Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, DEVA Partisi, Gelecek Partisi, İYİ Parti ve Saadet Partisi’nin oluşturduğu “Altılı Masa” koalisyonunun temsilcileri, SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği’nin öncülüğünde kadın sivil toplum örgütleri, akademisyenler ve gazetecilerle bir araya geldi.
Altılı Masa temsilcileri, kadın-erkek eşitliğini sağlamaya dönük politika önerilerine ilişkin yaptıkları sunumların ardından kadın sivil toplum örgütleri ve basın mensuplarından gelen soruları yanıtladı.
Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, DEVA Partisi, Gelecek Partisi, İYİ Parti ve Saadet Partisi‘nin oluşturduğu ve kamuoyunda “Altılı Masa” olarak bilinen altı muhalefet partisinin temsilcileri, SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği’nin öncülüğünde kadın sivil toplum örgütleri, akademisyenler ve gazetecilerle bir araya geldi.
SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği Kurucu Başkanı Gülseren Onanç‘ın moderasyonunu üstlendiği buluşmaya, “Altılı Masa” muhalefetini temsilen CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp, DEVA Partisi Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Mustafa Yeneroğlu, GELECEK Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün, İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem ve Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya katıldı.
‘Cinsiyet eşitliği, demokrasi ve gelişmişlik mücadelesinin bir parçası’
SES Derneği’nin resmi Youtube hesabından canlı yayınlanan etkinlik, SES Derneği Kurucu Başkanı Gülseren Onanç’ın açılış konuşmasıyla başladı.
SES’in geçtiğimiz Eylül ayından bu yana düzenlediği bir dizi toplantı ile “Türkiye’nin Demokasi İnşasında Kadınlar Nasıl Bir Rol Oynayacak?” sorusuna cevap aradıklarını söyleyen Onanç, “Bugün kafamızdaki soruları doğrudan muhataplarına soracağız. İnanıyorum ki bugün Türkiye’de demokrasiyi inşa etmek üzere yola çıkmış parti temsilcilerinden alacağımız cevaplar önümüzdeki sürece ışık tutacak” dedi.
Onanç, Türkiye ve dünyanın içinde bulunduğu dönemi, “kutuplaşmanın, militarizmin ve savaşların gündemi belirlediği bir ortam” olarak tanımladı. “Amerika’daki kürtaj hakkının federal eyaletlere bırakılmasına ilişkin Yüksek Mahkeme kararını endişe ile izliyoruz. Türkiye’de ise İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının yanı sıra, her türden eşitliği savunmaktan vazgeçildiğine, kadın haklarını koruma ve cinsiyet eşitliğini uygulamada son on yılda belirgin bir şekilde geriye gidildiğine tanıklık ediyoruz” diyen Onanç, “İktidar alternatifi olan ve önümüzdeki seçimlerde ülkeyi yönetmeye talip olan Altılı Masa’dan beklentimiz çok yüksek. Ancak bu güne kadar itiraf edelim ki kadın sorunlarının yeterince sahiplenilmediğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
Toplantının amacını, “altılı masaya cinsiyet eşitliğini sağlamak yönünde kadın hareketi ile birlikte mücadele etme çağrısı yapmak” olarak özetleyen Onanç, “Biz cinsiyet eşitliği mücadelesinde erkeklerin kenarda sessizce beklemek yerine bizimle birlikte aktif mücadele etmelerinin önemli olduğuna inanıyoruz. Zira cinsiyet eşitliği sadece bir kadın hakları sorunu değil aynı zamanda bir demokrasi ve gelişmişlik sorunudur” diye konuştu.
Onanç’ın yaptığı açılışın ardından Altılı Masa temsilcileri, “Kadınları parti içinde kalıcı ve etkili biçimde var edebilmek için hangi örgütsel/kurumsal dönüşümler gerçekleştirmeyi düşünüyorsunuz?“, “Kadınların siyasette “eksik temsil” sorununu çözmek için neler yapmayı planlıyorsunuz?“, “Kadın haklarının korunması ve kadın-erkek eşitliğinin sağlanması le ilgili “Altılı Masa”nın görüş birliğine vardığı ortak ilkeler nelerdir?” ve “Kadınların ‘Altılı Masa’ ittifakı ve çıkaracağı cumhurbaşkanı adayını desteklemesi yönünde önerileriniz nelerdir?” soruları etrafında 5’er dakikalık bir sunuş gerçekleştirdi.
