İran’ı kasıp kavuran ve yaklaşık üç haftadır devam eden protestolara liderlik eden gruplardan biri de kız öğrenciler. Onlar İran’ın bir İslam cumhuriyetine dönüşmesiyle sonuçlanan 1979 devriminden sonra doğan genç kuşak. Küresel izolasyon, Batı yaptırımları ve katı dini baskılar dışında pek bir şey bilmeden büyüyenler…
22 yaşındaki Mahsa Amini’nin gözaltında öldürülmesinin ardından 19 gün geçti. O zamandan bu yana kadınlar başta olmak üzere İran halkı, hükümeti ve polisi protesto ederek kadınların başörtüsü takıp takmama özgürlüğüne sahip olma çağrısında bulunuyorlar.
Kadınlar başörtüleri olmadan sokağa çıkıyor ve başörtülerini yakıyorlar. Bir yandan da hükümetin çevrimiçi iletişimi kısıtlaması nedeniyle maruz kaldıkları polis şiddetini sanal özel ağlar aracılığıyla ülke dışındaki insanlarla paylaşmak için belgeliyorlar.
Protestolar onlarca kişinin ölümüne ve binden fazla kişinin tutuklanmasına neden oldu. İran devlet televizyonu ölü sayısının 41 olduğunu söylerken, Londra merkezli Uluslararası Af Örgütü en az 52 kişinin öldüğünü ifade ediyor.
Okulların açılmasıyla birlikte dikkatler, gözler lise ve üniversitelere çevrildi. Ülkenin dört bir yanındaki genç kızlar başörtülerini ateşe veriyor, sokaklarda yürüyerek sloganlar atıyor ve ülke liderlerinin fotoğraflarına ‘orta parmak’ gösterdikleri fotoğraflar ve videolar paylaşıyorlar.
Geçtiğimiz hafta İran’da çevik kuvvet polisi öğrencileri Tahran’daki Şerif Teknoloji Üniversitesi’nin otoparkında kıstırarak şiddetli bir baskı uyguladı, kadınlara ateş açtı ve yüzlerce protestocuyu tutukladı. Sosyal medyada dolaşıma giren bazı videolarda öğrencilerin pencerelerden “Hamaney’e ölüm” sloganları attıkları görüldü.
Takip eden günlerde protestolar diğer okullara da yayıldı. İran’ın dört bir yanındaki genç kızlar “Diktatöre ölüm”, “Kadın, yaşam, özgürlük” ve “Mollalar defolsun” sloganları attı. Bir BBC muhabiri, okuldaki öğrencilere protestolar hakkında bilgi vermek üzere gelen İran Devrim Muhafızlarının bir parçası olan paramiliter güç Basij’in bir üyesine karşı başörtülerini çıkaran ve “Defol” sloganları atan kız öğrencilerin videosunu tweetledi. Mashhad Tıp Bilimleri Üniversitesi öğrencileri bu ayın başında, “Bir öğrenci aşağılanmayı kabul etmektense ölmeyi tercih eder” şiarıyla eylemlere katıldı.
Yakın zamanda gözaltına alınanların yaş ortalaması 15
Devrim Muhafızları’nın en üst düzey ikinci komutanı Ali Fadavi, yakın zamanda gözaltına alınan protestocuların yaş ortalamasının 15 olduğunu söyledi. Protestocuların çoğu, İran’ın bir İslam cumhuriyetine dönüşmesiyle sonuçlanan 1979 devriminden sonra doğan genç kuşaklardan. Onlar, küresel izolasyon, Batı yaptırımları ve katı dini baskılar dışında pek bir şey bilmeden büyüyenler.
Tahran’da annesiyle birlikte yaşayan 16 yaşındaki Nika Shakarami’nin kısa süre önce kaybolması ve ölmesi toplumsal öfkeyi daha da perçinledi. Nika 20 Eylül’de başörtüsüz olarak protestolara katılmış ve amcası onun kaybolduğunu söylemişti. On gün sonra ailesinden bir hapishane morgunda cesedini teşhis etmeleri istendi.
Kızın teyzesi Atash Shakarami BBC’ye yaptığı açıklamada, Nika’nın bir arkadaşına gönderdiği son mesajında güvenlik güçlerinin kendisini takip ettiğini söylediğini aktardı. Shakarami, yetkililerin Nika’nın ailesinin cesedini görmesine izin vermediğini, sadece kısa bir süre yüzünü görebildiklerini söyledi. BBC’ye göre güvenlik güçleri evini bastıktan sonra teyze Shakarami’yi tutukladı ve aileden herhangi birinin protestoya katılması halinde onu öldürmekle tehdit etti.
Nika’nın ailesi cenazeyi 17. doğum günü olan Pazar günü babasının memleketi Khorramabad’a nakletti. Yetkililer tarafından tehdit edilen aile cenaze töreni düzenleyemedi ancak BBC, güvenlik güçlerinin Nika’nın cesedini Khorramabad’dan “çaldığını” ve Veysian köyüne gömdüğünü bildirdi.
Yakınlarına Nika’nın resmi olarak nasıl öldüğü henüz söylenmedi, ancak ülke dışındaki İranlı aktivistler onun polis gözetiminde öldüğünü iddia ediyor. Hamshahri Daily’ye göre Savcı Dariush Shahoonvand yetkililerin suç işlediğini reddetti.
Nika’Nın fotoğrafı o zamandan beri sosyal medyada dolaşımda ve Amini gibi onun da ismi de hashtag olarak kullanılıyor.
Kaynak: Huffington Post