SES Eşitlik, Adalet, Kadın Platformu olarak bu kez aynayı kendimize tutarak 2023’te editör ekibimizle bir yılın muhasebesini yaptık, üretimlerimizin çetelesini çıkardık. Umutsuzluğa düşmenin kolay olduğu bir yılda, kadın dayanışmasının birleştirici gücünden aslında her gün nasıl da ilham aldığımızı gördük, mutlu olduk, gururlandık.
Geçen bir yılda Platform’un gözünden yaşananlar ve ‘en’lerimizle 2023’e veda ediyoruz. 2024’te görüşmek üzere…
Kadın liderliğinin dünyayı değiştirme gücünde ısrarcı olduk
Kararların alındığı her masada kadınların da olduğu bir geleceğin hayalini kuruyoruz. Bu doğrultuda içeriklerimizle kadınların karar alma süreçlerine dahil edilmesi için ses çıkardık. Farklı alanlarda kadın liderliğini destekledik, kadın liderlerin başarı hikayelerini gündeme taşıdık.
Birleşmiş Milletler (BM) İklim Zirvesi’nde (COP28) kadın örgütleri ve iklim aktivistlerinin, kadınların ve kız çocuklarının hakları ve ihtiyaçlarının iklim tartışmalarında dikkate alınmasını ve hükümet politikalarına dahil edilmesine yönelik taleplerini irdeledik.
Yerel ve uluslararası kadın gündemlerini yakından takip ettik
Türkiye’deki kadın hareketinin kadın ve çocuk haklarını ciddi tehdit eden yargı reformuna karşı yürüttüğü mücadeleyi, kadınların siyasette ve muhalefetin yürüttüğü parlamenter sistem görüşmelerinde eşit temsili için siyasi partilere uyguladığı baskıyı ve kadına yönelik şiddete yönelik kampanyaları, eşitlik ve hak mücadelesini ve laiklik savunusunu konu alan haberlere yer verdik.
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu hakkında kapatılması yönünde açılan davayı yakından takip ettik, “ret” kararını coşkuyla karşıladık.
Yerel gündemi, yerel yönetimlerin kadına yönelik şiddete ilişkin uygulamalarını ve politikalarını, küreseldeki iyi uygulamaları haberleştirdik.
Tüm dünyada yükselen aşırı sağ hareketi, siyasi yansımalarını ve kadın haklarına etkisini, ABD’deki kürtaj karşıtı gelişmeleri, İzlanda’da kadınların tarihi grevini, İran’daki kadın mücadelesini ve ve gitgide artan beyin göçünü, İsrail’de kadın haklarındaki gerilemeyi mercek altına aldık.
Kadınların barış talebi
İsrail’in Gazze saldırısı tüm hızıyla sürerken, barış kavramı tüm dünyada yavaş yavaş anlamını yitirirken, kadınlar barış taleplerinde ısrarcı olmaya devam etti.
Biz de bu bağlamda dünyanın birçok kentinde Filistinlilerin insan haklarını savunan ve barış çağrısı yapan protestoları, Türkiye’deki kadınların, ‘Filistin halkının ve Filistinli kadınların yanındayız’ şiarıyla düzenlediği barış yürüyüşünü, İsrail’den Women Wage Peace ve Filistin’den Women of the Sun’ı temsil eden feminist barış koalisyonunun barış taleplerini aktardık.
Siyasette ve yerel yönetimlerde kadın temsiliyetine odaklandık
Türkiye’de fark yaratan kadın muhtar ve belediye başkanlarının portrelerini, dünyanın farklı başkentlerine liderlik eden kadın belediye başkanlarını, kadınların seslerine, taleplerine ve yeteneklerine alan açan, örnek uygulamaları derledik.
Kadınların siyasete katılımında önüne çıkan engelleri, cinsiyet kotalarının işlevselliğini, temsilde eşitlik için adım atan ülkeleri, birçok ülkeden bu yıl gerçekleşen seçimleri toplumsal cinsiyet perspektifinden değerlendirdik.
Ekonomi ve iş dünyasına toplumsal cinsiyet perspektifinden baktık
Cinsiyet eşitliği temelli alternatif ekonomik yaklaşımlar, esnek çalışma modelinin özellikle çalışan anneler üzerindeki etkileri, farklı ülkelerde iş hayatında cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik uygulamalar, şirket yönetimlerinde kadın temsili konularına odaklandık.
Üst düzey kadın yöneticilerin şirketlerinde ve özel hayatlarında ne kadar yoğun bir şekilde çalıştıklarını gözler önüne seren araştırmayı gündemleştirdik.
Deprem bölgesinden kadın gazetecilerin sesine ses verdik
Depremin ilk anından itibaren yaşanan felaketin boyutlarını hem Türkiye’ye hem de dünyaya gösteren, depremzedelerin yaşadığı farklı birçok sorunu gündemleştiren bölgedeki kadın gazeteciler, bir yandan kayıpların yasını tutarken bir yandan da deprem bölgesinin sesi oldu.
