BM Nesiller Boyu Eşitlik Forumu kapsamında, insanları ve gezegeni korumaya odaklı feminist ekonomik adalet için sağlam, yapısal ve kesişimsel bir gündem konusunda ortaklık yaratmak için hazırlanan raporda küresel feminist ekonomi ve iklim adaleti için gerekli olan kilit değişimler ve dönüşüm önerileri paylaşılıyor.
Feminist hareket, aktivistler ve akademisyenler geleneksel ekonomiye her zaman benzersiz katkılar sağlamıştır.
Elli yıldan uzun bir süredir feminist iktisatçılar, evlerde, topluluklarda ve politika oluşturmada ana akım ve geleneksel ekonominin genellikle göz ardı ettiği veya görmezden geldiği eşitsiz güç ilişkileri, eşitsiz kalkınma, toplumsal cinsiyetin inşası, bakım işlerinin ekonomiye katkısı, toplumsal cinsiyet eşitliği, ırk ve diğer kimlik çatışmaları gibi konuları ön plana çıkarmaktadır.
Geleneksel ekonominin genellikle maskülen hale getirilmiş veya cinsiyetten bağımsız yaklaşımına meydan okumakta ve feminist hareketlerin yaşamımızın tüm alanlarında eşitlik ve kadınların insan hakları mücadelesinin desteği olmasını sağlamaktadır.
Bugün, feminist ekonomi henüz tam olarak kabul görmemiş ve ana akım ve geleneksel ekonomi ve siyasetin merkezine alınmamış olsa da bu alanın önemi görmezden gelinemez. Son birkaç ekonomik krizle (1997-1998’den daha yakın tarihli 2008-2009’lara) birlikte mevcut küresel kriz ve bunun kadınlar üzerindeki orantısız etkileri, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini hesaba katan ekonomik analizlere ve geleneksel ekonominin bazı temel varsayımlarına meydan okuyan ve feminist olan yeni kalkınma paradigmasını beraberinde getiren bir yaklaşım niteliğindeki ekonomik çözümlere olan ihtiyacı bir kez daha vurgulamıştır.
Bu rapor, feminist grupların ve Nesiller Boyu Eşitlik Formu (GEF) müttefiklerinin, Ekonomik Adalet ve İklim Adaleti Hakkında Eylem Koalisyonlarının mevcut organlara, kaynaklara, araçlara ve insanlar ve gezegen için çalışan feminist ekonomik eşitlik gündemi için geniş savunuculuk stratejilerine katkıda bulunma çabalarının bir parçası olmaktadır.
Rapor, küresel feminist ekonomi ve iklim adaleti için gerekli olan kilit değişimler ve dönüşüm önerileri yoluyla Eylem Koalisyonlarından ikisi (Ekonomik Adalet ve İklim Adaleti) kapsamında gerçekleşen görüşmelere ve karar alma sürecine katkıda bulunmayı amaçlıyor.
Raporda ele alınan, son birkaç on yılda feminist ve halk hareketlerinin ortaya koyduğu çeşitli ilke ve tavsiyelerden bazıları küresel yönetişim sistemi içindeki asimetriyi değerlendirmeyi, bazıları alternatifleri takip etmeyi ve neoliberal ekonomik ideolojiye karşı olmayı, bazıları ise zengin ve varlıklı ülkelerin ya da büyük çokuluslu ülkelerin iktidarına meydan okumayı öneriyor.
Bu ilkelerin merkezinde bakım ekonomisini yeşil ekonominin merkezine, ekonomik büyümenin üzerine koyan ve geçmişten bugüne zenginlik, kaynak ve bilgiyi ele alan tarihsel olarak sömürgecilik ve neoliberalizm yoluyla Küresel Güney’den Küresel Kuzey’e geçmekte olan dekolonyal ve feminist yeşil yeni anlaşma vizyonu da yer almaktadır.
İnsanlar ve Gezegen: Küresel Ekonomik Adalet için Feminist İlkeler
- Üretken bir ekonomi olmaya yönelik orantısız önerilerden feminist sömürge karşıtı yeşil ve yeni bir yapıya geçiş yapan ekonomi
Öneriler:
Kemer sıkmaya son verilmesi ve kapsamlı kamu hizmetlerine ve sosyal korumalara bağlılık
“Büyüme” ve bakıma dayalı bir ekonomiye geçiş
Küresel değer zincirlerinden bölgesel, ulusal ve yerel değer zincirlerine kadar mevcut tedarik zincirlerini parçalama ve çeşitlendirme
- İnsan haklarının ve gezegenin refahının önceliğini büyüme ve GSYİH’nın önceliğinin üstüne koyan bir ekonomi
Öneri:
Tüm ekonomi politikalarının, ticaret ve yatırım anlaşmalarının önceden ve periyodik insan hakları etki değerlendirmesi (IHED)
- Eşit ve adil küresel ticaret düzenini destekleyen bir ekonomi
Öneriler:
Mevcut yatırımcı koruma sisteminin çıkartılması
Yeni bir fikri mülkiyet sistemi — mevcut olanı çökerten ve ihtiyaç duyulan bilgi aktarımını/paylaşımını teşvik eden bir sistem
- Zenginliği ve kaynakları yeniden dağıtan bir ekonomi
Öneri:
Adil ve hakkaniyetli bir küresel vergi mimarisi oluşturulması
- Borç adaletini ve yeni bir devlet borcu yapısını destekleyen bir ekonomi
Öneriler:
Borç iptali ve düzenleme mekanizması için yeni bir çok taraflı ve yasal çerçeve
Tüm borç verenler tarafından tüm kamu dış borç ödemelerinin koşulsuz iptali
- Demokratik bir küresel ekonomik yönetişim mimarisi
Öneriler:
Küresel ekonomik ve küresel yönetişim mimarisi içinde şirketlerin ve özel sektörlerin yetkilerinin sınırlandırılması
Yeni ortaya çıkan ve uzun süredir devam eden sorunlar ve vergi, Yapay Zeka (AI), internet yönetimi gibi alanlar dahil olmak üzere, geleneksel olarak Dünya Bankası, IMF ve DTÖ gibi kurumların etki alanında olan sorunları ve karar alma sürecini geri kazandırma ve BM’ye iade etme
Rapora buradan ulaşabilirsiniz.
*Rapor Kırmızı Biber Derneği, ETKİNİZ AB Programı desteğiyle Türkçeleştirildi.