Lezbiyen, gay, biseksüel, transseksüel ve queer aktivistler seslerini duyurmak, ve saygı görmek için yaşama, sevme ve çalışma haklarının peşinde her gün mücadele ediyorlar. Cinsel yönelimleri, toplumsal cinsiyet kimlikleri ve cinsiyet özellikleri ne olursa olsun tüm insanların eşit muamele gördükleri bir dünya için güvenliklerini riske atıyorlar. Bazı zaferler elde edilmiş olsa da hala mücadele edilecek çok şey var.
Dünyanın her yerinde, farklı cinsiyeti, cinsel yönelimi ve toplumsal cinsiyet kimliği olan insanlar, ayrımcılığa ve cezasız kalan şiddet eylemlerine maruz kalmaya devam ediyor. LGBTİ bireyleri ücret ayrımcılığı yaşıyor, ekonomik ve sosyal fırsatlardan mahrum bırakılıyor ve liderlik ve karar alma pozisyonlarında yer alamıyor. Bu deneyimler, aynı zamanda, yoksul, engelli genç ya da yaşlı bireyler, göçmenler, mülteciler ve ülke içinde yerlerinden edilmiş veya beyaz olmayan insanların yaşadığı zorluklardan ayrı düşünülemez.
Dünyada milyonlarca kişinin lezbiyen, gay, biseksüel, trans ve queer onurunu kutladıkları LGBTI Onur Ayı, Haziran itibariyle başladı. Biz de Eşitlik, Adalet, Kadın Platformu olarak dünyanın farklı köşelerinde LGBTİ bireyler için değişim yaratan aktivistleri sizlere tanıtmak istedik.
Noor Sultan
Mısır ve Sudan’ın Nil Vadisi bölgesinde Bedayaa adlı LGBTİ sivil toplum örgütünün direktörü olan Sultan, her gün işe giderken hayatını riske atıyor.
“Ben bir aktivistim çünkü genç LGBTİ bireylerin, gençken yaşadıklarımı yaşamasını istemiyorum” diyor. Sultan genç bir kadın olarak sözlü ve fiziksel şiddete maruz kaldı ve destek ağları yoktu. Sultan ve Bedayaa, bugün Mısır ve Sudan’daki LGBTİ topluluğuna psikolojik destek, HIV testi ve güvenli alanlar dahil olmak üzere çeşitli hizmetler sunuyor.
2017’de Bedayaa, LGBTİ bireylerin cinsel yönelimleri ve toplumsal cinsiyet kimlikleri nedeniyle tutuklanmasının ardından yasal hizmet projesine başladı. Örgüt, bir yıl boyunca mahkemede 111 LGBTİ bireyi temsil etti ve bu kişilerin % 75’inin masum olduğu kanıtlandı ve serbest bırakıldı.
“Aktivizmi sürdürüyorum çünkü değişim görüyorum. Sekiz yıl önce bir aktivist olarak çalışmaya başladığımda örgütlü bir savunuculuk çabası yoktu. Bugün Mısır’da LGBTİ hakları için mücadele eden bir queer mobilizasyonu var.”
Zhanar Serkerbayeva
Doktora öğrencisi ve Kazakistanlı bir şair olan Serkerbayeva, 2014’te barışçıl bir protesto gösterisinde tutuklanmasının ardından kendisini LGBTİ aktivisti olarak tanımlamaya başladı.
Serkerbayeva LGBTI bireylerin haklarını koruyan feminist bir girişim başlattı. “Cinsel yönelim ve toplumsal cinsiyet kimliği ne olursa olsun herkesi kabul ediyoruz,” diyor. “Ülkemin geleceğini düşünerek değişim yaratmak için bir şeyler yapmam gerektiğini hissettim. İnsanların dilediği gibi yaşadığını, haklarını kullandığını ve özgüce seçim yaptığını görmek istiyorum.”
