Gazeteci Berrin Sönmez, Duvar’daki yazısında, Musa Orhan’ın avukatı aracılığı ile Ezgi Mola ve sonrasında paylaşım yapan birçok kişiye açtığı davaların, ekonomik ve siyasi yönden güçlü olanın kamuoyundaki ifade özgürlüğünü ‘slapp davalar’ denen davalarla bastırma biçimi olduğunu anlatıyor.
Berrin Sönmez / Duvar
Yürek burkan, insanı acıya gark ederek öfkelendiren, isyan ettiren olaylardandı İpek Er’in kısacık yaşamının sona erişi. Yaşamı hakkında edindiğimiz sınırlı bilgi ise büyük ölçüde intiharından sadece 9 gün önce Siirt Cumhuriyet Başsavcılığına verdiği ifadesine dayanıyor. Suç duyurusunda bulunup, şikayetçi olmuştu İpek. Savcılık ifadesini inandırıcı bulup iddianame düzenlemiş ve adli tıp raporunun ifadeyi doğruladığı bilgisini de eklemişti, dosyaya. “Beni evlenme vaadiyle kandıran, alkol ve hap vererek tecavüz eden Musa Orhan’dan davacıyım, şikayetçiyim. İntiharın eşiğine geldim. Ailemin yüzüne bakamıyorum.” İfadesinde yer alan bu cümleler ne kadar yakıcı ve ne kadar da bilindik, sık rastlanan erkek şiddeti anlatısı. 24 yaşındaki Musa Orhan, silahlı kuvvetler mensubu, Siirt’te görev yapan uzman çavuştu. Dolayısıyla nitelikli cinsel saldırı suçlamasıyla 12 yıldan az olmamak üzere cezalandırılması istemi tutuklanması talebiyle düzenlenmiş iddianameyi Siirt 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi kabul etti. 27 Temmuz 2020’de mahkeme tutuksuz yargılama kararı verdi.
Kamuoyu geneli ise bu olayları öğrendiğinde tarih 18 Ağustos 2020 olmuştu. İntihara teşebbüs ederek 34 gün tedavi gördükten sonra yaşamını yitiren İpek Er’in intihar notu basına yansıdığında öğrenilmiş, duyanların zihni oyulmuştu. İpek Er öldü, Musa Orhan serbest. Musa Orhan serbest, İpek öldü… İpek öldü. Onu ölüme sürükleyen zincirin temel halkası olan Musa Orhan serbest… Tutuksuz yargılanıyor, aramızda dolaşıyor. Kamuoyu tepkisinden sonra, insanlar susmadığı, itiraz ettiği, sosyal medya dalgalandığı zaman ancak görevine son verildi. Hâlâ tutuksuz ve hâlâ yargılama devam ediyor. Atılı suç, nitelikli cinsel saldırı… Ve Musa Orhan hâlâ serbestken Ezgi Mola’ya dava açıp bir de üstüne üstlük mahkeme tarafından haklı bulunup ünlü sanatçıya, kadın hakları savunusunu sanatının bir parçası haline getirmiş bir kadına, 65 günlük para cezası hükmü veriliyor. İnsanları adalet arayışından bezdirecek, pes ettirecek bir karar. Niyet de bu zaten… İnsanları susturmak. Yargının demokratik denetimini önlemek…
Denge denetleme mekanizmaları açısından bakıldığında yargının iki tür denetimi olduğu görülür. Birisi iç denetim diğeri demokratik denetim. İç denetim bir üst mahkeme yolunun açık olmasıyla ve yüksek yargı eliyle gerçekleştirilen hukuki denetimdir. Diğeri ise medya ve sosyal medya desteğiyle sağlanan, kamuoyu baskısı sayesinde gerçekleşen demokratik denetimdir. Ezgi Mola’ya verilen 5 bin 200 TL para cezası ve hatta hakkında hakaret davasının açılması bile yargının demokratik denetimini önleme girişimi olarak değerlendirilmeye açık kararlardan. Siyasi baskıya alabildiğine boyun eğmiş, bağımsızlığını ve yansızlığını yitirmiş görünen yargı erki, demokratik denetimi suç saydı. Neymiş efendim “tecavüzcü şerefsiz” demiş. Ya ne diyecekti? “Şerefli tecavüzcü” yazabilecek kimse çıkar mı şu koskoca dünyada?
Musa Orhan’ın avukatı Mehmet Erkan Akkuş, Ezgi Mola ve onun paylaşımıyla etkileşime giren pek çok kişi hakkında hakaret iddiasıyla suç duyurusunda bulunarak yargılamanın başlamasına yol açtı. Ankara 31’inci Asliye Ceza Mahkemesi de avukatın talebiyle hazırlanan iddianame doğrultusunda hakaret kabul ederek para cezasına hükmettiğinde, tanınmış kişilerin toplumsal konulara müdahil olmasını önleyecek bir karar almış oldu. Bir avukat arkadaşımın paylaşımında hukukta bu tip davaların ‘slapp davalar’ olarak isimlendirildiğini görüyoruz: “Musa Orhan’ın avukatı aracılığı ile Ezgi Mola ve sonrasında paylaşım yapan birçok kişiye açtığı davalar, ekonomik ve siyasi yönden güçlü olanın kamuoyundaki ifade özgürlüğünü slapp davalar denen davalarla bastırma biçimidir.” Bu durum kamuoyu nezdinde etkili olabilecek isimlerin yargının demokratik denetimini işlevselleştirecek özellikteki paylaşımlarını, yargı yoluyla yıldırmak, önlemek için bir girişim olarak görmek gerektiğini düşündürüyor.
Yazının devamına buradan ulaşabilirsiniz.