Gökkuşağı ve farklı renklerde LGBTİ+ bayrakları özellikle bu ay dünyanın her yerinde sokakları, panoları ve fotoğrafları renklendiriyor. Peki bu bayraklar ne anlama geliyor, neyi temsil ediyor? Merak edenler için hikayelerle LGBTİ+ bayrakları…
LGBTI+ topluluğunun en ünlü sembolü, 1970’lerin sonlarından bu yana yaygın şekilde kullanılan altı çizgili gökkuşağı bayrağı.
Bununla birlikte, son yarım yüzyılda cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğinin çok daha rahat ve farklı şekillerde ifade edilmeye başlanmasıyla birlikte bu topluluk içerisindeki farklılık ve çeşitlilikleri yansıtan yeni bayraklar da ortaya çıktı.
Onur Ayı boyunca daha da sık gördüğümüz bu farklı bayraklar neyi temsil ediyor?
Gilbert Baker Onur Bayrağı
ABD’nin eşcinsel kimliğini açık şekilde yaşayan ilk kamu görevlisi olan Harvey Milk’in isteğiyle aktivist ve drag queen Gilbert Baker tarafından tasarlandı.
Sonuç olarak ortaya bugün birçok kişi tarafından bilinen sekiz renkli gökkuşağı bayrağı çıktı. Bu bayrak ilk olarak 25 Haziran 1978’de San Francisco’daki Eşcinsel Özgürlük Günü Yürüyüşü’nde kullanıldı.
Aktivist Gilbert Baker, gençliğindeki ve gündemdeki birçok farklı imgeden ve olaydan esinlenmiş: LGBTİ+ aktivizminin sıfır noktası kabul edilen, 1969’daki Stonewall ayaklanmaları, 1960’lardaki barış yanlısı Hippie hareketinin gösterilerinde kullanılan Flag of the Races adlı renkli bayrak ve Judy Garland‘ın Over the Rainbow şarkısı…
Bayrakta yer alan sekiz rengin her biri, Baker’ın LGBTİ+ topluluğunda gözlemlediği sembolik duygu ve idealleri temsil ediyor. Pembe seksi, kırmızı yaşamı, turuncu şifayı, sarı güneş ışığını, yeşil doğayı, turkuaz sanatı, mavi huzuru ve mor da ruhu sembolize ediyor.
Eşcinsel Onur Bayrağı
1978 Eşcinsel Özgürlük Günü Yürüyüşü ve bundan birkaç ay sonra Harvey Milk’in bir cinayete kurban gitmesi bu bayraklara olan talebi de artırdı. Baker da tasarımının ticari üretim sürecine başladı.
Ancak, üretim sürecinde pembe kumaşın yetersiz kalması üzerine bu renk tasarımdan çıkartıldı. Renklerin çift sayıda kalmasını sağlamak için turkuaz ve çivit mavi birleştirildi ve bayrak bugünkü altı renkli halini aldı.
Philadelphia Onur Bayrağı
2017’deki Onur Ayı’nda Philadelphia merkezli More Color More Pride grubu bir kampanya düzenledi.
Bu kampanya kapsamında, LGBTİ+ topluluğu içindeki beyaz olmayanları temsil etmek için Onur Bayrağı’na siyah ve kahverengi de eklendi.
Trans Bayrağı
Trans bayrağı, geçmişte ABD Donanması’nda denizaltı subayı olarak çalışan Monica Helms tarafından tasarlandı.
Bayrakta yer alan mavi renk erkekleri, pembe kızları, ortada yer alan beyaz renk ise geçiş sürecinde olanları, kendini cinsiyetsiz olarak tanımlayanları ve interseksleri temsil ediyor.
Biseksüel Bayrağı
Biseksüel bayrağı, 1998’de Michael Page tarafından biseksüellerin hem toplum genelinde hem LGBTİ+ topluluğu içerisindeki görünürlüğünün artırılması amacıyla tasarlandı.
Bayrakta üst üste binen pembe ve mavi üçgenler yer alıyor.
