Aşı ve Bağışıklama İçin Küresel İşbirliği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ngozi Okonjo-Iweala, küresel sağlık sektöründe karar mekanizmalarında daha fazla kadının yer almasının önemini, yoksul ülkelerin aşıya erişimi için yapılan çalışmaları ve pandemi sürecinden alınacak dersleri anlattı.
Dr. Ngozi Okonjo–Iweala, Aşı ve Bağışıklama İçin Küresel İşbirliği Başkanı.
Uzun yıllar Dünya Bankası’nda başkan yardımcılığı dahil pek çok görevde bulundu. Nijerya’nın Maliye Bakanı ve Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı.
Maliye Bakanı olduğu dönemde, Nijerya’nın finansal istikrarını iyileştirmek ve yolsuzlukla mücadele için mali şeffaflık sağlama konusunda çaba gösteren Okonjo–Iweala, Nijerya’da ekonomik reform konusundaki çalışmaları nedeniyle 2004 yılında Time dergisinin Yılın Kahramanı Ödülü’ne layık görüldü. 2006 yılında Forbes’a göre Dünyanın En Güçlü 100 Kadını listesine girdi.
Okonjo–Iweala, küresel sağlık endüstrisinin zirvesinde yer alan birkaç kadından biri.
Okonjo–Iweala, New York Times’a verdiği söyleşide, küresel sağlık sektöründe karar mekanizmalarındaki daha fazla kadının yer almasının önemini, yoksul ülkelerin aşıya erişimi içn yapılan çalışmaları ve pandemi sürecinden alınacak dersleri anlattı:
Ön saflardaki sağlık çalışanları çoğunlukla kadın olsa da, erkek egemen küresel sağlıkta liderlik pozisyonundaki birkaç kadından birisiniz. Bu, sahadaki çabaların nasıl yürütüldüğünü etkiliyor mu?
Tanrı’nın yalnızca erkeklere bahşettiği entelektüel bir güçten söz edemeyiz. Pandemi olsa da olmasa da, küresel sağlıkta kadın ve erkeklerin eşit dağılımının olması mantıklı.
Giderek daha fazla kadın doktorluk eğitimi alıyor, ancak bu kadınların da yönetim kademelerine gelmesine ihtiyacımız var. Bu alanda ön saflardaki çalışanlarımız çoğunlukla kadın olduğundan, kadın sorunlarına liderlik edilmesi konusunda bir bilince ihtiyacımız var, böylece sağlık çalışanlarının işlerini yapmalarını mümkün kılan sistemler tasarlayabiliriz.
Pandeminin başlangıcında, Çin’deki hemşirelerin kötü planlama nedeniyle tamponlara ve pedlere erişmekte zorlandığını hatırlattı söyledikleriniz.
Kesinlikle. Bu bakış açısına gerçekten ihtiyaç var.
Bir Covid aşısı yaptırdığımızda, liderler herkesin aşı olmasını nasıl sağlayabilir? Bir eylem planının adımları neler?
‘Herkesin erişimi var’ dediğimizde, sadece zengin ülkelerdeki insanların değil, aynı zamanda yoksul ülkelerdeki insanların da erişime sahip olduğunu kastediyoruz. Covid söz konusu olduğunda, aşı milliyetçiliği işe yaramayacak. Yoksul ülkelerdeki herkes aşılanana kadar, zengin bir ülkede tüm insanlarınız aşılanmış olsa bile güvende değilsiniz.
Bunu yapmak için rakipsiz tek bir oluşum var, o da Gavi: Salgın Hazırlık İnovasyonu Koalisyonu (Cepi) ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen COVAX tesisi.
COVAX tesisinin amacı, bu aşılar mevcut olduğunda yoksul ülkelerin adil ve uygun fiyatlı erişime sahip olmasını sağlayabilmektir. Şu anda, bir tarafta, sübvanse edilecek olan, gelişmiş pazar taahhüdü tarafı olarak adlandırılan 92 üye ülke var. Aşıların maliyetini onlara düşürmek için para topluyoruz. Diğer tarafta kendi kendini finanse eden 94 ülke var. COVAX tesisi aracılığıyla aşı satın alacaklar. Hem kendi kendini finanse eden ülkeler hem de diğer ülkeler için toplu alım yaptığımızda, fiyatı düşürüyor. Üreticilere ne kadar fazla garanti ederseniz, fiyat o kadar düşük olacaktır. Yani tesisin bir parçası olan bu ülkeler, kendileri için de doğrudan aşı tedarik ediyor olsalar da, katıldıklarında daha düşük fiyatla alıyorlar ve fiyatları daha yoksul ülkeler için düşürmeye yardımcı oluyorlar.
Şimdiye kadar 1.8 milyar dolar topladık ve bu yıl 2 milyar dolara ihtiyacımız var. Ama 2021 için 5 milyar dolara ihtiyacımız var ve amacımız iki milyar doz üretmek.
Aşıyı dağıtmanın lojistik zorlukları neler?
Bir aşının onaylanması ve lisanslanması bir şey, dağıtmak tamamen başka bir şeydir çünkü güçlü sağlık sistemlerine ihtiyacınız olur. Örneğin, Pfizer ve BioNTech tarafından geliştirilen aşının yaklaşık eksi 80 santigrat derecede saklanması gerekiyor – bunu başarması çok zordur. Aşıların çoğu eksi 20 derece gerektirir, bu nedenle saklanması ve taşınması çok daha kolaydır. Bu nedenle, özellikle tropikal ülkeler için çok zor olacak.
Küresel sağlık topluluğu bir sonraki salgına hazırlanmak için bu pandemiden ne gibi dersler çıkarabilir?
Çıkarılacak büyük bir ders var: Hiçbir ülke bunu tek başına mücadele edemez. Küresel dayanışmaya ve küresel işbirliğine gerçekten ihtiyacınız var.
Diğer bir ders, hiçbir ülkenin bununla başa çıkacak kadar güçlü sağlık sistemlerine sahip olmamasıdır. Dünyanın dört bir yanındaki insanlar için, zengin ülkelerin sağlık sistemlerinin bile buna dayanamadığını görmek şaşırtıcı. Bu nedenle, tüm ülkelerin sağlık sistemlerini güçlendirmek için daha fazla yatırım yapmalıyız.
Üçüncüsü, gelecekteki salgınlar için dirençli bir müdahale sistemi oluşturmamız gerektiğidir. COVAX aslında ACT Hızlandırıcı (Covid Tools Accelerator’a Erişim) adı verilen bir şeyin parçasıdır. Bu programa şimdi yatırım yapabilir ve onu kurumsallaştırabilirsek, gelecekte trilyonlarca doları kurtarabiliriz. Başka bir pandemi olduğunda, “Hadi ACT’ye gidelim” diyebilir ve ihtiyacımız olanı alabiliriz.
Kaynak: New York Times