BBC, 2023’te dünyanın en ilham veren ve etkili 100 kadını listesini açıkladı. Değişime öncülük eden ve fark yaratanların öne çıkarıldığı listede, meme kanserinin ultrasonla erken teşhisi için giyilebilir ‘elektronik sütyen’ icat ederek bilim dünyasında çığır açan Doç. Dr. Canan Dağdeviren de yer alıyor.
BC, 2023 yılının ilham kaynağı ve etkili 100 Kadın listesini açıkladı.
Bu kadınlar arasında insan hakları avukatı Amal Clooney, sinema yıldızı America Ferrera, feminist Gloria Steinem, eski ABD First Lady’si Michelle Obama, güzellik şirketi sahibi Huda Kattan ve Ballon d’Or ödüllü futbolcu Aitana Bonmatí ve yapay zeka (AI) uzmanı Timnit Gebru gibi isimler yer alıyor.
Aşırı sıcaklar, orman yangınları, sel ve diğer doğal afetlerin manşetlerden düşmediği bir yılda, iklim değişikliğiyle mücadele ve etkilerine uyum sağlamak için harekete geçen kadınlar listede öne çıkıyor.
BBC’nin 100 Kadın listesinde, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı COP28 öncesinde 28 İklim Öncüsüne yer veriliyor.
Canan Dağdeviren de listede
Listede yer alan bilim insanı Doç. Dr. Canan Dağdeviren için şöyle tanıtılıyor:
“ABD’deki Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) doçent olan Canan Dağdeviren kısa bir süre önce meme kanserinin ultrasonla erken teşhisi için giyilebilir ‘elektronik sütyen’ icat etti.
Düzenli kanser taraması yaptırmasına rağmen 49 yaşında geç evre meme kanseri teşhisi konan ve altı ay sonra hayatını kaybeden teyzesinden esinlendi.
Dağdeviren, teyzesinin başucunda, sütyen içine yerleştirilebilecek ve yüksek meme kanseri riski taşıyan bireylerin daha sık taranmasını sağlayacak bir teşhis cihazının kaba şemasını çizdi. Bu teknoloji potansiyel olarak milyonlarca hayat kurtarabilir.”
BBC 100 Kadın 2023 listesinde yer alan diğer isimlerden bazıları şöyle:
Matcha Phorn-in, Tayland / Yerliler ve LGBTQ+ hakları savunucusu
Tayland’ın Myanmar sınırında, hem iklim değişikliğinin hem de çatışmaların etkilerini yaşamış bir bölgede yaşayan Matcha Phorn-in, azınlık hakları üzerine çalışıyor.
Binlerce vatansız ve topraksız yerli kadını, kız çocuğunu ve LGBTQ+ topluluğunun genç üyelerini eğitmeyi ve güçlendirmeyi amaçlayan bir kuruluş olan Sangsan Anakot Yawachon Kalkınma Projesi’ni kurdu.
Matcha Phorn-in, etnik azınlık/yerli ve lezbiyen bir feminist olarak bölgedeki toplumsal cinsiyete dayalı şiddeti durdurma hareketinde öncü bir role sahip ve aynı zamanda yerinden edilmiş ve haklarından mahrum bırakılmış insanlar için toprak hakları ve iklim adaletini savunuyor.
Lala Pasquinelli, Arjantin / Sanatçı – Ressam
Women Who Were Not On a (Magazine) Cover (Dergi Kapağında Yer Almayan Kadınlar), sanatçı Lala Pasquinelli’nin güzellik kalıplarını ve kadınların medya ve popüler kültürdeki temsilini sorgulamak amacıyla 2015 yılında kurduğu bir proje.
Proje, kadınları yaşlanma ve diyet gibi konular da dahil olmak üzere bedenleri etrafındaki anlatıyı yeniden değerlendirmeye davet eden viral kampanyalar üretiyor. Son eylem çağrıları #HermanaSoltaLaPanza (Kız kardeşim, karnını içine çekmekten vazgeç), farklı bedenlerdeki insanların gerçek hikayelerini öne çıkardı.
Bir avukat, şair, lezbiyen ve feminist aktivist olan Pasquinelli, “sınıf ayrımı yapan, cinsiyetçi ve ırkçı” diye nitelediği, toplumsal cinsiyet eşitsizliğini daha da körüklediğini söylediği homojen kadınsı güzellik ideallerini yıkmaya çalışıyor.
Paramida, Almanya / DJ / müzik yapımcısı
Geçtiğimiz yıl İran’da protestolar patlak vermeden çok önce DJ Paramida, İranlı kadınlara yönelik kültürel kısıtlamalara meydan okuyordu.
Şu anda Berlin’de yaşayan Paramida, müzik ve dansa olan tutkusunu gençlik yıllarında Frankfurt ve Tahran arasında gidip gelirken keşfetti.
Dans müziği tarihinden ilham alan plak şirketi Love On The Rocks, günümüzde coşkulu ve aykırı dans kültürünü teşvik ediyor.
Berlin’deki gece kulübü Berghain’ın Panorama Barı’nın sürekli DJ’lerinden biri olarak, dünya çapında aranan bir DJ ve başarılı bir müzik yapımcısı haline geldi. Bu alanı, erkek egemen müzik ve gece hayatı sektöründeki toplumsal cinsiyet normlarına meydan okumak için kullanıyor.
Yael Braudo-Bahat, İsrail / Avukat
Women Wage Peace’in eş direktörü Yael Braudo-Bahat, hukuk alanındaki geçmişiyle 50 binden fazla üyesi olan İsrailli bir barış hareketine katkıda bulunuyor.
2014 yılında kurulan Women Wage Peace (WWP), İsrail-Filistin çatışmasına müzakere yoluyla siyasi bir çözüm bulunmasını amaçlıyor ve kadınların barış sürecindeki rolünü vurguluyor.
Geçtiğimiz iki yıl boyunca WWP, Filistinli kardeş hareketi Güneşin Kadınları ile işbirliği yaptı.
Braudo-Bahat, hayatının onlarca yılını İsrailliler ve Filistinliler arasında anlayış ve eşitliği geliştirmeye adayan akıl hocası, önde gelen barış aktivisti ve WWP kurucularından Vivian Silver’a çok şey borçlu olduğunu söylüyor. Silver, 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas tarafından düzenlenen saldırıda hayatını kaybetti.
Sara Al-Saqqa, Filistin / Genel cerrah
Gazze’nin ilk kadın cerrahı olan Dr. Sara Al-Saqqa, bölgedeki en büyük sağlık kurumu olan Şifa Hastanesi’nde çalışıyor.
Savaşın ortasında insanları tedavi etme deneyimini belgelemek için Instagram hesabını kullanıyor. İsrail, Hamas’a karşı saldırılarını sürdürürken Şifa Hastanesi ağır hasar gördü.
Al-Saqqa, hastalarını tedavisini engelleyen elektrik, yakıt, su ve gıda eksikliği hakkında paylaşımlar yapıyor. Al-Saqqa, İsrail askerlerinin Hamas’ı hedef alan bir operasyon olduğunu iddia ettiği baskınından kısa bir süre önce hastaneden ayrılmak zorunda kaldı.
Al-Saqqa Gazze İslam Üniversitesi’nde tıp ve Londra’daki Queen Mary Üniversitesi’nde cerrahi eğitimi aldı. Artık Gazze’deki tek kadın cerrah o değil, onun izinden giden başkaları da var.
Listenin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.