Freedom House 2024 raporunda Türkiye’yi Kamboçya, Guatemala, Polonya, ve Zimbabwe ile birlikte iktidarın seçim mücadelesini denetim altına alma çabası içinde olduğu, siyasal muhalifleri engellediği, ya da seçim sonrasında iktidarı devralmaktan alıkoyduğu ülkeler kategorisinde sınıflandırdı.
Düşünce kuruluşu Freedom House, “Dünyada Özgürlük 2024: Hileli Seçimler ve Silahlı Çatışmaların Artan Zararı” başlıklı bir rapor yayınladı.
Bianet’in haberine göre, raporda Türkiye, Kamboçya, Guatemala, Polonya, ve Zimbabwe ile birlikte iktidarın seçim mücadelesini denetim altına alma çabası içinde olduğu, siyasal muhalifleri engellediği, ya da seçim sonrasında iktidarı devralmaktan alıkoyduğu ülkeler kategorisinde sınıflandırıldı.
Eşitsiz oyun sahası
Rapor 2023 milletvekili ve cumhurbaşkanı seçimlerinde eşit koşullarda rekabetin bulunmadığını kaydetti.
“Muhalefet için eşitsiz bir oyun sahası kuran ve uzun zamandır yerleşik bir hal almış olan seçim manipülasyonları demokrasiyi ciddi bir biçimde tehditi sürdürerek Kamboçya, Polonya ve Türkiye’deki seçimleri etkilemiştir.”
14 Mayıs’ta görevdeki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, eski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu karşısında yarışı ikinci turda az farkla kazandığı seçimler sonrasında “ülkenin demokratik açmazları yerine muhalefetin eksikliklerine odaklandığı” tespit edildi.
Özetle, muhalif güçlerin adil olmayan bir seçimi kazanamaması ifade özgürlüğü ve siyasi muhaliflerin yargılanması gibi sistemsel sorunların göz ardı edilmesine yol açtı.
Gazetecilere baskı
Freedom House raporunda AKP iktidarının siyaset tarzı sert ve açık bir eleştiriye tabi tutuldu:
“Türkiye’deki seçimler, uzun zamandan beri muhalefet liderleri ve gazetecilere yönelik taciz, tutuklama ve cezai kovuşturmalar yanında iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) medya üzerindeki egemenliği ve devlet kaynaklarını suistimaline sahne oluyor.”
Türkiye ‘özgür bir ülke’ değil
Genel olarak, dünyada siyasi haklar ve sivil özgürlükler 52 ülkede geriledi ve yalnızca 21 ülkede iyileşme görüldü.
Araştırmada, 2023’te 15 bölgedeki 195 ülkede özgürlüklerin durumu ele alındı. Ülkeler 100 üzerinden notlanarak “özgür”, “kısmen özgür” ya da “özgür olmayan” kategorileri altında sınıflandırıldı.
Rapora göre, dünya nüfusunun yaklaşık 38’i “özgür olmayan”, yüzde 42’si “kısmen özgür”, yüzde 20’siyse “özgür” ülkelerde yaşıyor.
Raporun yazarlarından Yana Gorokhovskaya, “Bölge bölge baksanız bile istisnalar olsa da genellikle her bölgede düşüş kaydedildi. Bozulma oldukça yaygın” ifadelerini kullandı.