ABD Yüksek Mahkemesi 2022 yılında aldığı kararla kürtajı anayasal hak olarak gören 1973 tarihli “Roe-Wade kararı”nı iptal etti ve kürtajı eyaletlerin insiyatiflerine bıraktı.
ABD’den Şok Karar: Kürtaj Artık Anayasal Hak Değil başlıklı yazımızda bu haberi Platformumuzda işlemiştik. Bu karardan sonra iki makalemizde kürtaj haplarının eczanelerde satışı ve stoklamasına ilişkin haberler yayınlamıştık.
ABD’de Kürtaj Haplarının Eczanelerde Satışı Onaylandı.
ABD’de Kadınlar Kürtaj Hapı Stoklamaya Başladı
Bu hafta The Atlantic internet sitesinde yayınlanan yazısında Sarah Zhang, 2022 de Amerika Yüksek Mahkemesinin Kürtaj yasağı kararından sonra kürtaj haplarının kürtaj karşıtı sağcı muhafazakarların planlarını nasıl bozduğunu yazdı.
AI desteği ile Türkçeye çevirip sonra çeşitli düzenlemeler yaptığımız yazı şöyle;
Her ay, kürtajın yasaklandığı eyaletlerde binlerce kadın bu hapları posta yoluyla alabiliyor. Muhafazakarlar bunu durdurmak istiyor.
Roe v. Wade kararının bozulmasının ardından yaşanan tüm kargaşaya rağmen, Amerika’daki kürtajlarla ilgili en temel gerçek değişmedi: sayılar. 2022’den bu yana Amerika Birleşik Devletleri’ndeki kürtaj sayıları sabit kaldı, hatta sınırlı verilere göre hafifçe arttı. Bunun en önemli nedeni? Kürtaj haplarının yükselişi; bu haplar şu anda Amerika’daki kürtajların çoğunda kullanılıyor. Her ay, kürtajın yasak olduğu eyaletlerde binlerce kadın bu hapları posta yoluyla gizlice sipariş edebiliyor ve evde kullanabiliyor. Kürtaj yasakları yürürlükte olsa bile, bu hapların erişilebilirliği bu yasakların muhafazakarların istediği kadar kesin olmasını engelliyor. “Kürtaj hapları, Roe sonrası dünyada doğmamış çocuklar için en büyük tehdidi oluşturuyor,” diyor Project 2025, Heritage Foundation’ın muhafazakar politika rehberinde. Students for Life’a göre, bu haplar “posta yoluyla ölüm” anlamına geliyor; bu örgütün başkanı Kristan Hawkins bana, “Biden-Harris FDA’si altında yaşananlar büyük bir trajedi” dedi. Ve kürtaj karşıtı hareket, hapları yasal ve siyasi yollarla hedef almak için bir dizi plan hazırlıyor—bu planlar, önümüzdeki ay kim başkan seçilirse seçilsin geçerli olabilecek.
O zamandan bu yana, Aile Planlaması Derneği’nin ABD’deki kürtaj sağlayıcılarını izleyen verilerine göre, kürtajın tamamen yasaklandığı veya altı haftalık sınırın olduğu eyaletlerde yaşayan her ay ortalama 6.000 ila 7.000 kişi tele-sağlık yoluyla kürtaj haplarını almayı başardı. Bu rakam, kürtajı resmi sağlık sistemi dışında yapan, örneğin yurt dışından sipariş edilen hapları kullanan insanları içermiyor. Kürtajın yasal olduğu eyaletlerde ise kürtaj sayısı—ve kürtaj haplarıyla gerçekleştirilen kürtajların oranı—2020’den 2023’e kadar arttı, Guttmacher Enstitüsü verilerine göre. (Ayrıca, kürtaj için başka eyaletlere seyahat eden kadınların sayısı bu dönemde ikiye katlandı, bu da Roe sonrası dönemde kürtaj sayılarının önemli ölçüde düşmemesinin bir diğer nedeni.)
Kürtaj hapları, yıllardır Amerika’daki kürtajların giderek daha büyük bir kısmını oluşturuyordu, ancak 2021’de FDA bu haplara erişimi önemli ölçüde kolaylaştırdı: Kürtaj hapları aslında iki farklı ilaçtır, mifepriston ve misoprostol, ve FDA, mifepristonun sadece yüz yüze reçete edilmesi zorunluluğunu kaldırdı. Böylece kürtaj hapları posta yoluyla erişilebilir hale geldi. FDA, 2021’deki kararında COVID ile ilgili riskleri gerekçe gösterdi, ancak kürtaj karşıtı savunucular hemen bu kararı kınadı—ve politika pandemi sonrasında da yürürlükte kaldı. Roe’nun 2022’de bozulmasının ardından 21 eyalet yeni kürtaj yasakları veya kısıtlamaları getirdi, ancak New York ve Kaliforniya da dahil olmak üzere bir düzineden fazla eyalet, posta yoluyla kürtaj haplarına erişimi korumak için “kalkan yasaları” çıkardı. Bu yasalar, posta yoluyla hapları reçete etmek için tele-sağlık kullanan doktorları, ebeleri ve hemşireleri eyalet sınırları ötesinde açıkça koruyor. “Kürtaj karşıtı hareket, bununla ne yapacağını henüz tam olarak anlayabilmiş değil,” diyor Pittsburgh Üniversitesi’nden hukuk profesörü Greer Donley, ülkenin ilk kalkan yasasını tasarlamaya yardım edenlerden biri. Kalkan yasaları henüz mahkemede doğrudan tartışılmadı. Ve kürtaj karşıtı gruplar, mifepristonun FDA tarafından onaylanmasını hedefleyen bir davada, Yüksek Mahkeme bu yıl davayı yetkisizlik gerekçesiyle reddetti.
Kim başkan olursa olsun, kürtaj karşıtı hareket, kürtaj haplarını eyalet hükümetleri yoluyla kısıtlamanın yollarını bulmaya çalışıyor. Örneğin, bir kırmızı eyaletin savcısı, bir kalkan yasası eyaletinden hapları reçete eden bir doktoru hedef alırsa, kalkan yasaları doğrudan tartışılabilir. Kürtaj yasağı olan eyaletlere hap gönderen Aid Access adlı kâr amacı gütmeyen bir örgütte çalışan Dr. Linda Prine, bana artık New York eyaletinin dışına çıkmadığını söyledi. Kalkan yasaları altında çalışan sağlayıcılar, dedi ki, “hepsi aşırı dikkatli davranıyor.”
Kürtaj karşıtı gruplar ayrıca kalkan yasalarının sınırlarını daha dolaylı yollarla test edebilirler. Texas Right to Life’ın başkanı John Seago, Teksas’ta kürtaj yanlısı grupların kürtaj haplarını tanıtan reklam panoları koyduğunu belirtiyor: “Reklam panosunu koyan insanlara gidebilirsiniz. Bu, yardım ve yataklıktır.” Grubu ayrıca Teksas yasama organına, kürtaj hapı işlemlerine dahil olan internet hizmet sağlayıcıları veya kredi kartı işleme şirketleri için sorumluluk oluşturan yeni yasalar önerdi.