Gülseren Onanç
2023 yılının sonunun gelmiş olmasına seviniyorum. Depremin yakıcı acısı ve seçim yenilgilerinin yanında sevdiklerimin yaşadığı sağlık sorunları ile 2023 zor bir yıl oldu.
Memlekette hepimiz kendimizi yorgun hissediyoruz. Dünya mutluluk endeksinde Türkiye 102. sırada. Gençlerde durum daha da kötü, yaşam memnuniyeti endeksinde gençler en son sırada yer alıyor.
Bu arada 2024’te seçime gidecek olan Amerikalıların da bu yılı pek mutlu kapamadıklarını okudum. Wall Street Journal’da yer alan makalede, Amerikalıların ülkedeki teknolojik gelişmeler, yeni buluşlar, ekonominin gelişimi gibi pozitif bakmak için çok nedenleri olmasına rağmen geleceğe umutla bakmıyor. Amerika’da hükümetten Yüksek Mahkemeye, medyadan askeriye kadar olan güven, tarihin en düşük seviyelerine ulaşmış. Beş Amerikalıdan dördü ekonomiden endişe duyduklarını itiraf ediyor ve ekonominin kötüleştiğine inanıyor. Ankete katılanların üçte ikisi ülkenin “yanlış yolda” olduğunu söylüyor. Yaklaşan 2024 başkanlık seçimi neredeyse herkesi üzüyor. Orta Doğu’daki savaş ve Rusya’nın işgali karşısında Ukrayna’nın devam eden sıkıntıları, dünyanın çatışma içinde olduğu hissini yaratıyor.
İyi ki diyorum, insanlık zamanı dilimlere bölmeyi akıl etmiş de bütün kötülükleri bir yıla yükleyip, geride bırakıyoruz. Yeni yıl için yeni umutlar ile yeni sayfalar açıyoruz. 2024 için planlar yapacağız, hayaller kuracağız. 2024 yılının 2023’ten daha güzel olacağına inanacağız.
Öte tarafta yaşlanmak geleceğe daha olumlu bakmamızı sağlıyor. Kişilik ve Sosyal Psikoloji Dergisi’nde yayımlanan araştırmaya göre, insanlar yaşlandıkça pozitif duygularda artış eğilimi oluyormuş. Kadınlar erkeklerden daha büyük bir ivme ile pozitif duygular yaşarken, evli erkekler bekarlara göre daha fazla pozitif duygular geliştiriyormuş.
Mutluluğuna ulaşmanın 10 erdemi
Yeni yılda herkese dilediğimiz mutluluğun bir formülü olsa bu ne oldurdu? sorusuna cevap ararken Atlantic dergisinde yayınlanan bir makalede cevabı buldum. İyi Yaşam İçin Aristoteles’in 10 kuralı başlıklı yazıda Arthur c. Brooks Aristo’nun mutluluğun aranarak bulunacak bir şey olmadığını, “çekilerek” kazanıldığını söylüyor. Mutluluğu davet et, diyor. Mutlu olma halini “iyi ruh” (eudaemonia) olarak tanımlayan Aristo, iyi ruha erişmek için insanların sahip olması gereken 10 erdemi sıralıyor:
Mutluluğun aşağıda yazdığım 10 erdeme sahip olan kişilere geleceğini yada bu erdemlere sahip insanların mutluluğu çekeceğini söylüyor. Başlıkları biraz değiştirerek aşağıdaki gibi sıraladım.
- Cesur ol: Baskıcı düzenler korku salarak bireyin en önemli erdemi olan cesareti bastırmaya çalışırlar. Sosyal medyadaki bir paylaşımın sonunda olabilecek soruşturma korkusu bireyin kendini özgürce ifade etme cesaretini kırar. Cesaret insanın mutluluğu çeken en önemli erdemlerinden biridir.
- Dengeli ol: Sosyal medyanın da etkisi ile güzellik, zenginlik, popülerlik insanda dengeleri altüst ediyor. İnsanın nefsini ve yaşamdan beklentilerini dengede tutması, ölçülü bir yaşam sürmesi mutluluğu çağıran bir erdemdir.
