SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği Yönetim Kurulu üyesi Dr. Ayşe Yorgancıoğlu Birleşmiş Milletler Kadın Türkiye biriminin sivil toplumun katılımı ile organize ettiği Konferansa katıldı. “Çokuz ve Biriz” konferansını SES Eşitlik Adalet Kadın Platformu için yazdı.
23 Eylül’de sivil toplum ve toplumsal cinsiyet eşitliği için önemli bir konferans vardı. UN Women Türkiye’nin ev sahipliğinde ve Avrupa Birliğinin finansal desteğiyle Ankara’da düzenlenen “Sivil Toplum Buluşması: Çokuz ve Biriz” konferansında, sivil toplumun toplumsal cinsiyet eşitliği için öneminin yanı sıra, sivil topluma sağlanan finansmanın önemi, kırsal alandaki kadın emeğini destekleme stratejiler ve Pekin Deklarasyonun önemi gibi konular tartışıldı.
Türkiye’den ve uluslararası arenadan sivil toplum temsilcilerinin, akademisyenlerin ve politika belirleyiciler bir araya geldiği bu önemli buluşmaya, SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği’ni temsilen panelist olarak katılma şansını buldum. Panelde altını çizdiğim bazı konuları burada sizlere de aktarmak isterim.
SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği
Bildiğiniz gibi SES, Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliği ve dayanışmayı destekleyen bir dernek. Dernek olarak, toplumsal cinsiyet eşitliğinin demokrasinin bel kemiği olduğuna inanıyoruz, ve toplumsal cinsiyet eşitliğini savunurken Birleşmiş Milletlerin 17 adet Sürdürülebilir Kalkınma Amacı’nı kendimize yol haritası olarak alıyoruz.
Bu doğrultuda da son 6 yıldır SES Eşitlik Adalet Kadın Platformu aracılığı ile dijital yayıncılık yapıyoruz. Türkiye’den ve dünyadan haberleri feminist, eşitlikçi, objektif bir bakış açısıyla derleyip yorumluyoruz. Türkçe ve İngilizce bültenlerimizi, sivil toplum temsilcileri, aktivisitler, siyasetçiler, gazeteciler dahil on binin üstünde kişiye her hafta ulaştırıyoruz. Toplumsal cinsiyet eşitliği, barış ve kadın dayanışmasını güçlendiren projeler yapıyoruz. Bu sayede de kadın hareketinin hafızası olmak ve arşivi olma fonksiyonunu yerine getirdiğimizi düşünüyoruz.
UN HLPF Ve Sistemik İşbirliği
Derneğimizi temsilen, 2022 yılında, UN Women’ın desteğiyle Birleşmiş Milletler Yüksek Düzeyli Siyasi Forum’a (UN High Level Political Forum veya kısaca HLPF) katılma şansım oldu. Bu toplantılara katılım, Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliği savunuculuğu yapan sivil toplumun görünürlüğünü artırdı. Bizlere, global karar vericilerle bir araya gelme fırsatı sağladı. Forumda, kız çocuklarının eğitim hakkından mahrum kalmasından, kürtaj haklarının geri alınmasına, iklim krizinin kadınları nasıl daha fazla etkilediğine kadar birçok önemli konu tartışıldı.
Ama en önemli çıkarımın neydi derseniz, konu dönüp dolaşıp sistemin bütün oyuncularının işbirliği yapmasının önemine geldi.
Diyoruz ki hep kendi kendimize, niye çözülemiyor bu eşitsizlikler. Çözülemiyor, çünkü yerleşik toplumsal sorunların çözümü için tek bir tarafın, tek bir kurum tipinin çabalaması yetmiyor. O konuyla ilgili hem kamu kurumlarının hem sivil toplum kuruluşlarının, hem özel sektörün, hem akademik çevrenin, hem de toplumun geniş kesiminin dahliyle, ve herkesin aynı amaca doğru yürümesiyle anlamlı bir sonuç elde edilebiliyor. Çok ortaklı bir işbirliği yapılmazsa tam anlamıyla başarılı olunamıyor.
Makro ve Mikro Dayanışmanın Önemi
Bu işbirliği konusu hem bu tarz makro bir bakış açısında çok önemli, hem de daha mikroya indiğimizde, sivil toplumun çalışmalarında ve bireysel çalışmalarımızda da çok önemli. Bu sistemik işbirliği perspektifi hepimize çok gerekli. Aynı amaca yürüyen farklı kurumların bakış açılarını ve onlardan gelen iyi örnekleri öğrenebilmek, onlara da kendimizi ve burada yaptıklarımızı anlatabilmek, global bazda yeni ağlar, yeni global iş birlikleri kurabilmek çok değerli.
