BM Kadın Birimi tarafından Paris’te düzenlenen Nesiller Boyu Eşitlik Forumu’na doğru ilerlerken, 7 farklı eylem planıyla eşitlik için harekete geçmenin ve dünyayı değiştirmenin yollarını mercek altına aldık.
Forum, toplumsal cinsiyet eşitliğini ve kadın haklarını ilerletmek üzere büyük yatırımları, politikaları ve programları teşvik etmek için bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor.
BM Kadın Birimi tarafından, gençlik ve sivil toplum ortaklığında Meksika ve Fransa hükümetlerinin ev sahipliğinde düzenlenen Forum, hükümetleri, feminist liderleri, gençleri ve her sektörde değişim yaratanları bir araya getiriyor. Forum, 6 Eylem Koalisyonu ve Kadın, Barış ve Güvenlik ve İnsani Eylem Sözleşmesi’nin önderlik edeceği beş yıllık bir yolculuğun da başlangıcı olacak.
Eylem Koalisyonları ve Sözleşme, 2026’ya kadar geri dönüşü olmayan bir ilerleme sağlamak için gerekli eylemleri ve hedefleri belirledi. Bakım emeğini tanıyan, azaltan ve yeniden dağıtan ve buna ek olarak 80 milyon insana yakışır bakım işi yaratan politikalar; 550 milyon kadın ve kız çocuğunu toplumsal cinsiyete dayalı şiddetten koruyan yasalar; ve cinsiyete duyarlı iklim çözümlerine yatırımı artırırken teknoloji ve inovasyonda çalışan kadınların oranının ikiye katlanmasına yönelik çalışmalar, bu eylem ve hedeflerden sadece birkaçı.
Paris Forumu’na doğru ilerlerken, eşitlik için harekete geçmek ve dünyayı değiştirmenin yedi yolu:
1. Toplumsal cinsiyete dayalı şiddete karşı harekete geç
Toplumsal cinsiyete dayalı şiddete son vermek, eşit bir dünya tasavvurunu gerçekleştirmek için çok önemlidir. Tahminen 736 milyon kadın -neredeyse her üç kadından biri- hayatlarında en az bir kez birlikte olduğu kişi, partneri olmayan kişi veya her ikisi tarafından cinsel şiddete maruz kalmıştır.
Peki neyin değişmesi gerekiyor? Daha fazla hükümet, toplumsal cinsiyete dayalı her türlü şiddeti yasaklayan uluslararası ve bölgesel sözleşmeleri onaylamalı ve yasaları, politikaları ve eylem planlarını güçlendirmeli, uygulamalı ve finanse etmelidir.
Kering Vakfı İcra Direktörü ve Toplumsal Cinsiyete Dayalı Şiddet Eylem Koalisyonu üyesi Céline Bonnaire, “Kadın hakları örgütlerinin daha çok fonlanması gerektiği konusunda herkes hemfikir” diyor. “Ancak paranın nereye gittiğine baktığınızda, kadın ve kız çocukları liderliğindeki kuruluşların küresel fonların sadece yüzde yedisini aldığını görüyoruz.” Bu nedenle Koalisyon, hükümetler, özel sektör ve diğer bağışçılardan kız çocukları ve kadınların liderliğindeki kuruluşlara kaliteli ve esnek finansman sağlamasını teşvik etmenin yanı sıra hayatta kalana yönelik hizmetleri daha geniş ölçeklendirme ve iyileştirme ihtiyacına odaklanıyor.
2. Kadınların ve kız çocuklarının ekonomik adalet ve haklara erişimi için harekete geç
Kadınlar ve kız çocukları, sosyal korumaya erişimde özellikle dezavantajlıdır. İşgücüne katılımdaki cinsiyet farkı 30 yılda değişmedi ve yüzde 31’de kaldı. 15-29 yaş arası genç kadınların, genç erkeklere göre işgücünün dışında kalma ve okula gitmeme olasılıkları üç kat daha fazladır.
Bakım ekonomisini dönüştürmek, her yerde kadınlar ve kız çocukları için ekonomik adalet ve hakları garanti altına almanın kilit bileşenlerinden biridir. Kadınlar, erkeklerin yaptığı ücretsiz bakım ve ev işleri için ortalama olarak üç kat daha fazla zaman harcar, bu nedenle işçi haklarının bakım çalışanlarının ihtiyacını karşılaması esastır. Ücret eşitliği ve insana yakışır iş norm haline gelmelidir.