- Cömert ol: Sahip olduğumuz maddi varlıkları ihtiyaç sahipleri ile paylaşmak, cimri olmamak mutluluğu çeken bir erdem.
- Destekleyici ol: Toplumsal fayda sağlamak üzere çalışan sosyal grupları, girişimleri, dernekleri destekle. Benim yıllardır deneyimlediğim mutluluk yolu bir grup içinde mücadele etmektir.
- Büyük düşün: Küçük olaylar ile değil büyük fotoğraf ile ilgilen. Geçici zevkler ve geçici rahatsızlıklara takılmadan daha derin ve daha anlamlı olan şeylerle meşgul ol. Sosyal medyada trend olan bir konunun seni üzmesine izin verme, onun yerine Savaş ve Barış’ı oku mesela. Aristo’nun büyük ruh dediği erdem büyük düşünmekten geçiyor.
- Nazik ol: Nezaket mutluluğu çeken önemli bir erdemdir. Memleketteki mutsuzluk oranının bu kadar yüksek olmasını bireylerin öfke kontrolünü yitirmesine bağlıyorum.
- Adil ol: İçinde yaşadığın ortam adil olmasa da sen adaleti aramaktan vazgeçme. Yaşamında adaleti uygula. Adaletin ile toplum mutluluğu arasında doğrudan bir ilişki var. Memlekette ve dünyada adaletin olmadığını düşünmek mutsuzluk kaynağı oluyor. Adaletli olmak mutluluğu çeken önemli bir erdem.
- Affedici ol: Başkalarının kusurlarını yüzüne vurma, hoşgörülü ol. Düşman oluşturma, kimseye kin besleme. Affetmek ve hoşgörülü olmak mutluluğa giden önemli bir yol.
- Alçak gönüllü ol: Çevremizdeki insanlar ile eşit bir ilişki kurmak insan doğasına en uygun davranıştır. Sahip olduğumuz maddi ve manevi şeylerin çevremizde bir üstünlük aracı olmasına izin vermemek gerekir. Alçakgönüllülük bu topraklarda var olan mutluluğu çeken önemli bir erdemdir.
- Kendin gibi ol: İnsanın kendi değerleri ile barışık olup, eksiği ve fazlası ile kendi gibi olması ve kendini yaşaması mutluluk yolunda önemli bir erdemdir.
Erdemli insan mutlu insandır
Aristoteles’in özünde erdemli insanın sahip olması gereken 10 özelliği aynı zamanda mutluluğu çeken erdemler olarak belirlemesi mutluluğa giden yolun erdemli olmaktan geçtiğini anlatıyor. Bize erdemli insanın mutlu olacağını hatırlatıyor.
Size bunları paylaşırken biz de kendimize ayna tuttuk. Hem bireysel hem de SES Eşitlik, Adalet Kadın Platformu’nun kurumsal davranışlarında erdemli olmaya çaba gösterdik.
2023 yılında yaptıklarımızın bir dökümünü yaparak kendimizi bu çerçevede temize çektik. Editörümüz Eda Doğançay bir yılı aşağıdaki başlıklarda özetledi.
- Türkiye’den ve dünyadan kadın direnişlerini takip ettik, onlardan umut ürettik.
- Yerel ve uluslararası kadın gündemlerini yakından takip ettik.
- Kadın liderliğinin dünyayı değiştirme gücünde ısrarcı olduk .
- Kadınların barış talebini dillendirmeye gayret gösterdik.
- Siyasette ve yerel yönetimlerde kadın temsiliyetine odaklandık.
- Ekonomi ve iş dünyasına toplumsal cinsiyet perspektifinden baktık.
- Deprem bölgesinden kadın gazetecilerin sesine ses verdik.
- Çevre ve iklim mücadelesinde öncü olan kadınları yakından takip ettik.
- Kadın emeğini ve işçi sınıfının mücadelesine destek olamaya çalıştık.
- Kültür-sanat, teknolojiye kadın perspektifinden bakmaya çalıştık.
- LGBTQİ+ hareketine destek olduk.
2024 yılında da yeni projelerimiz ile misyonumuzu erdemli bir şekilde yaşama geçirmeye devam edeceğiz.
Hepimize barış içinde eşit, adil, özgür bir yıl diliyorum.