Tarihinin en büyük ekonomik krizini yaşayan Sri Lanka’da protestoların ardından ülkeyi terk eden Cumhurbaşkanı Gotabaya Rajapaksa istifa etti. Sri Lanka’da göstericiler, hükümet binalarını işgale son vereceklerini açıkladı. Protestocular barışçıl gösterilerini ise sürdüreceklerini duyurdu.
Hükümet karşıtı protestolar sonrası Salı gecesi ülkeden kaçan ve Maldivler’e giden Rajapaksa, Suudi Arabistan Hava Yolları’na ait bir uçakla Perşembe günü de Singapur’a gitti.
Rajapaksa’nın tutuklanma ihtimaline karşı, istifa etmeden önce ülkeyi terk ettiği tahmin ediliyor.
Singapur hükümeti, Rajapaksa’ya “özel bir ziyaret için giriş izni” verildiğini söyledi. Cumhurbaşkanının burada mı kalacağı yoksa başka bir ülkeye mi gideceği henüz bilinmiyor.
Sri Lanka’nın başkenti Colombo’da halk, OHAL ve sokağa çıkma yasağı ilanına karşın, Rajapaksa’nın istifasını gece boyunca sokaklarda coşkuyla kutladı.
Sri Lanka’da göstericiler, hükümet binalarını işgale son vereceklerini açıkladı. Protestocular barışçıl gösterilerini ise sürdüreceklerini duyurdu.
Sri Lanka’da ciddi bir benzin, gıda, ilaç ve temel ihtiyaç ürünleri yokluğu yaşanıyor ve eylemciler bu durumdan asıl olarak siyasi liderleri sorumlu tutuyor.
Ülkede ekonomik ve siyasi krizin temel nedenleri:
Hayat pahalılığı
22 milyon nüfuslu ada ülkesinde ekonomi bir süredir oldukça kırılgan.
Sri Lanka’nın merkez bankası, yıllık enflasyonun yüzde 50 üzerinde olduğunu, gıdada bu oranın yüzde 80’lere vardığını belirtiyor.
Sri Lanka para birimi rupi, dolar karşısında dibi gördü. Rajapaksa 2019’un Kasım ayında görevi devraldığında bir dolar 179 rupi düzeyindeydi. Şimdi ise 1 dolar 360 rupiye eşit.
Uluslararası faktörler
Ukrayna’daki savaş gıda ve petrol ürünlerinin fiyatlarını yükseltti. Sri Lanka tüm petrol ürünlerinde ithalata dayalı bir ekonomiye sahip. Savaşın başlamasıyla ülke, tedarik için yeterli parayı bulamamaya başladı. Bu durum, ekonominin diğer kısımlarını da yavaşlattı.
Mutfaklarda artık yakıt olarak gaz yerine odun kullanılmaya başlandı.
Gaz kıtlığı öyle bir düzeyde ki, bazı krematoryumlar kapanmak zorunda kaldı ve Sri Lankalılar geleneklerinde yer almamasına rağmen ölüleri toprağa gömmeye başladılar.
Turizmin çöküşü
Lonely Planet adlı turizm dergisi, 2019’da Sri Lanka’yı önde gelen turizm adresi seçmişti. Nisan 2019’daki saldırılarda üç otel ve üç kilise hedef aldın, 267 kişi hayatını kaybetti. Bu saldırılar turizmi etkilese de, aynı yılın Aralık ayında adadaki turizm tekrar toparlanmayı başardı. Turizm sektörü Covid salgınından ise aynı şekilde çıkmayı başaramadı. Birçok kişi işini kaybetti, şirketler battı.
Ticaret dengesinin olmaması
Sri Lanka ihraç ettiği maldan 3 milyar dolar fazla değerde malı ithal ediyor. Ülkedeki döviz kıtlığının da başlıca nedenlerinden birisi bu. Ülkedeki sanayi çarklarının dönmesi için gerekli petrol ürünlerinin alımı ise kaynak yetersizliği nedeniyle imkansız hale geldi. 2019 sonunda Sri Lanka 7,6 milyar dolar döviz rezervine sahipti. Şimdi ise yalnızca 250 milyon dolara sahip.
Borçlanma
Sri Lanka’daki 30 yıllık iç savaş 2009’da sona erdi. Savaş sonrası dönemde hükümet yeniden inşaya girişti ve yol, liman gibi altyapı yatırımlarını artırdı.
Tüm bu inşa sürecinde para, borçlanarak elde edildi. Ülke 6,5 milyar doları Çin’e olmak üzere 51 milyar dolarlık borç yükünün altına girdi. Borç döngüsü, gıda alımı gibi temel ihtiyaçlar için çok az kaynak ayrılmasını getirdi.
Hanedanlık düzeni
Başkent Colombo sokaklarında istifa eden Cumhurbaşkanı Rajapaksa’nın yanı sıra, son 20 yıldır siyasete hükmeden ailesine de büyük bir öfke mevcut. Sokaklardaki eylemciler, Cumhurbaşkanı’nı ve ailesini tüm bu kaos ve krizden sorumlu tutuyor. Gotabaya Rajapaksa’nın büyük kardeşi Mahinda Rajapaksa Başbakan olarak belirlendi. Eylemlerin yoğunlaşmasının ardından Mayıs ayında istifa etti.
Kaynak: BBC