Her ne kadar bu öğrenimler ilk bakışta sadece Türkiye’deki sivil toplumun kazancıymış gibi gözükse de, aslında yerelden küresele – yani Türkiye’den dünyaya doğru akan bir bilgi akışı da var burada. Ve bizim bu coğrafyadaki tecrübelerimizin diğer global paydaşlarla paylaşılması önemli. Çünkü üstesinden gelmeye çalıştığımız şeyler yerel olduğu kadar global sorunlar. O yüzden global paydaşlarımızla ortaklaşmamız gerçekten çok değerli. Günün sonunda, aynı konular Amerika’da da, Polonya’da da, Macaristan’da da konuşuluyor. Bu bağlamda, uluslararası ağlarla bilgi alışverişi ve ortaklaşmak yereli de globali de güçlendiren bir araç.
Türkiye’de Demokratikleşme ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği
Son olarak, altını çizmek istediğim bir husus da şu: Türkiye özeline döndüğümüzde, toplumsal cinsiyet eşitliği bizim için sadece kendi içinde bir değer değil. Deniz Kandiyoti hocamızın deyimiyle, toplumsal cinsiyet eşitliği ülkemizde“demokrasinin litmus testi”. O yüzden bu yapılan çalışmalar, ülkenin demokratikleşmesi açısından, hak ve özgürlükler açısından son derece hayati. Bu bağlamda, sivil toplum örgütlerinin hem yerel hem de global bazda yaptıkları çalışmalar ve kurdukları işbirlikleri son derece değerli.
SES’in Uluslararası İşbirlikleri
Bu bakış açısıyla, size SES olarak halihazırda içinde olduğumuz ve yakın zamanda içinde olmayı planladığımız uluslararası işbirliği insiyatifinden bahsetmek isterim.
- Vital Voices ağının üyesiyiz.
1997 yılında Hillary Clinton ve Madeleine Albright tarafından kurulan Vital Voices, dünyanın dört bir yanında üç ana alanda çalışma yürütüyor: İnsan hakları, ekonomik fırsat eşitliği ve siyasi liderlik. Biz de SES olarak her sene Vital Voices işbirliğiyle onların globaldeki projeleri olan “Kadın Mentörlük Yürüyüşü”nün İstanbul ayağını gerçekleştirmekteyiz.
- Connected Women Leaders (CWL) grubunun üyesiyiz.
Burası, UN Women Generation Equality Forum’da açıklanmış amaçlarını hedef alan, kollektif savunuculuk yapan bir topluluk. İçlerinde eski İrlanda cumhurbaşkanı Mary Rabinson gibi önemli kadın liderler de bulunmakta.
- Global Democracy Coalition’da yer almaktayız ve grubun Türkiye’deki tek üyesiyiz.
Burası, dünyada demokrasiyi ilerletme ve koruma amacıyla, dünyanın dört bir yanından 100’den fazla demokrasi örgütünün oluşturduğu çok paydaşlı bir ittifak. Diyalog, bilgi alışverişi, deneyim paylaşımı ve savunuculuk için bir platform.
- AB ile daha yakın ilişkiler ve üyelik hedefinin tekrar gündeme alınması derneğimizin misyonu için kaldıraç bir konu. Bunun etrafındaki değerlerin sahiplenilmesini önemsiyoruz ve AB’ye giriş talebimizin yerel yönetimler üzerinden yeniden dillendirilmesinin çok faydalı olacağına inanıyoruz. Bu çerçevede, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile birlikte hareket etmeyi istiyoruz. Bu kapsamda da Avrupa Birliği tarafından fonlanan European University Institute ile birlikte, Floranda’daki ve Istanbul’daki belediyeleri buluşturduğumuz ve toplumsal cinsiyet eşitliği üzerinden beraber proje geliştirdiğimiz bir işbirliği planlıyoruz.
- Son olarak, önümüzdeki aylarda, Avrupa Birliği Horizon araştırma programı kapsamında demokrasi ve kapitalizmi yeniden dengeleme başlığı altında araştırmalar yapan Rebalance projesi kapsamında, SES – University of Bath (İngiltere) – Şişli Belediyesi işbirliğiyle kadın hakları ve demokratikleşme konferansı düzenlemeyi planlıyoruz.
Sonraki Adımlar ve Beklentiler
Bundan sonrası için de benzer hedeflerimiz var ama desteğe de ihtiyacımız var. Bazen küçük kurumlar büyük kurumların yapamadıklarını yapabiliyorlar. Hareket kabiliyetleri daha kıvrak, refleksleri daha iyi olabiliyor. Sahaya inip çabuk hareket edebiliyorlar. Ama bir diğer tarafta da finansman ihtiyaçları oluyor, kapasite geliştirme desteğine ihtiyaçları oluyor.
Burada da UN Women gibi kurumların desteği bizler için inanılmaz büyük bir fark yaratıyor. Beraber proje yapabilmek, finansman desteği alabilmek, uluslararası network’üne dahil olabilmek çok anlamlı oluyor. Sivil topluma desteğin çoğalarak devam etmesini ve bu yolu hepberaber yürümeyi umuyoruz.