Kamerun’daki kız çocuğu anneleri derneği Manki Maroua’nın Başkanı ve Ekonomik Adalet ve Haklar Eylem Koalisyonu üyesi Diane Ndarbawa, “Yasal değişikliğe acilen ihtiyaç var çünkü bu toplumsal cinsiyet eşitliği ve ekonomik adalete katkıda bulunmanın yanı sıra ilerlemeyi uzun vadede güvence altına alacak.
3. Bedensel özerklik, cinsel sağlık ve üreme sağlığı ve hakları için harekete geç
Kadınları ve kız çocuklarını, cinsel sağlık ve üreme sağlığı ve haklarını kullanmaları ve kendi bedenlerine ilişkin baskı, şiddet ve ayrımcılıktan uzak özerk kararlar almaları için güçlendirmek, toplumsal cinsiyet eşitliğine sahip bir dünyaya ulaşmak için hayati ve acil bir ihtiyaçtır.
Dünya çapında, 15-49 yaş arası kız çocukları ve kadınların yüzde 45’i, doğum kontrolüne karar vermek veya sekse hayır demek gibi kendi bedenlerine ilişkin kararlar alamıyor. Ayrıca insani acil durumlar söz konusu olduğunda, kadınlar ve kız çocukları, erkeklere kıyasla daha büyük zorluklarla karşı karşıya kalıyor. Örneğin, anne ölümlerinin yüzde 60’ı insani krizlerden veya kırılgan koşullardan etkilenen ülkelerde meydana gelmekte.
Nesiller Boyu Eşitlik Forumu, kapsamlı cinsellik eğitiminin yaygınlaştırılması ve 2026 yılına kadar milyonlarca genç kız ve kadın için doğum kontrol hizmetlerine erişimin artırılması gibi temel çözümleri tartışıyor. Bedensel Özerklik ve Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı ve Hakları Eylem Koalisyonu, beş yıl boyunca 50 milyondan fazla genç kız ve kadının kürtaja erişebilecekleri bölgelerde yaşamasını sağlamaya odaklanacak.
4. İklim adaletinde feminist eylemlilik için harekete geç
İklim değişikliği herkesi etkilese de, çevresel, ekonomik ve sosyal darbelerin yükünü sırtlanan, sağlık ve güvenlik riskleriyle karşı karşıya kalan kadınlar ve kız çocukları başta olmak üzere yoksul kesim daha fazla etkileniyor.
Buna rağmen, iklim adaletini sağlamaya yönelik kararların alındığı mekanizmalarda kadınlar ve kız çocukları yeterince temsil edilmiyor ve iklim müdahaleleri, şiddeti engelleme, sağlık hizmetlerine kısıtlı erişim, ekonomik dayanıklılık ve ücretsiz bakım ve ev içi hizmetler gibi birçok noktada kadınların ve kız çocuklarının ihtiyaçlarına cevap vermiyor.
Girls for Climate Action’ın kurucu ortağı ve İklim Adaleti için Feminist Eylem Koalisyonu’nun üyesi Ugandalı Joanita Babirye, bu gerçeği ilk elden deneyimlemiş biri: “Kadınların ve kız çocuklarının kendilerine ve ailelerine bakmak için her gün çevreyle etkileşime girdiği bir çevrede büyüdüm. Su aramak için daha uzun mesafeler kat etmek zorunda kaldık. Mevsim değişikliklerinin tarım üzerinde olumsuz bir etkisi olduğunu fark ettik ve bu da bizi giderek daha fazla endişelendirdi.”
Babirye, iklim adaleti için feminist eylemi teşvik etmek için bir şeyler yapılması gerektiği düşüncesiyle, cinsiyete dayalı iklim çözümleri için finansmana doğrudan erişimi artırmak, kadınların ve kız çocuklarının yeşil bir ekonomiye geçiş yapması ve toplumsal cinsiyet ve çevre ile ilgili verilerin toplanmasını ve kullanımını artırmak için dünyanın dört bir yanından diğer Eylem Koalisyonu üyeleriyle güçlerini birleştirdi.
5. Teknoloji ve inovasyonda cinsiyet eşitliği için harekete geç
Kadınlar ve kız çocukları, teknoloji ve inovasyon alanında erişim, liderlik ve tasarımda eşit fırsatlara sahip olsaydı dünya nasıl bir yer olurdu? Bu soru, nesiller arası cinsiyete dayalı dijital uçurumu kapatmak, teknoloji ve inovasyonda çalışan kadınların oranını ikiye katlamak ve çevrimiçi toplumsal cinsiyete dayalı şiddeti ortadan kaldırmak için kurulan Teknoloji ve İnovasyon Eylem Koalisyonu’nun merkezinde yer alıyor.
