Türkiye’de kadınlar yerel siyasette eşit temsilden hala çok uzak. Kadın hakları savunucularına göre 31 Mart yerel seçimlerinde de kadın aday sayısı çok yetersiz.
31 Mart seçimlerinde, başvuru yapan toplam 15.159 büyükşehir, il, ilçe belediye başkan adayının 1668’i, yani sadece yüzde 11’i kadın.
Türkiye’de kadınlar özellikle siyasette eşit temsilden hala çok uzak. Kadın hakları savunucularına göre 31 Mart yerel seçimlerinde de kadın aday sayısı çok yetersiz.
2024 yerel seçimlerinin, 2019 seçimlerine kıyasla önemli bir farkı var: Hemen her parti, kendi adaylarıyla seçime giriyor. Dolayısıyla bu sene aday sayısı daha fazla.
Beş yıl öncenin Yüksek Seçim Kurulu istatistiklerine bakıldığında, toplam 8 bin 200’den fazla belediye başkan adayından yalnızca 667’si, yani yüzde 8.1’i kadındı.
Büyükşehir belediyesi başkanlığı için başvuran 33 kadından ise yalnıza 3’ü seçildi. Diğer il ve ilçe belediye başkanlıkları için başvuran 634 kadından seçilen sayısı ise 38.
2019 yılında kadın belediye meclis üyeliği oranı yüzde 11, kadın muhtar oranı ise yüzde 2,25.
2024’te tablo nasıl?
KA.DER’in aktardığı verilere göre, 31 Mart seçimlerinde, başvuru yapan toplam 15.159 büyükşehir, il, ilçe belediye başkan adayının 1668’i, yani yüzde 11’i kadın.
Başvuru yapan toplam 1.732 il ve büyükşehir belediye başkan adayının 249’u, yani yüzde 14,37‘si kadın iken toplam 11.296 ilçe belediye başkanı adayının ise 1.307’si, yüzde 11.6‘sı kadın.
T
Partilerin kadın aday karnelerine bakıldığında ise, DEM Parti ve TİP en yüksek oranlara sahip olduğu görülüyor.
Ben Seçerim Derneği’nin YSK’dan derlediği verilere göre, TİP‘in çıkardığı kadın aday oranı yüzde 37,6. DEM Parti’nin ise yüzde 30,9.
Hemen hemen her şehir, il, ilçe, belde de aday gösteren AKP’nin adaylarında kadınların oranı yüzde 2,1. Pek çok yerde AKP adayını destekleyecek MHP’nin toplamda 877 adayı var. Bunların yalnızca 21’i kadın.
CHP‘de kadın belediye başkan adaylarını oranı yüzde 9,2, DEVA Partisi‘nde ise yüzde 15,2.
İYİ Parti’nin kadın belediye başkan adayı oranı yüzde 10,4 iken, Saadet Partisi’nde bu oran yüzde 3,6’da kalıyor.
Büyükşehirler kadın aday oranı yüzde 13
DW Türkçe’nin Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) açıkladığı resmi veriler üzerinden yaptığı analize göre, 30 büyükşehir belediye başkanlığı için yarışacak toplam 734 adayın sadece 94’ü kadın. Buna göre toplam adaylar içinde kadınların oranı yaklaşık yüzde 13’ü bulurken erkek adayların sayısı kadın adayların sayısını neredeyse 7’ye katlıyor.
DEM Parti İstanbul, Ankara, Diyarbakır, Hatay, Erzurum, Denizli, Aydın, Samsun ve Trabzon olmak üzere 9 büyükşehirde kadın aday gösterdi. Partinin Adana, Antalya, Balıkesir, Bursa, Gaziantep, Eskişehir, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Mardin, Muğla, Ordu, Sakarya, Şanlıurfa, Tekirdağ ve Van için kadın eş başkan adayları da bulunuyor. DEM Parti, Manisa ve Mersin’de ise aday göstermedi.
30 büyükşehirde aday çıkaran CHP’de kadın aday sayısı ise 5. CHP, Aydın’da Özlem Çerçioğlu, Eskişehir’de Ayşe Ünlüce, Kahramanmaraş’ta Mukaddes Zeynep Arıkan, Sakarya’da Azize Çeroğlu ve Tekirdağ’da Candan Yüceer’i büyükşehir belediyle başkanlığı için aday gösterdi.
Mersin ve Manisa hariç 28 büyükşehir belediyesi için aday çıkaran iktidardaki AKP ise büyükşehir belediye başkanlığı için yarışan tek kadın aday Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin. Türkiye’nin ilk kadın büyükşehir belediye başkanı olan Şahin, bu görevi 2014’ten beri sürdürüyor.
Kadın aday oranı en yüksek il Aydın
Büyükşehir belediye başkanlığı için yarışan kadın adayların oranının en yüksek olduğu il ise yüzde 27 ile Aydın oldu.
Aydın’da büyükşehir belediye başkanlığı için seçime giren 22 adaydan 6’sı kadın adaylardan oluşurken Antalya’da 27 adaydan 7’si, Ordu ve Muğla’da 21’şer adaydan 4’er tanesi, Kocaeli’de 27 adaydan 5’i kadın.
Mardin büyükşehir belediye başkanlığı için DEM Parti’nin eş başkan adayı hariç hiç kadın aday bulunmazken, Şanlıurfa’da kadın aday sayısı ise sıfır. İlde yarışan 23 büyükşehir belediye başkanı adayının tamamı erkeklerden oluşuyor.