar için “Problem değilmiş gibi kabul etmeyi bizden kimse beklemesin,” dedi.
Yanık, konuşmasına “Bireysel özgürlük kısmı başka bir şey; ama toplumsal hayatı etkileyen tarafı başka bir şey. Eşcinsel vatandaşlarımız da bizim vatandaşlarımız. Haklarını korumak, yaşam haklarını korumak devletin sorumluluğudur ve bundan taviz veremez ama öbür taraftan eşcinselliği normalleştirmek, eşcinselliği kamusal alanda problem değilmiş gibi kabul etmeyi bizden kimse beklemesin ne bireysel olarak ne hükümet olarak. İkisi birbirinden çok ayrı şeylerdir,” diye devam etti.
Anayasa Değişikliği Teklifine de değinen Yanık, “Evlilik birliği kadın ve erkekten oluşur. Bunu niye yazmak istedik anayasaya? Mevcut kanunlarda yok muydu? Vardı. Dolayısıyla mevcut kanunlarımız bizim böyle eşcinsel evliliğine müsaittir de birdenbire fark ettik; ama ‘Şunu anayasaya koyalım da engel olalım’. Öyle bir şey yok. Burada bir tavrı, meseleyle ilgili duruşumuzu daha net, daha keskin bir biçimde ortaya koymak istedik,” dedi.
115 kadın ve LGBTİ+ örgütü, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Derya Yanık’a tepki gösterdi. Bakan’ın toplumsal cinsiyet eşitliği ve LGBTİ+ karşıtı basın açıklamasını eleştiren örgütler, “Eşitlikten yana bir bakan istiyoruz” diyerek Yanık’ı istifaya çağırdı.
Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın çağrısıyla imzaya açılan metni iki günde 115 kadın ve LGBTİ+ örgütü imzaladı.
Açıklama metninin tamamı şöyle:
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, 25.01.2023 tarihinde gerçekleştirdiği basın toplantısında kadınlar ve LGBTİ+’lar hakkında talihsiz açıklamalarda bulundu. Bakanın açıklamaları bizlere uzman olması gerektiği sosyal politikalar, toplumsal cinsiyet eşitsizliği, kadına yönelik şiddet ve cinsiyet yönelim/kimlik konularından bihaber olduğunu açık bir şekilde göstermektedir.
Kadın Bakanlığının kaldırılarak Aile Bakanlığına dönüştürüldüğü 2011 yılından bu yana bu değişimin toplumsal cinsiyet eşitliği adına geriye gidiş olduğunu ve Bakanlığın kadınlar lehine politikaları rafa kaldırarak aileyi güçlendirmeyi odağına aldığının defalarca altını çizdik. Bakan Yanık’ın açıklamaları bu tespitimizi bir kez daha doğrularken aynı zamanda bakanlığın temel görevlerinden dahi habersiz olduğunu gösteriyor.
Bakanın kadına yönelik şiddetin alkolizmden kaynaklı olduğuna dair tespitinin sadece yanlış değil aynı zamanda yıllar içerisinde bu alanda üretilen bilgi, deneyim ve hukuk metinlerinin çok gerisinde olduğunu görüyoruz. Şiddetin kaynağının toplumsal cinsiyet eşitsizliği olduğunu görmezden gelme çabası ile bakanın konu hakkındaki bilgisizliği birleşince ortaya çıkan bu tespit, bakanlığın kadına yönelik şiddetle mücadele yöntemlerine dair şüphemizi derinleştiriyor. Bu konudaki bilgi ve yaklaşım eksikliği kamuoyunda HKG davası olarak bilinen, İsmailağa Cemaati’ne Bağlı Hiranur Vakfı’nın Kurucusu Yusuf Ziya Gümüşel’in kızı HKG’nin 6 yaşındayken ‘imam nikahıyla evlendirmesi’ olayına ilişkin bakanlığa yöneltilen eleştirilere yanıtında da ortaya çıkmaktadır. Bakanlık olarak görevini sadece davaya müdahil olma bağlamında tarif etmesi, bakanlığın çocuk yaşta evlilikleri önleme ve şiddete maruz kalan kadınlara danışma merkezleri ve sığınaklarda ihtiyaçlarına uygun bir biçimde sosyal, psikolojik ve hukuki destek sunma görevlerinin en olumlu ifadeyle farkında olmadığını düşündürüyor.
Bakanlığa hakim olan aileyi koruma anlayışı, bedeli kadınların şiddete maruz kalması, çocukların istismar edilmesi, kadınların beden ve emeklerinin sömürülmesi olsa da aile birliğini korumak üzerine kurulu. Bu anlayış, kadınları geleneksel toplumsal cinsiyet rolüne hapsederken Bakanlığın nüfus politikalarını sosyal hizmetten bağımsız tartışmasında da açığa çıkıyor. Yaşlı nüfusun bakım ihtiyacından bahsetmeden hayata katılımından bahsetmek, devletin yaşlı, hasta, engelli ve çocuk bakımındaki sorumluluğunu kadınların omuzlarına yıkmasına neden oluyor. Keza doğurganlık oranına dair yaptığı vurgunun kadınların kürtaj haklarına ve ücretsiz/erişilebilir bir biçimde gebeliği önleyici yöntemlere erişimlerini kısıtlayan devlet politikasına denk düştüğünü görüyoruz.
Son olarak Bakan Yanık’ın LGBTİ+’larla ilgili sözleri açık bir nefret söylemidir. LGBTİ+’ların varoluşlarına müdahale edilmediğini iddia ederek LGBTİ+ propagandası ile mücadele edildiğini söylemek bir manipülasyon ve kamuoyunda nefreti yaygınlaştırma çabasıdır. Bakanın LGBTİ+ olmayı değil LGBTİ+’lara yöneltilen nefreti “problem” etmesini bekliyoruz.
Adında sosyal hizmetler geçen bir bakanlığın başında olmak, aile birliğini değil toplumdaki her bireyin eşit ve özgür yaşaması için çalışmayı ve bunun önündeki engellerle mücadele etmeyi gerektirir. Bakanlığı eşitsizlik ve ayrımcılığı derinleştirecek politika ve söylemlerin aracı olarak kullanmak kabul edilemez. Bakan Derya Yanık’ı istifaya, tüm kamuoyunu ise toplumun her kesiminin eşit, özgür ve barış içinde yaşayacağı politikaları talep etmeye davet ediyoruz.