‘Kadın-erkek eşitliği ve eşit temsile mutabakat metninde yer veriyoruz’
İlk sunuşu gerçekleştiren CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, Türkiye’nin başkanlık sistemi ile 100 yılda edindiği tüm siyasal ve toplumsal kazanımların tehlike altına girdiğini belirttiği konuşmasında, “Türkiye öyle bir sisteme savruldu ki, tek adam sisteminde tüm hak ve özgürlükler tehdit altında. Bu sistemi değiştirmemiz lazım. O yüzden güçlendirilmiş parlamenter sistem için çalışıyoruz” dedi.
Toplantıya “6 erkek temsilcisi”nin gönderilmesi yönündeki eleştirileri de yanıtlayan Erkek, “Altı partinin birlikte çalıştığı farklı komisyonlar var, onlarda kadınlar da var” değerlendirmesini yaptı. Erkek, CHP olarak 300’ün üzerinde kadın örgütünün görüşlerini alarak yüzde 50 temsil oranını öngören kanun teklifini hazırlayıp meclise sunduklarını hatırlatarak, “Doğru bir sistemi inşa edersek, güçlendirilmiş parlamenter sistem inşa edersek, sorunlarımız azalır diye düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
Erkek, konuşmasının devamında şunları kaydetti: “Kadın haklarıyla ilgili çok ciddi sorunlar var. Kadına yönelik şiddet ciddi bir sorun. Kadınlar çalışma hayatında, siyasette yeterince yer alamıyor. Mutabakat metninde olsun, anayasal reform komisyonunda olsun, kadın-erkek eşitliğine ve eşit temsile özen gösteriyoruz. Bu konuda insanlık tarihi de hak mücadelesiyle geçti ve geçmeye de devam edecek. Kadın hakları mücadelesi, kadın ve erkek hep birlikte yapılmalı.”
‘Her bireyin dilediği cinsiyeti yaşama hakkı var’
Toplantının ikinci kısmında LGBTİ+ haklarına yönelik tutumlarına ilişkin soruyu da yanıtlayan Erkek, şunları söyledi: “Demokrasinin temeli insandır, bireydir, özgür bireydir. Her bireyin dilediği cinsiyeti ve cinsel yönelimi yaşamak hakkı vardır. Demokratik bir hukuk devletinde bu haklar tanınmalı ve saygı gösterilmeli. Ancak bugün, tüm haklar tehdt altında. Basın hakkı, toplantı ve gösteri yürüyüşleri hakkı… Biz nütün bunları aşarız, yeter ki birbirimizi dinleyelim ve anlayalım. Tartışırsak ve dinlersek Türkiye’nin çözülemeyecek hiçbir sorunu yok. İlk seçimden sonra bu sıkıntıları aşacağız.”
‘Eksik temsil eleştirilerinde haklısınız’
İkinci sözü alan Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp ise konuşmasına toplantıdaki “eksik kadın temsili”ni gündemleştirerek başladı.
“İçinden geçtiğimiz cumhurbaşbalığı sistemi sona erdirme konusunda 6 genel başkan mutabakata vardığında, altılı masa için görevlendirme yapıldı, tesadüfen 6 erkek şeklinde netice verdi” diyen Şahinalp, “Eleştirilerde haklısınız, devam eden komisyonlarda kadınlar da görev yapıyor” vurgusunu yaptı.
Şahinalp, Altılı Masa olarak kadınların eğitim, çalışma hayatı ve karar alma mekanizmalarına katılımı için çalıştıklarının altını çizerek “Kadınların toplumsal hayata katılımının düşük olduğu hususu teşvik edici şekilde keleme aldık” şeklinde konuştu.
