Tecavüzün yasal tanımını “rıza olmaksızın seks” şeklinde değiştiren İsveç’te mahkumiyet oranında büyük artış yaşandı. İsveç’in diğer ülkelere örnek olması yönünde çağrı yapılıyor.
İsveç’te 2018 yılında tecavüzün yasal tanımının “rıza olmaksızın seks” şeklinde değiştirilmesinin ardından savcıların şiddet tehdidi, kullanımı ya da zorlama olup olmadığını kanıtlamasına gerek kalmazken, tecavüzden mahkumiyet de yüzde 75 oranında arttı.
Ulusal Suç Önleme Konseyi (Bra), tecavüzden mahkumiyet sayısının 2017 yılında 190 olduğuna, 2019 yılında ise 333’e çıktığına dikkat çekti.
“Rıza meselesi tartışılsın”
Bra’nın kıdemli araştırmacılarından Stina Holmberg “Bu kadar büyük artış sürpriz oldu. Bu iyiye işaret, zira tecavüz kurbanları için çok daha fazla oranda adaletin yerini bulması anlamına geliyor” dedi.
Holmberg, “yasayla gelen bu değişimin, evlerde ve okullarda rıza meselesinin tartışılmasını teşvik etmesini umduğunu” söyledi.
İskandinav ülkesindeki bu veriler, diğer ülkelerde de tecavüzle ilgili yasaların değiştirilmesi çağrılarını beraberinde getirdi.
Kurbanların neredeyse tamamı saldırganı tanıyor
“Tecavüz denilince akla bir yabancının saldırısının geldiğini, ama tekil davalara bakıldığında kurbanların neredeyse tamamının saldırganı tanıdığını” belirten Bergehed, “Cinsel faaliyet karşılıklı rızaya dayanmalı, bunun dışındaki her şey tecavüzdür” dedi.
Donup kaldıklarında kendilerini suçluyorlar
“Basmakalıp görüşlerin hakimiyeti yüzünden kurbanların tecavüz suçlamasında bulunamadığını, gerçekten tecavüze uğrayıp uğramadıklarından emin olamadıklarını” söyleyen kadın hakları savunucusu, “kadınların özellikle donup kaldıkları, karşı koymadıkları durumlarda olanlardan kendilerini suçladığını” vurguladı.
Polis ve mahkeme tecavüz kurbanının anlatımını eğer karşı koymadıysa genelde ciddiye almazken, kanıtlar pek çok kurbanın o sırada geçici felç yaşadığını gösteriyor. Nitekim Bergehed, “İsveç’te tecavüz kurbanları için acil klinik araştırmasına göre kurbanların yüzde 70’inin korkudan dona kalma reaksiyonu verdiğini” aktardı.
‘5930 tecavüz şikayetine kıyasla çok az dava açıldı’
Her şeye rağmen toplam mahkumiyet kararlarının hala şok edici düzeyde düşük olduğunu dile getiren Bergehed, tecavüz şikayeti sayısının 2017 yılında 4895 olduğunu, 2019 yılında ise 5930’a çıktığını, ama bunun bile “buzdağının görünen kısmı” olduğunu anlattı. “Cinsel suçların önemsenmediğinin ve doğru düzgün soruşturulmadığının ve bu yüzden çok az sayıda dava açıldığının” altını çizdi.
“Rıza olmaksızın seks” tanımına geçen ülkeler
Tecavüzün yasal tanımına “rıza olmaksızın seks” diyen diğer ülkeler, Almanya, Britanya, Belçika, İrlanda, İzlanda, Kanada, Lüksemburg, Yunanistan.
Danimarka, Finlandiya, İspanya, Portekiz de bu yönde yasal değişiklik vaat etti.