Haziran ayında hayata geçirdiğimiz ‘Haber Var, SES Ver: Kadın Gazetecilerle Dayanışma Projesi’ ile 4 ilden 4 kadın gazeteciye hibe ve birebir editörlük/mentorlük desteği verdik.
Kadın gazeteciler arasında dayanışmanın güçlenmesi amacı da taşıyan projeye genç gazeteciler Medine Mamedoğlu, Marta Sömek, Jiyan Cin Erkılıç ve Burcu Özkaya yazılı dosya haber veya video-haberleriyle, deneyimli gazeteciler Nevin Sungur, Candan Yıldız, Banu Güven ve Mehveş Evin ise editör/mentor olarak katkı verdi.
Merceği çevre ve iklim mücadelesinde öncü olan kadınlara tuttuk
Ülkemizde ve dünyada artarak devam eden doğa tahribatına karşı yürütülen çevre hakkı mücadelesinde bu yıl da en önde yöre kadınları vardı. Bu mücadelelerin özelinde bu yıla damga vuran Akbelen’deki kömür ocağına karşı bölge halkının direnişini ve Cudi’deki orman tahribatına karşı mücadeleyi sayfalarımıza taşıdık.
Yaptığımız çevirilerle uluslararası iklim gündemini yakından izledik. COP28’i takip ederek, iklim zirvesinin ardından dünyayı nelerin beklediğine ışık tuttuk. COP28 sürecinde iklim krizinin yönetilmesinde kadın liderliğinin rolünü, BM Kadın Birimi “Feminist İklim Adaleti: Eylem Çerçevesi” raporunu gündemleştirdik.
Ekvador’da doğayı savunan kadın Yerliler ve çevre aktivistleri Güney Amerika ülkesi Ekvador bu yıl bir ilke imza atarak Amazon’daki petrol sondaj projesini referanduma açtı. Biz de yapılan tarihi referandumu yakından takip ettik ve halkın yüzde 60’a yakın ‘Hayır’ oyu kullanarak projeye karşı çıkmasını sevinçle karşıladık.
Kadın perspektifinden kültür-sanat
Oyuncu Merve Dizdar’ın En İyi Kadın Oyuncu ödülünü kazandığı 59. Altın Portakal Film Festivali’ni bu yıl 26. kez düzenlenen Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festivali‘ni yakından takip ettik. Indiewire’ın 21. Yüzyılın En İyi 50 LGBTİ+ Filmi seçkisi bu yıl en çok okunan haberimiz oldu.
Popüler film ve dizilere toplumsal cinsiyet perspektifinden eleştirel okuma yapan yazıları paylaştık.
Ön plana çıkan kadın sanatçıları kamuoyuna daha yakından tanıtma misyonunu üstlendik, dünyanın kültür-sanat gündemine merceği tuttuk.
Kadın emeği
Tüm yıl boyunca yerel ve küresel emek gündemini toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden gündemleştirdik.
Kadın işçilerin yaşadıklarına tuttuğumuz mercekte, onların sadece kadın olmaktan dolayı yaşadıkları sorunlarla emekçi olmanın sorunlarının iç içe geçtiğini gördük. Bazen direnen işçilerin sesini duyurduk, bazen de kadın işçilerinin temsiliyetine odaklandık.
1 Mayıs, 8 Mart ve 25 Kasım haftalarında ise hem yerel hem de küresel kadın işçi taleplerini sayfalarımıza taşıdık.
Teknoloji ve kadın
Teknolojinin yeni çalışma yöntemleri yaratma potansiyelinin yanı sıra mevcut eşitsizlikleri derinleştirebileceğini de gösteren yapay zekanın toplumsal cinsiyet eşitliği açısından potansiyel risklerini, yapay zekanın kadın istihdamına etkilerini takip ettik.
İnternet özgürlüğünde Türkiye’de son on yıldaki gerilemeyi ve Dezenfermasyon Yasası‘nın basın ve ifade özgürlüğü açısından sonuçlarını irdeledik.
Kadın direnişi
Kadınların sokak direnişinin en görünür olduğu günlerden 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ve 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Günü’nde barikatın önünde direnen, sloganlarıyla kent meydanlarını inleten kadınların sesine ses olduk.
Kadın Meclisleri ve Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nın Kartal’da düzenlediği ‘Laiklik ve Özgürlük için Kadın Mitingi’ni takip ettik, binlerce kadının, “Laiklikten taviz vermeyeceğiz” mesajını duyurduk.
LGBTİ+ dayanışması
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Cumhur İttifakı bileşenleri seçim kampanyasında sıkça LGBTİ+ karşıtı söylemler üretti. LGBTİ+’lara sapkın diyerek hedef gösterirken LGBTİ+’ların Türk aile yapısını bozduğunu iddia etti. LGBTİ+ derneklerinin kapatılmasının” seçim propagandası olarak kullanıldığı, ve seçimlerden sonra da bunun için adımlar atılan bir yılı geride bıraktık.