Kadınların siyasi hayata atılma konusunda tereddüt yaşadıklarını savunan Şahinalp, “Katılım, genel merkezde ve ilçe merkezlerinde arzu edilen seviyede değil. Düşük istek var. Bunu teşvik etmemiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.
‘Kadın-erkek eşitliğini sağlamanın bir devlet politikası olması gerekiyor’
DEVA Partisi Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Mustafa Yeneroğlu da, DEVA Partisi olarak kadın konusunu detaylı şekilde konuşup tartıştıklarını belirterek, “Tüm karar alma mekanizmalarında kadın-erkek eşitliğini sağlamanın bir devlet politikası olması gerekiyor” değerlendirmesini yaptı.
Yeneroğlu, kadın-erkek eşitliğinin sağlanmasında eğitim politikalarının önemine değinerek, söz konusu politikaların gözden geçirileceğini ifade etti.
DEVA Partisi’nin 171 bin üyesindeki kadın oranının yüzde 34.7 olduğu bilgisini paylaşan Yeneroğlu, “Karar mekanizmalarımızda yüzde 35 cinsiyet kotamız var ancak kadınları siyasete çekme konusunda sıkıntılar yaşıyoruz. Yine de pozitif ayrımcılıkla kadınların desteklenmesi için elimizden geleni yapıyoruz” diye konuştu.
Yeneroğlu, konuşmasının devamında şu vurguları yaptı: “DEVA Partisi yeni bir parti. Mecliste kadın konusunda en fazla temsile sahip olan iktidar partisi. Bu da durumun ne kadar vahim olduğunu ortaya koyuyor.”
‘Kadının siyasette, sosyal hayatta ve istihdamdaki dezavantajlarını ortadan kaldırmak istiyoruz’
Gelecek Partisi’ni temsilen toplantıya katılan Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün konuşmasına kendilerine yönelik getirilen “Kadın haklarını bunlar mı savunacak?” eleştirilerini değerlendirerek başladı.
“Bizatihi kadın haklarını savunmak için değil, tüm Türkiye’nin haklarını savunmak için, insanlığın haklarını savunmak için bir araya geldik. Kadın hakları da bunlardan bir tanesi” diyen Üstün bunlardan en temelinin kadının hayat hakkını savunmak olduğunun altını çizdi.
Üstün, Altılı Masa’nın kadının yaşam hakkının nasıl korunacağı hususunda çok detaylı bir program ortaya koyduğunu belirterek, kız çocuklarının ve kadınların eğitim hakları konusunda da mutabatları olduğunu vurguladı.
Kadınların eksik istihdam konusuna da değinen Üstün, “Kadının siyasette, sosyal hayatta ve istihdamdaki dezavantajlarını ortadan kaldırmaya dönük politikaları savunuyoruz” şeklinde konuştu.
‘Aktivist kadınlardan çok şey öğrendim: Haklarını kimseye yedirmezler’
İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem ise konuşmasına kadın hakları ve Cumhuriyet arasındaki ilişkiyi vurgulayarak başladı.
“Türkiyedeki kadın hakları cumhuriyet demektir. Cumhuriyetin kurucu değerleri demektir. Bugün kadınlara saldıranlar, hiç bitmemiştir ve bitmeyecektir. Kadın haklarına, kadın-erkek eşitliğine saldırmak cumhuriyete saldırmaktır” diyen Erdem şunları kaydetti: “Türkiyedeki kadınların gücüne inanıyorum. Aktivist kadınlardan çok şey öğrendim. Şunu da söyleyeyim: Bu ülkenin kadınları ne bize, ne erkeklere ne de AKP’ye haklarını yedirirler.”
Kadın-erkek eşitliğini sağlamak için birlikte çalışmanın önemini belirten Erdem, “Altılı Masa’nın bu doğrultudaki samimiyetine inanın. Nüfusun yarısını bir yere koyarak ilerlememiz mümkün değil” dedi.