Kırgızistan’ın ilk uzay programının lideri Kyzzhibek Batyrkanova, feminist teknolojiye ve inovasyona yatırım yapmanın kapsayıcı ve hesap verebilir bir gelecek inşa etmenin önemli bir parçası olduğuna inanıyor. “Kız çocukları ve kadınlar yer aldığı için bu programın başarısız olacağına dair birçok olumsuz yorumla karşılaşıyoruz. İnsanlar finansman ve altyapı eksikliği gibi diğer faktörleri dikkate bile almıyor” diyor.
Teknoloji ve İnovasyon Eylem Koalisyonu’nu oluşturan çeşitli ortaklar, inovasyon ekosistemlerini genişletme, şeffaflığı ve hesap verebilirliği dijital teknolojiye adapte etme ve kapsayıcı dijital ekonomileri genişletmeye yönelik somut adımlar öneriyor.
6. Feminist hareketler ve liderlik için harekete geç.
Feminist hareketleri ve liderliği güçlendirmeden, siyasi hayatta cinsiyet eşitliğini sağlamak giderek zorlaşıyor. Mevcut ilerleme hızıyla, 2063 yılına kadar ülkelerin yasama organlarında eşit cinsiyet temsili sağlanamayacak. Trans, interseks ve non-binary bireyler, yerli kadınlar, genç feministler ve diğer toplumun dışına itilmiş gruplar dahil olmak üzere feminist liderlerin sorunların çözümüne katkısı hayati.
G7 Cinsiyet Eşitliği Danışma Konseyi lideri ve üyesi Botswanalı ekonomist Bogolo Joy Kenewendo, “2021’de bile neden kadınların lider olabileceğini veya olması gerektiğini açıklamaya çalışmayı sorunlu buluyorum. 1995 Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu’ndan bu yana pek çok çalışma yapıldı. Neden şimdi, 26 yıl sonra, hala liderlik pozisyonumu meşru göstermek zorundayım?” diye soruyor.
“Feminist örgütler, COVID-19 salgını boyunca gördüğümüz gibi mücadelenin ön saflarında yer aldı. En yoksulları ve en savunmasız olanları destekliyorlar, kadın sığınma evleri gibi hizmetlere erişimi artırmak için mücadele ediyorlar. Kanada Hükümeti Uluslararası Kalkınma Bakanı ve Feminist Hareketler ve Liderlik Koalisyonu üyesi Karina Gould, “Bunlar her gün değişimi gerçekleştiren sahadaki insanlar ve onları desteklememiz gerekiyor” diyor.
Feminist Hareketler ve Liderlik Eylem Koalisyonu, feminist eylem için çeşitli feminist aktivistleri, örgütleri ve sivil toplumu finanse etmek ve desteklemek için eylem önerileri ortaya koyuyor. 2026 yılına kadar Koalisyon, dünyanın her yerindeki kadınların, kız çocuklarının ve ikili cinsiyet sistemini reddeden bireylerin liderlik ve karar alma gücünü geliştirmeyi hedefliyor.
7. Kadınların barış süreçlerinin karar alma mekanizmalarında olması için harekete geç!
Çatışmalardan etkilenen ülkelerde, kadınların COVID-19 görev güçlerindeki temsili yüzde 18 gibi düşük bir seviyede. Araştırmalar, kadınlar müzakere masasında olduğunda barış anlaşmalarının ortalama 15 yıl veya daha uzun sürmesinin daha muhtemel olduğunu gösterse de, 1992 ve 2019 arasındaki barış süreçlerinde kadınlar müzakerecilerin yalnızca yüzde 13’ünü, arabulucuların ve imzacıların yüzde 6’sını oluşturdu.
Bunu değiştirmeye yönelik politikalar ve önlemler zaten mevcut, ancak barışı inşa eden kadınlar, insani yardım çalışanları ve insan hakları savunucuları olarak kadınlara yatırım yapılmıyor. Nesiller Boyu Eşitlik Forumu’nda, ilgili koalisyon, gündemin uygulanmasını nasıl hızlandırmayı planladıklarını açıklayacak.
Kaynak: UN Women