Koku Akademisi ve Koku Kültürü Derneği’nin işbirliği ile Mezopotamya’da dünyanın ilk kadın kimyageri ve parfümörü olarak bilinen Tapputi’nin kil tabletlere Akadça yazdığı koku formüllerinden biri gün yüzüne çıkartıldı.
Koku Akademisi ve Koku Kültürü Derneği’nin işbirliği ile hayata geçirilen çalışmada Tapputi’nin kil tablet üzerine çivi yazısı ile yazdığı formüller sonucunda o döneme ışık tutan verilere ulaşıldı.
Bihter Türkan Ergül, “Bulunan kil tabletlerdeki Akadça çivi yazılarında Tapputi’nin bazı bilgileri mevcut. Kokuyu nasıl yaptığı, damıtma işlemini nasıl gerçekleştirdiği, sıvı koku maddelere nasıl ulaştığı gibi soruların cevaplarını bu tabletlerde bulabildik. Tabletteki her bir çivi yazısı bizlere ayrı heyecan verdi. Asıl zamanda yolculuk ise işin sonucunda o kokuyu koklayabilmekti” dedi.
Tapputi’nin miras bıraktığı formül
3 bin 200 yıl önceki kokuyu koklarken zamanda yolculuk yaptığını hissettiğini belirten Ergül, “8 bin yıllık koku kültürü olan bu topraklarda yaşıyoruz. Mezopotamya’nın koku kültüründe zengin olmasının en büyük nedeni verimli topraklardır. Tekrardan bunlara sahip çıkıp yaygınlaşmasını sağlamak, bilinirliğini ve kullanımını arttırmak için birçok faaliyet yürütüyoruz, bunların en önemlisi de koku akademisiydi. Ekibim de benimle beraber aynı heyecanı paylaştığı için Tapputi’nin miras bıraktığı formülü tekrardan gün ışığına çıkarmış olduk” ifadelerini kullandı.
Mezopotamya topraklarının çok zengin olduğunu söyleyen Ergül, “Asur, Mezopotamya, Hitit, Selçuklu, Osmanlı gibi medeniyetlere baktığımız zaman Türkiye’nin bir koku uygarlığı olduğunun anlıyoruz. Yaklaşık 3 yıldır üzerinde çalıştığımız projede Mezopotamya’daki koku kültürünü araştırıyoruz. Bu süreçte arkeologlarımızla yapmış olduğumuz çalışmalar sonucunda Tapputi’ye ulaştık. Tapputi dünyanın ilk parfümör kadını olarak geçer. Bulunan kil tabletlerdeki Akadça çivi yazılarında Tapputi’nin bazı bilgileri mevcut. Kokuyu nasıl yaptığı, damıtma işlemini nasıl gerçekleştirdiği, sıvı koku maddelere nasıl ulaştığı gibi soruların cevaplarını bu tabletlerde bulabiliyoruz” şeklinde konuştu.
Koku üzerine bugüne kadar ortaya çıkartılan yüzlerce tablet olduğuna değinen Ergül, bunların bir kısmının çevrildiğini, geri kalanlarının üzerinde ise çalışmalarını sürdürdüklerini belirtti. Ergül, Tapputi tarafından yazılan kil tablet ile ilgili de aşağıdaki açıklamalarda bulundu:
İki parça tabletten toplamda 27 sayfa çeviri çıktı
“Kil tabletlerde yer alan koku formüllerinde Tapputi’nin işlemlerini dolunayda nasıl yaptığı, yıldızlara nasıl arz ettiği gibi bilgiler tek tek yer alıyor. Yani sadece formül değil kokunun yapılış şeklide yazıyor. Tablette, nasıl damıtmış, ateşi, suyu nasıl kullanmış, nasıl dinlendirmiş, nasıl demlemiş ve nasıl süzdürmüş en ince ayrıntısına kadar yer alıyor. Görmüş olduğunuz iki tabletten toplamda 27 sayfa çeviri çıktı. Bunun yorumlanması da sayfalar sürdü. Şu kadarcık bir tabletin içindeki çivi yazısından bu kadar zengin bir bilgi çıkıyor. Burada oğul otundan, mürden, gülden, botanik bitkilerinden bahsediliyor.”
Kaynak: DHA