Rhaina Cohen The Atlatic’deki yazısında, tek eşli romantik bir ilişkinin, diğer tüm ilişkilerin etrafında döndüğü bir gezegen olması gerektiği beklentisine karşı koyarak, arkadaşlığı hayatın merkezine yerleştirmenin olanaklarını ve faydalarını tartışıyor.
Görsel: Wenjia Tang / The Atlantic
*Çatlak Zemin için Irmak Saraç tarafından tercüme edilen bu yazının orijinali 20.10.2020 tarihinde The Atlantic sitesinde yayınlanmıştır.
Rhaina Cohen
Kami West, şimdiki erkek arkadaşına, en yakın kız arkadaşının ondan daha önemli olduğunu söylediğinde onunla birkaç haftadır birlikteydi. West, erkek arkadaşının Kate Tillotson ile yaptığı günlük konuşmalardan, ki çoğunlukla hoparlör moduna alırdı, küçük parçalar yakaladığını biliyordu. Ancak daha önce çıktığı erkekler gibi onun da, arkadaşlıklarının doğasını pek de anlamadığını fark etti. West, erkek arkadaşına, “Onun bir yere gitmeyeceğini bilmelisin, benim bir numaram o,” diye açıkladı. Tillotson ondan önce de vardı ve “senden sonra da olacak” dedi. “Ve bir noktada onun benim bir numaram olmayacağını düşünüyorsan, hata yapıyorsun,” dedi.
West’in yorumları duygusuz geldiyse, sebebi, 20’li yaşlarının ortalarında yaşadığı acı deneyimin tekrar etmediğinden emin olmaktı. Erkek arkadaşı o sırada onun birinci önceliği olmadığını hissetmişti. Onu arkadaşından uzak tutma girişimi olarak yorumladığı şey, Tillotson’ı orospu ve ahlaksız diyerek kötülemesiydi. İlişkileri bittikten sonra, 31 yaşındaki West, başka bir erkeğin arkadaşlığını zorlamasına izin vermeyeceğine yemin etti. Gelecekteki partnerlerinin, aksi yerine Tillotson ile arkadaşlıklarına adapte olması gerektiğine karar verdi.
West ve Tillotson, düzenin ne söylediğini biliyor. “Erkek arkadaşlarımızın, uzun süreli partnerlerimizin ve kocalarımızın bir numara olmaları bekleniyor,” dedi West bana. “Dünyalarımız, geri kalmış.” Geçtiğimiz birkaç on yılda, Amerikalılar meşru bir romantik ilişki hakkındaki görüşlerini genişlettiler: Bugün, mahkemeler, aynı cinsiyetten çiftlere evlilik izni veriyor, Amerikalılar daha geç yaşta evleniyor ve gittikçe daha çok genç yetişkin birlikte yaşamayı evlenmeye tercih ediyor. Tüm bu dönüşümlere rağmen, tek eşli romantik bir ilişkinin, diğer tüm ilişkilerin etrafında döndüğü bir gezegen olması gerektiği beklentisi pek değişmedi.
Arkadaşlığı hayatlarının merkezine koyarak, West ve Tillotson gibi insanlar bu normu sarsıyor. Bu gibi arkadaşlar, kolayca romantik partnerlerin alanına girebiliyor: Birlikte satın aldıkları evde yaşıyor, birbirlerinin çocuklarını büyütüyor, ortak kredi kartları kullanıyor ve tıbbi ve yasal vekaletnameleri birbirlerinde bulunuyor. Bu arkadaşlıklar, seks hariç romantik ilişkilerdeki pek çok özelliğe sahip.
Mevcut yoğun adanmışlığa rağmen, bu arkadaşlıklar için net bir kategori yok. En bilinir kategori olan “en iyi arkadaş,” çoğu adanmış çifti azımsıyor. Bu kavramsal girdapta sürüklenen insanlar kıyaslamalara başvuruyor. Bazıları kardeşe, bazıları romantik partnere benzetiyor. Rutger Üniversitesi’nde profesör olan Brittney Cooper’ın Eloquent Rage (Açık Öfke) kitabında bazı arkadaşlıklarını tanımladığı gibi: “Birinin sizi sevmeyi ve yanınızda olmayı ilham verici bir şekilde düşünmesi romantiktir.”
Bazıları iki karşılaştırma arasında gidip geliyor. Joe Rivera ve John Carrol Austin, Teksas’ta bir gay barda tanıştıkları geceden beri -Rivera bir strip yarışmasının sunucusuydu ve Carrol 250 dolarlık para ödülünü kazanmıştı- kardeş gibi hissediyorlardı. “Gerçekten birlikte dolaşmak ve takılmak isteyen kardeşler,” diye açıkladı Carrol. Buna karşın, paylaştıkları ev hayatını anlatırken, bana, “evli olmadığımız halde evliymişiz gibi,” dedi. Bu karışık benzetmeler, bu arkadaşlıkların hissettirdiklerini ne kardeşlik ne de evlilik bağının yeterince yansıttığını gösteriyor.