Helen Tavares
Helen Tavares çocukken okulda “erkeksi” tarzı dolayısıyla zorbalığa uğramış biri. O günleri anarken, “Çok erken yaşlarda diğer çocuklar gibi olmadığımı fark ettim, ama neden olduğunu nasıl açıklayacağımı bilmiyordum,” diyor.
Tavares, 14 yaşındayken bir arkadaşına aşık oldu ama toplumsal baskı nedeniyle cinselliğini kabul etmekte zorlandı. Hislerinin yanlış olduğunu düşünerek heteroseksüel ilişkiler yaşadı. “Bana göre bu, toplumdan korktuğumuz için kim olduğumuzu kabul etmediğimizde, kendimize uyguladığımız çok büyük bir şiddet türü,” diyor.
Bugün, Taveres cinsel ve toplumsal cinsiyet kimliğini kabul etmede uzun bir yol kat etti. Ortağı ve kızıyla birlikte Santiago, Cape Verde’de yaşıyor ve orada BM Kadın Birimi’nin desteğiyle kurulan LGBTİ derneğinin başkanı. Örgüt genç LGBTİ bireylerin sesi olmak ve onları şiddetten korumak için çalışıyor. “LGBTİ olmak, her gün önyargı ve şiddete karşı mücadele etmek anlamına geliyor” diyor.
Sandra Moran
Moran, Guatemala’nın lezbiyen olduğunu açıklayan ilk Kongresi üyesi. Moran aktivizm serüveninin nasıl başladığını şöyle anlatıyor: “Görünmezlik de bir şiddet türüdür. Bu yüzden LGBTİ topluluğuna bir lezbiyen olarak da Kongre’de var olmanın mümkün olduğunu göstermek için açılmaya karar verdim.”
Moran, LGBTİ aktivisti olarak uzun yıllar boyunca, ölüm tehditlerine, sosyal medya saldırılarına ve kamuoyu kampanyalarına maruz kaldı. Bunun Guatemala’daki LGBTİ bireyler için çok yaygın bir deneyim olduğunu ifade ediyor.
Moran, göreve gelmesinden bu yana, LGBTİ bireyleri ve kadınları şiddetten korumak için yasal düzenlemeler getirmeye çalışıyor. Transeksüel bireylerin istedikleri kimliği seçmelerine izin veren bir yasa tasarısı sundu. Yasa kabul edilmemiş olsa da, Moran ne olursa olsun değişimi zorlamanın önemli olduğunu ifade ediyor. “Kamuoyu oluşturmak ve sivil toplumu harekete geçirmek için bir adım. LGBTİ ve kadın hakları için mücadele etmek hayatımın anlamı. Değişime katkı sunabileceğimi biliyorum ve pes etmeyeceğim. ”
Matcha Phorn-in
Feminist bir insan hakları savunucusu olan Matcha Phorn-in, Myanmar sınırında afet tehlikesi altındaki Tayland köylerinde, LGBTİ bireylerin ihtiyaçlarına cevap vermek için çalışıyor. Her yıl, sık sık toprak kayması, sel ve yangınların yaşandığı bu köylerde afet sonrası LGBTİ halkının ihtiyaçları sıklıkla göz ardı ediliyor.
“İnsani programlar heteronormatif olma eğilimindedir ve cinsel ve cinsiyet çeşitliliği hesaba katılmazsa toplumun ataerkil yapısı daha da güçlenebilir” diyor. Örneğin, afet yardımı programları, evli ve çocuklu kadınlara aile biriminin bir parçası kabul edildikleri için öncelik veriyor. Öte yandan lezbiyen bir çift aile birimi olarak görülmediği için yardımın dışında tutulabiliyor.
Phorn-in, LGBTİ bireyleri, insani yardım yapan aktörleri, hükümet temsilcilerini ve bağışçıları ilk kez bir araya getiren bölgesel bir konferansın düzenlenmesini sağladı. “LGBTİ bireyler gerçekten sorunları hakkında konuşma ve seslerini duyurma şansı yakaladı. İnsani yardımdan beklentilerimizi ifade edebildik,” diyor.
Kaynak: UN Women