Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) geçen yıl üç büyük ilde gerçekleştirdiği Aile Yapısı Araştırması’na göre, evde erkeklerin çoğu kılını kıpırdatmıyor; yemekten bulaşığa, temizlikten çocuk bakımına kadar her işi kadınlar yapıyor.
Araştırmada dikkat çeken bir diğer nokta, erkeklerin yarısının “eğer ihtiyaç yoksa kadınların çalışmasına gerek olmadığı”nı düşünmeleri.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) geçtiğimiz yıl üç büyük ilde gerçekleştirdiği Aile Yapısı Araştırması, erkeklerin çoğunun evde hiçbir iş yapmadığını, ev işleri ve çocuk bakımı yükünün tümüyle kadınların omuzlarına yıkıldığını gösteriyor.
Araştırmaya göre erkekler evde yalnızca badana-boya ve bakım-onarım işlerini üstleniyor, bazen de gıda alışverişi yapıp faturaları ödüyor. Yemek yapmaktan çay servisine, sofranın kurulup kaldırılmasından ev temizliğine, bulaşıktan ütüye kadar kalan tüm işleri ise kadınlar yapıyor.
Kadınların en fazla üstlendiği iş ise yüzde 94,4 ile çocuk bakımı oldu. Erkeklerin yalnızca yüzde 2,3’ünün çocuk bakımıyla ilgilendiği görüldü.
Üreten kadın, yöneten erkek
Hane ilgili konularda kararları kimin verdiğine ilişkin veriler de eşitsizliğin başka bir yönüne işaret ediyor. Hane içi işlerin neredeyse tamamını bedelsiz şekilde üstlenen kadınlar, evdeki harcamaların önceliklendirilmesinde erkekler kadar söz sahibi olamadı.
Kadınların erkeklere göre tek başına daha fazla oranla karar verdiği konular, evde ne pişirileceği/yeneceği, günlük alışveriş konuları ve çocukların kılık kıyafet gibi ihtiyaçlarıyla sınırlı kaldı.
Her dört kadından biri çocuk yaşta evlendiriliyor
Araştırmaya göre ilk evliliklerin çoğu 20-24 yaş arasında gerçekleşirken kadınların erkeklere göre daha erken yaşlarda evlendiği görüldü. Evliliğini 18 yaşından önce yapan erkeklerin oranı yüzde 4,4 iken kadınların oranı yüzde 24,2 oldu.
Buna göre, neredeyse her 4 kadından biri çocuk yaşta evlendi. İlk evliliğini 18-19 yaş aralığında yapan kadınların oranı da erkeklerin 2,5 katı.
Evliliklerin yarısından fazlası görücü usulü ile
Araştırmadaki bir diğer çarpıcı bulgu ise evliliklerin nasıl gerçekleştiğine ilişkin. Evliliklerin yarısından fazlası (yüzde 56,8) görücü usulü ile gerçekleşti. Bireylerin öğrenim durumu yükseldikçe kendi kararı ile evlenenlerin oranının arttığı, görücü usulü ile evlenenlerin oranının ise azaldığı görüldü.
Bir okul bitirmeyenlerin içinde kendi kararı ve ailesinin rızası ile evlenen bireylerin oranı yalnızca yüzde 10,3 iken yüksekokul, fakülte, üniversite, yüksek lisans/doktora mezunu bireylerin içinde bu oran yüzde 71,7 oldu.
Diğer yandan evlilik sözleşmesi yapanların oranının yalnızca yüzde 1,4 olması dikkat çekti.
Sorumsuzluk ve ilgisiz davranma önde gelen boşanma nedenlerinden
Eşi ile sorun yaşadığını belirten evli bireylere neden sorun yaşadıkları da soruldu. Buna göre en çok sorun harcamalar konusunda yaşandı. Bunu ailece birlikte vakit geçirmeme, gelirinin yeterli olmaması, ev ile ilgili sorumluluklar ve sigara alışkanlığı izledi.
Hem erkekler hem de kadınlar için en önemli boşanma nedeni sorumsuz ve ilgisiz davranma. Erkeklerde bunu aile büyüklerinin aile içi ilişkilere karışması ve evin geçimini sağlayamama izliyor. Kadınlara göre ise sorumsuz ve ilgisiz davranmadan sonra en önemli boşanma nedenleri aldatma ve dayak/kötü muamele.
Kadınlar evlenince eğitimlerini yarıda bırakabiliyor
Devam etmek istemesine rağmen eğitimini yarıda bırakanların oranı erkeklerde yüzde 12,7, kadınlarda ise yüzde 10,6. Erkekler çoğunlukla ekonomik nedenler ve eğitimde başarısızlık nedeniyle okulu bırakıyor. Kadınlarda ise ekonomik nedenler, ailenin izin vermemesi, eğitimde başarısızlık ve evlenme/nişanlanma nedenleri öne çıkıyor.
Kadınların yüzde 7’si evlendiği/nişanlandığı için eğitimini yarıda bıraktı. Erkeklerde ise bu oran yüzde 1 bile değil. Aileden birilerine bakmak zorunda olduğu için okulu bırakan kadınların oranı da erkeklerin iki katından fazla.
Erkeklerin yarısı ‘Zorunlu değilse kadınlar çalışmasın’ görüşünde
Kadınların çalışması ve sosyal hayata katkı sağlamasının değerli olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 82,6 olsa da, kadının asli görevinin çocuk bakımı ve ev işleri olduğunu düşünenlerin oranı da az değil: Yüzde 35,8. Her 4 kişiden 3’ü “Kadınların çalışması için iş ortamı mahremiyete uygun olmalı” diyor. Araştırmaya katılanların yarısı, aile geçimi için zorunlu değilse kadının çalışmaması gerektiğini iddia ediyor. Çalışma ortamının kadınlar için yeterince güvenli olmadığını söyleyenlerin oranı ise yüzde 39,5.