Ama her şeye rağmen dayanışma LGBTİ+ların umudu yeşerttiği bir alan oldu. Bu yıl her şeye rağmen düzenlenen Onur Yürüyüşü’nü, İstanbul’da LGBTİ+ Onur Haftası etkinlikleri kapsamında polis engeline rağmen yapılan 9. Trans Onur Yürüyüşü‘nü, İstanbul Saraçhane’de Büyük Aile Platformu tarafından düzenlenen LGBTİ+ karşıtı mitinge tepki olarak, Kaos GL’nin YouTube kanalında “Büyük Hayat Buluşması” adında düzenlediği canlı yayını bizler de büyük bir umutla takip ettik.
Toplumun her alanında yalnızlaştırılan, 2015 yılından beri Cumhurbaşkanı Erdoğan AKP’nin nefret söylemlerine ve ayrımcı uygulamalara maruz kalan tüm bunlarla mücadele etmenin, yılgınlığa düşmemenin yollarını en iyi deneyimleyen LGBTİ+ mücadelesinden ilham aldık.
“Gönüllü çocuksuzluk” hareketini ve farklı evlilik modellerini, boşanma akımlarını araştırdık
Son yıllarda, değişen normlar, inançlar ve iletişim çağının da etkisiyle ‘gönüllü çocuksuzluk hareketi’ yeni bir ivme kazandı. Bu hareketin günümüzdeki önemli savunucularından sosyolog Amy Blackstone’un 2019 yılında kaleme aldığı “Gönüllü Çocuksuzluk-Aileyi Baştan Tanımlayan ve Yeni Bir Bağımsızlık Çağı Yaratan Hareket” adlı kitabını tanıttık. Çocuk sahibi olmayan kadınların duymadıkları pişmanlıklara, endişelere, onlara verilen tavsiyelere kulak verdik.
Evlilik kurumun taş devrinin eski geleneklerinden bugün aldığı modern biçime nasıl geliştiğinin öyküsünü, start-up ruhuyla evliliği yürütmenin sırlarını, Çin’de ‘boşanma partisi’ akımını inceledik.
Türkçe ve İngilizce bültenlerimizle sayısız okura ulaştık
Her hafta yolladığımız Türkçe ve İngilizce bültenlerle toplumsal cinsiyet gündemini incelikli bir kürasyonla okurlarımıza sunduk. Bu yıl, feminist ekonomi, kadın liderliği, çevre mücadelesi, siyasette kadın temsili, kadın direnişi, kadın emeği ve yoksulluğu, kültür-sanat ve daha pek çok konudaki gündem başlıklarıyla bültenlerimizi hazırladık.
Yükselt SES’ini Podcast
SES Eşitlik, Adalet, Kadın Platformu olarak dijitaldeki sesimizi daha geniş kitlelere ulaştırmak ve sadece
yazılı içeriklerle değil, işitsel olarak da sözümüzü duyurmak için Şubat 2023’te podcast yayınlarına başladık. NewsLabTurkey’in Equalab programı kapsamında desteklenen “Yükselt SES’ini!” podcast programının sunuculuğunu Duygu İslamoğlu, teknik yönetimini ise Asmin Ayçe İdil Kaya üstlendi. Projenin koordinatörlüğünü ise Ufuk Yeşil yürüttü.
Platformun ‘en’leri
-Yılın en çok okunan haberi-
Indiewire Seçti: 21. Yüzyılın En İyi 50 LGBTİ+ Filmi
Indiewire editörleri Ryan Lattanzio, Jude Dry, Alison Foreman 21. yüzyılın en iyi 50 LGBTİ+ filmini seçti. “Portrait of a Lady on Fire”dan “Moonlight”a en iyi LGBTİ+ filmleri…
-Yılın en çok okunan çevirisi-
‘Plastik Feminizm’: Barbie Bir Rol Modeli Olmaktan Hala Çok Uzakta
Feminist yazar ve insan hakları aktivisti Natasha Walter^ın, Barbie’nin yıllar içinde geçirdiği evrim ve bu Barbie filminin feminizm için vadettikleri üzerine yazısı.
–Yılın en çok okunan söyleşisi–
‘Podcaster’ Kadınlar: Kuralları Yıkmak ve Yeniden Yazmak
Podcast dinleme alışkanlıklarımız ve merakımız değişirken, bu yeni medya alanının sınırlarını ve patriyarkayla ilişkisini sorgulayan Asmin Ayce İdil Kaya’nın, podcast üreticileri Hazal Sipahi, Tuluğ Özlü ve Duygu İslamoğlu ile söyleşisi.
–Yılın en çok okunan ‘Bir Aktivistin Gözünden’ yazısı–
Bir Aktivistin Gözünden: Yeni Bir Dönüştürücü Lider, Özgür Özel