Ukrayna’da halk, Rusya’nın ülkelerinde askeri harekat başlatması sonrası şok, çaresizlik ve can güvenlikleri için endişe içinde. Ukrayna’da aynı endişeleri paylaşan bir gazeteci kadın, yaşadıklarını anbean paylaşıyor.
“Rusya’nın Ukrayna’nın dört bir yanına hava saldırıları başlatmasının ardından bağımsız bir Rus gazeteci beni aradı. Hiç tanışmıyoruz ama ülkesinin yaptıkları ve yapabilecekleri için af diledi. Konuştuk, ağladık.”
Çeviri: Eda Doğançay
Nataliya Gumenyuk
Rusya’nın Ukrayna’nın dört bir yanına hava saldırıları başlatmasının ardından bir Rus bağımsız gazeteci beni aradı. Hiç tanışmıyoruz ama ülkesinin yaptıkları ve yapabilecekleri için af dilemeye başladı. İkimiz de başa çıkılması zor hikayeleri, çatışmaları yazmaya alışmış deneyimli muhabirleriz. Konuştuk, ağladık.
Sabah saat 5. Kiev, Kharkiv, Odessa ve 2 bin km uzunluğundaki Rusya-Ukrayna sınırı boyunca savaş başlıyor.
Ülkenin her yerinde uyanık olan ve patlamaları duyan arkadaşlarım ve meslektaşlarımla temas halindeyim. Hükümet daha önce 24 Şubat’ta olası bir saldırıdan söz etmişti. Birkaç saat önce, gecenin bir yarısı, aynı zamanda bir gazeteci olan (savaş muhabiri değil bu arada) eşim savaş “başlamadan önce” kurşun geçirmez yelekleri almak için bir arkadaşının ofisine gitmeye karar verdi.
Ne, nasıl? Daha önce pek çok savaşta muhabirlik yaptım, bu yüzden bomba sesine alışkınım. Gürültülü bir patlamanın, bir füzenin çok uzaklardan duyulabileceğini biliyorum.
Yerleri ve yönleri belirlemeye çalışırken, Rusya’nın askeri hedeflere ve askeri havaalanlarını vurduğu anlaşılıyordu. Ukrayna cumhurbaşkanı da daha sonra bunu doğruladı. Ayrıca Ukrayna hava savunmasının görev başında olduğunu söyledi. Bu sabahki saldırıdan önce ordudan Kramatorsk ve Kharkiv yakınlarında belirli bir yerin hedef alınacağını duydum. Bu bilgi beni sakinleştirdi. Ordunun hazırlıklı olduğuna inanmamı sağladı.
Büyük şehirlerimize hava saldırılarının düzenlendiği gerçek anlamda bir işgal fikrini son ana kadar kabul edemeyenlerdendim. Putin’in konuşması mide bulandırıcıydı ama yine de sınırlı bir Rus operasyonu için uydurma olsa da mantıklı bir gerekçe sunuyordu. Ukrayna’ya yönelik geniş çaplı saldırı bunu bile geçersiz kılıyor.
İnsanlarla konuştum, röportajlar yaptım, bir yandan da ne olur ne olmaz diye kovalara su doldurdum. Hiç savaş görmemiş olan kocama balkona çıkmamasını söyledim. Benimle alay etti: Sonunda içeride sigara içmesine izin verilecekti.
Ben burada bir medya kuruluşunu yönetiyorum, normalde son dakika haberleri yapmamam gerekiyor. Ama şimdi mecburum. Bu benim seçimim ama daha çok bir görev gibi geliyor. Şili’deki arkadaşlarımdan, “Haber yapmaya devam etmek iyi bir fikir mi sence?” diye soran mesajlar alıyorum. Doğu cephesine gitmek için Viyana’da prestijli bir burs fırsatını tepmeden sadece bir gün önce. Oradaki çatışmayı sekiz yıl boyunca takip ettim. Benim için olmam gereken tek bir yer var.
Mesajları okuyorum ve diğer şehirlerin saldırı altında olduğuna dair haberler alıyorum ve her şey yavaş yavaş netlik kazanıyor. Odessa’daki Rus denizcileriyle ilgili bazı haberlerin doğru olmadığı ortaya çıktı. Birkaç saat önce Rus vatandaşlarını savaşı durdurmaya çağırdığı duygusal bir konuşma yapan Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy, yeni bir açıklama daha yaptı. İkinci dünya savaşı döneminden ünlü bir antimilitarist şarkıya atıfta bulundu: “Ruslar savaş istiyor mu?” ve “Cevap sende” diye ekledi.
Bir dakikalık açıklamasında bizi evde kalmaya, acele etmemeye, güçlü olmaya çağırdı.
Sabah 6.30’da, her şeyin ortasında, bugün bir etkinlik için bir araya gelmemiz gereken insanlara, insan hakları savunucularına, bazı milletvekillerine ve yetkililere bir mesaj gönderdim. Tek kelimelik bir mesaj: “İptal edildi.” Hepimiz ayaktayız ve birbirimizin yanında olduğumuzu hissediyoruz. Çok duygulanıyorum.
Olası hava saldırılarının mesajlarını almaya devam ediyoruz. Yine de şehrin geri kalanı sakinliğini koruyor. Polisin sesini duyuyoruz ama askeri sirenleri duymuyoruz.
Çember daralıyor. Gazeteciler metronun hala çalıştığını yazarken, birçoğu ülkenin batı kısmına gitmeye karar verdi. Ukrayna demiryolları bize batıya giden trenlerin çalıştığını bildirdi.
Rus gazeteci arkadaşıma ruh halimizi anlattım. Yıllardır herhangi bir diktatörü Hitler’le veya herhangi bir savaşı ikinci dünya savaşıyla karşılaştırma konusunda isteksizdim. Karşılaştırma bana abartılı, hatta bayağı gelirdi.
Ama burada başka bir analoji var. Sebepsiz yere, saf bir delilik içinde, komşu bir ülkeye eski moda bir hava saldırısı düzenlendi.
Bunu Rus meslektaşıma söyledim ve sesimin nasıl titrediğini göstermemek için çok uğraştım. Tekrar af diledi.
“Kiev saat sabah 4’te bombalandı” diye ünlü bir söz vardır. Her Ukraynalı ve Rus çocuk bunu bilir. 1941’de Almanların Kiev’i bombaladığının duyurusu böyle yapıldı.
Ve işte buradayız: 24 Şubat saat sabah 5. Kiev, Rusya tarafından bombalandı.
Telefonu kapadığım için mutluyum. Gazeteci arkadaşımın ağladığımı duymasını istemiyorum. Sonra ablam arıyor. Arayacağını biliyordum, ailem ve annem bir sorun olduğunda ya da neler olduğunu bilmeleri gerektiğinde bana başvururlar.
İşgal başlayalı iki buçuk saat olmuştu. Onlar hala uykudaydı. Aramaya cesaret edemedim, gerçekten istemiyordum. Birkaç saatliğine de olsa onlar için barışı uzatmak istedim.
Kaynak: Guardian