Erdem, toplantıya altı erkek temsilci katılması yönündeki eleştirilere değinerek, “Biz Altılı Masa’nın hukuk başkanları olarak buraya geldik. Hepsi erkek. Ama siyasi masamızda kadın var” ifadelerini kullandı.
‘Bizler de öğreniyoruz, Altılı Masa’daki erkekler de öğreniyor’
İYİ Parti’nin önümüzdeki seçimlerde kadınları seçilebilecekleri yerlerden aday göstereceklerini temin ettiklerini söyleyen Erdem, “Siyasette daha fazla kadın olacak. Kadınlara siyaset olarak eşit hakları sağlamak bizim görevimimiz. Kadın haklarını da erkekler de savunmak zorunda. Yoksa ileriye gitmeye imkan yok” diye konuştu.
Erdem, konuşmasını şu sözlerle tamamladı: “Bugüne kadar çektiklerimizin bize öğrettiği şeyler var. Bizler de öğreniyoruz. Altılı Masa’daki erkekler de öğreniyor. Başımıza getirdikleriyle AKP bize demokrasiyi, kadın haklarını nasıl kucaklamamız gerektiğini, öğretti. Bu kötü yönetimle öğrendik.”
‘Güçlü ve çoğulcu demokrasinin inşası için kadın temsili şart, burada hemfikiriz’
Sunuşlarda son sözü alan Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya oldu. Kaya, güçlü ve çoğulcu bir demokratik siyasal sistemin inşası için kadının hem sosyal hem ekonomik hem de siyasal durumunun güçlenmesi gerektiği konusunda Altılı Masa olarak hemfikir olduklarını dile getirdi.
Kadınların sosyal ve siyasal hayatta yeterince varlık gösteremediklerinin farkında olduklarını dile getiren Kaya, “Bunların belli başlı sebepleri var. Meclis ve siyasi partilerin kadının siyasete katılımını destekleyecek politikalar geliştirmeleri gerekir” değerlendirmesini yaptı.
Kaya, “siyasal temsil” konusunda en çok eleştiriye muhattap olan bir siyasal parti geleneğinin temsilcisi olduklarının farkında olduklarını belirterek, “1969’dan bu yana siyaset sahnesinde olan Milli Görüş hareketinin eğitim, sosyal ve siyasal alanda ciddi ayrımcılığa uğradığının ve engellemelere uğradığının kabul edilmesi gerek” diye konuştu.
“1969’dan bu yana eğitim, siyaset ve sosyal hayatta dünya görüşü olarak bize yakın kadınların ne tür engellemelere tabi tutulduğunun Türkiye demokrasisini yakından izleyenlerin görmesi gerek” diyen Kaya, konuşmasının devamında Saadet Partisi’nin İstanbul Sözleşmesi’ne yönelik tutumunu değerlendirdi.
“İstanbul Sözleşmesi’nin kadına yönelik şiddete dönük kazanımlarının farkındayız. Ama sorun yaratan yönlerini de konuşmak istiyoruz” diyen Kaya şunları söyledi: “İstanbul Sözleşmesi’nin kadına yönelik şiddet ve ev içi şiddetin önlenmesi için yapılmış uluslararası anlaşmalardan biridir. Bu sözleşmenin gerek yazımı aşamasında gerekse Meclis’te yeterince tartışılmadığını kabul etmek lazım. Anayasa yapım sürecinde nasıl bütün toplumun rızasını almak durumundaysak, toplumun genelini ilgilendiren bu gibi sözleşmelerde de toplumsal katılıma ve eleştirilerin değerlendirilmesi lazım” dedi.
Toplantının devamında Altılı Masa temsilcileri, kadın sivil toplum örgütü temsilcileri ve gazetecilerin yönlendirdiği Altılı Masa’yı oluşturan siyasi partilerdeki kadın temsili, kota ve fermuar sistemi, LGBTİ+ hakları, kadınların siyasete katılımda gösterdiği “tereddütler”in nedenleri gibi soruları yanıtladı.
Etkinlik, Keb ‘Mo”nun Rosanne Cash ile birlikte seslendirdiği, “Put a Woman in Charge” şarkısı ile son buldu.