2018’de pek çok şey ters gitti, o kadar ki sürekli maruz kaldığımız kötü haberlerin ortasında dünyadaki iyi gelişmeleri gözden geçirmek kolaydı. Ancak, inanması zor olsa da, Elijah Wolfson’a göre 2018 birçok yönden en iyi yıl olarak tarihe geçti. Eşitlik, Adalet Kadın Platformu olarak, Wolfson’un Quartz’da yayımlanan ve dünyada umut veren gelişmeleri paylaştığı makalesini Türkçeleştirdik.
Çevre
Bu yılın en kötü küresel haberlerinden biri, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin Ekim raporundan geldi. Rapor, karbon salımlarının bu yıl sonuna kadar artacağını gösteriyordu. İklim değişikliğini önlemek için sera gazı emisyonlarında sert bir düşüşe ihtiyacımız var, bu yüzden henüz düz bir çizgiye bile erişememiz olmamız endişe verici. Öte yandan, bazı iyi haberler de var.
Örneğin, 2016 yılında, ilk kez, yenilenebilir enerjiden sağlanan küresel enerjinin payı yüzde 10’u geçti. Uluslararası Enerji Ajansı’na göre, 2017’de dünyada elektriğin neredeyse yüzde 25’i yenilenebilir kaynaklardan sağlandı ve bu rakamın önümüzdeki birkaç yıl içinde yüzde 30’a yükselmesi gerekiyor. (Not: Bu yazıda belirtilen rakamların çoğu 2017 veya 2016 yılına aittir, ancak çoğu 2018’de yayınlanmıştır, çünkü genel verilerin toplanması ve analiz edilmesi genellikle bir veya iki yıl alıyor.)
Yeni veriler ayrıca, 2016 ve 2017 yılları arasında, dünya okyanuslarının yaklaşık 6,7 milyon kilometresinin daha çevresel koruma altına alındığını gösteriyor. Bunların çoğunluğu ulusal sınırlar içinde, yani daha fazla ülke küresel düzeyde okyanus koruma projelerine aktif olarak yardım ediyor.
Koruma altına alınan risk altındaki deniz alanları artıyor.
İnsanlar, dünyayı daha çok keşfettikçe ve yeni türler buldukça, bilinen türlerin sayısı arttığından, tehlike ya da tehdit altındaki türlerin ne kadarını kurtarabildiğimizi tartışmak zorlaşıyor. Ancak bu listelerden çıkarılan türlerin sayılarını artırabilmiş olmamız cesaret verici.
Yoksulluk / Gelir
Bağlamına göre çok farklılık göstereceği için küresel yoksulluk oranlarını değerlendirmek zor olabilir. Bunu hesaplamanın bir yolu, ortalama bir insanın bir günlük geliri ile günde 1.90 dolar olan küresel yoksulluk sınırının (Dünya Bankası’nın belirlediği şekilde) arasındaki farkı karşılaştırmaktır. Bu ölçüme dayanarak, küresel yoksulluk düşüyor.
Küresel yoksulluk uçurumu azalıyor.
Dikkate alınması gereken bir diğer şey ise yaşam kalitesi. Elektriğe erişim, sağlık, eğitim ve genel memnuniyet için çok önemlidir. Bu yıl yayınlanan yeni verilere göre, dünyadaki insanların% 87’sinin 2017’de elektriğe erişimi oldu.
Elektriğe erişim sağlayan insan nüfusu artıyor.
Eğitim
Okuryazarlık oranları on yıllardır istikrarlı bir şekilde tırmanıyor ve küçük bir artış bile büyük bir fark yaratabilir. Bugün 5.5 milyar yetişkin olduğu göz önüne alındığında, 2015’ten 2016’ya 0,23 puanlık artış (verilerin mevcut olduğu son yıl) yaklaşık 11,5 milyon daha fazla insanın okuryazar olduğu anlamına geliyor.
Küresel okuryazarlık oranı artıyor.
Halk Sağlığı
Muhtemelen, dünyada yıldan yıla yaşanan en büyük görünmez gelişme, bebek ölümleri, anne ölümleri, geç büyüme ve gençlerin hamileliği gibi temel halk sağlığı göstergeleridir. Bunlar önemli, çünkü ortalama insanın sağlık uzmanlarına, tesislere, ilaçlara ve daha fazlasına erişimini temsil ediyor. Bu oranların tümü son birkaç on yılda, bazı durumlarda çarpıcı biçimde düştü.
Küresel bebek ölümleri oranı azalıyor.
Küresel anne ölümleri oranı azalıyor.
Küresel sağlığın iyileştiğinin bir başka göstergesi, tüberküloz ve sıtma gibi tedavi edilebilir bulaşıcı hastalıkların oranları olarak göze çarpıyor. Bunlar genellikle dünyanın daha yoksul bölgelerinde daha büyük problemler yaratıyor, fakat bu tür hastalıkların oranları düşmeye devam etmektedir.
Cinsiyet eşitliği ve LGBT hakları
Özellikle zengin ülkelerde, eğitimdeki küresel cinsiyet farkı kapanmaya devam etmekte. Bu yıl yayınlanan yeni veriler, 2016 yılında, her 100 erkek için ilk ve ortaokulda kayıtlı 99.7 kız çocuğunun olduğunu gösteriyor. 1986 yılında bu sayı 85.1 idi. Diğer bazı göstergelerde de olduğu gibi artan grafiklerde, küresel nüfusun büyüklüğü göz önüne alınırsa, bu küçük artışların etkisi oldukça büyük.
2018 ABD seçimlerinde, yeni temsilcilerin kongreye girmesiyle tarihi bir sonuç elde edildi. Gelecek yıldan itibaren en az 121 kadın Kongre üyelerine katılacak ve bu da Kongre üyelerinin yaklaşık yüzde 23’ü demek. Bununla birlikte, ABD, 2016’da yüzde 23 ve 2017’de yaklaşık yüzde 24 olan parlamentodaki küresel kadın oranı ile aynı seviyeye ulaşmış oldu.
ABD Kongresi’ndeki kadın temsilci oranı artıyor.
Kadınların eşitliği için hala yapılacak çok şey var. LGBTQ hakları içinse yapacak çok şey var. Ancak cesaret verici bir diğer gelişme, ülkelerin eşcinsel evliliği yasallaştırmaya devam etmeleri. Kosta Rika’da yüksek mahkeme, 2018’de eşcinsel evliliği yasaklayan yasaların anayasaya aykırı olduğuna karar verdi ve Kosta Rika eşcinsel evliliğin yasal olduğu diğer 30 ülke arasına katıldı.