Bayrağını yüzde 40’ını oluşturan pembe eşcinselliği, aynı orana sahip mavi heteroseksüelliği ve yüzde 20’sini oluşturan mor da her ikisini birsen temsil ediyor.
Panseksüel Bayrağı
Bu bayrak 2010 yılında tasarlandı. İlk çıkış noktası tam olarak bilinmiyor. Panseksüellik, cinsiyet ve cinsiyet kimliğinden bağımsız olarak birine karşı duygusal ve cinsel çekim duyulması olarak tanımlanıyor.
Pembe kadınları, mavi erkekleri ve sarı renk de ikili cinsiyetin dışında kalanları temsil ediyor.
“Genderkuir” Bayrağı
Genderkuir, “geleneksel cinsiyet tanımlarının dışında, kendisini ne erkek ne kadın, hem erkek hem kadın veya bu iki cinsiyetin birtakım özelliklerini bir arada taşıyan bir özne olarak tanımlayanlar” anlamına geliyor.
Genderkuir bayrağının son hali yazar, tasarımcı ve müzisyen Marilyn Roxie tarafından 2011’de tasarlandı.
Lavanta şerit, pembe ve mavi olan geleneksel kadın ve erkek renklerinin karışımını temsil ediyor. Lavantanın zıt rengi olan koyu yeşil de kendini ne erkek ne kadın olarak tanımlayanları temsilen bayrakta yer alıyor. Ortadaki beyaz ise ikili cinsiyet tanımının dışındaki sembolize ediyor.
“Non-binary” bayrak
Non-binary, cinsiyet kimliği açısından kendini erkek ve kadından oluşan ikili cinsiyet anlayışının dışında tanımlayanlara işaret ediyor.
Bu grubu temsil eden bayrak, benzer ama farklı bir anlama sahip olan genderkuir ile non-binary kavramlarının ayrıştırılması amacıyla 2014 yılında Kye Rowan tarafından tasarlandı.
Sarı, kadın ve erkekten olan ikili cinsiyet tanımlamasının dışındakileri ve kendini tanımlarken bu iki kavramı kullanmayanları temsil ediyor. Beyaz, birden fazla cinsiyeti veya cinsiyetlerin tamamına sahip olanları, mor şerit de non-binary olanların benzersizliğini gösteriyor. Kendini cinsiyetsiz olarak tanımlayanlar da siyah renkle bayrakta yer alıyor.
Genderfluid (Akışkan Kimlik) Bayrağı
Bu bayrak, cinsiyet kimliği sabit olmayan, bunun yerine duyguları ve kendini ifade biçimi değişen bireyleri temsil ediyor.
Bu bayrak, panseksüel hakları savunucusu JJ Poole tarafından 2012’de heteronormatif topluma uymayan insanlar için tasarlandı.
İnterseks Bayrağı
Bu bayrak, 2013 yılında Avustralyalı araştırmacı ve interseks hak savunucusu Morgan Carpenter tarafından tasarlandı.
Bayrakta, intersekslerin bütünlüğünü temsil etmek üzere bir daire yer alıyor. Mor ve sarı da genellikle cinsiyet açısından en nötr renkler olarak kabul edildiklerinden bayrakta kullanılıyor.
Aseksüel Bayrağı
Bu bayrak, 2010 yılında Aseksüel Görünürlük ve Eğitim Ağı’nın logosundan esinlenerek oluşturuldu.
Siyah aseksüelliği sembolize ediyor. Gri, “griseksüelleri”, yani aseksüellik ile cinsel çekim yaşamak arasındakileri gösteriyor. Beyaz, bu topluluğun destekçilerini, mor da topluluğun genelini temsil ediyor.
Yeni Onur Bayrağı
2018 yılında LGBT+ bayrağını daha kapsayıcı bir hale getirmek için grafik tasarımcı Daniel Quasar tarafından tasarlandı.
Bu tasarımda geleneksel gökkuşağı temalı Onur Bayrağı’nın sol tarafında beş renkli bir şerit yer alıyor. Bu şeritte yer alan renkler, LGBTİ+ topluluğu içerisindeki farklı diğer grupları temsil ediyor.
Kaynak: BBC Türkçe, The Magger