Çok yakın arkadaşlıkların neye benzemeleri ya da nasıl ilerlemeleri gerektiğini düzenleyen sosyal senaryoları yoktur. Bu ortaklıklar üyeleri tarafından özel olarak tasarlanırlar. Drew Üniversitesi’nde öğrenci olan 20 yaşındaki Mia Pulido, 20 yaşındaki “ruh eşi” Sylvia Sochaki ile kendisinin, sanki bir “Frankenstein” süreci gibi, birlikte rol modellerini oluşturduklarını söylüyor: Yüzyıllar önceki yakın arkadaşlıkları okuyan çift, ilişkinin çerçevesinin modern anlamda romantik veya platonik sınıflamasına tam olarak uymadığını fark etmişler. Birbirini tamamlayan kişiliklerini Sherlock ve Watson karakterlerinin yansıttığını anlamışlar ve bir garaj satışında buldukları ikinci el bir kitabın içine sıkışmış bir notta karşılarına çıkan gündelik şefkati (ve sevgi ifadesi olarak “Bubble” ve “Spoo” sözcüklerini) benimsemişler. Pulido, kendisinin ve Sochaki’nin ihtiyaçları ve arzuları etrafında ilişkiyi kurmanın, “toplumun size dayattığı, bu ilişkinin ne içermesi gerektiğine dair bataklığın üzerine kafa yormak zorunda olmaktan” daha özgürleştirici olduğunu fark etmiş.
Hayatlarının merkezine arkadaşlığı koyanların çoğu, en önemli ilişkilerinin başkaları tarafından anlaşılmaz bulunduğunu görüyorlar. Ancak bu arkadaşlıklar, yakınlık ve özen kavramlarını toplum olarak bizim nasıl genişletebileceğimizi gösteren modeller olabilir.
Tillotson ve West 18 yaşında tanıştıklarında ilişki normlarını bozmaya kalkmadılar. Uymak zorunda oldukları bir görevleri vardı; Güney Carolina’daki Deniz Piyadeleri acemi birliği boyunca emredersiniz efendim’cilik yapmak ve birbirlerine önünde “Acemi er” olacak şekilde soyadları ile hitap etmek. Çoğu akşam, Acemi er Tillotson ve Acemi er West serbest zamanlarını paylaştıkları ranzanın önünde sohbet ederek geçirirdi.
Bu sohbetler sırasında, West’in annesinin yakın zamanda Tillotson’ın memleketi Oklahoma Tulsa’da arabayla 20 dakika uzaklıktaki bir şehre taşındığını idrak ettiler. West ve Tillotson, acemi birliğinin bir aylık tatilini, West’in annesinin siyah sedanıyla, açık camlardan dışarı taşan rap müziğiyle Tulsa’nın banliyölerini dolaşarak, birlikte geçirdiler. Sonraki dört yılın büyük çoğunluğunda, Tillotson’ın Irak’a gönderilmesi de dahil olmak üzere kilometrelerce uzağa atandılar. Çeşitli yaralanmalar, işle ilgili dertler ve ilişki sorunları konusunda birbirlerine uzaktan destek oldular. En sonunda, ikisi birden, üniversite muhiti Tulsa’da buluştuklarında arkadaşlıkları gerçekten gelişti ve neredeyse her günü birlikte geçirmeye başladılar. O süreçte, Tillotson, boşanma evraklarının onaylanmasını bekliyordu ve West de üç yaşındaki oğlu Kody’yi büyüten bekar bir anneydi.
West bir barda iş bulduğunda, Tillotson, arkadaşı uyuyabilsin diye, gündüzleri Kody’ye bakıyordu. Tillotson, oğlunu anaokulundan alırken sıklıkla West’e eşlik ediyordu. İki kadın koridor boyunca yürürken, minyatür dolapları geçerken, West, “Sanki deniz yarılıyordu,” demişti. Tillotson diğer ebeveynlerin bakışlarını üzerinde hissedebiliyordu. Belirli aralıklarla, bir öğretmen iki kadına yanaşıp, Tillotson’ı süzer ve “Kim bu?” diye sorardı. “İnsanlar her zaman, birbirimizi nereden tanıdığımızı ya da kardeş olup olmadığımızı” sorardı. Pek çok kere bizim çıktığımızı düşünürlerdi” diye ifade ediyor 31 yaşındaki Tillotson. Her meraklı kişiye arkadaşlıklarının derinliğini ve karmaşıklığını açıklamak West ve Tillotson’ın çok zamanını alıyordu.
İhtiyaçlarına göre bir sözlük olmadığı için, West ve Tillotson gibi arkadaşlıkları olan insanlar, bir ilişki dili kolajı yaptılar. Bu insanlar, en iyi ruh arkadaşı, platonik hayat arkadaşı, benim insanım, ahiretlik, kuirplatonik eş, Büyük Arkadaşlık gibi terimler kullanırlar. Bazıları için bu isimler, arkadaşların aynı kolyeyi takmasına benzer bir amaca hizmet eder – bunlar, asıl olarak arkadaşlığın içindeki insanlar için anlamı olan simgelerdir. West ve Tillotson gibi diğerleri de, ilişkilerini dışarıdakiler için daha anlaşılır yapabilecek bir dil arayışındadır. West ve Tillotson, acemi birliğinin, aynı derecede yoğun bir arkadaşlığın doğmasına yola açacak, çok yoğun bir ortam olduğunu anladıklarını fark etmişler. Birbirlerine “askerlik arkadaşı” demeye başladıklarında, en sonunda insanların kafa karışıklığı sona ermiş.
Nicole Sonderman, on yıldan uzun süredir, Rachel Hebner ile arkadaşlıklarını bunun parçası olan bu iki kadın dışında kimsenin anlamıyor oluşunu kafasına takmamış. Sonderman, ilişkilerini “öpmek istemediğiniz bir hayat arkadaşına sahip olmak” şeklinde tanımlıyor.
