Bolivya’da Cochabamba bölgesinden senatör olarak seçilen Patricia Arce, geçen sene yaşadığı saldırıya rağmen siyaset yapmaya devam ediyor.
Bolivya’da birkaç hafta önce gerçekleşen devlet başkanlığı seçimlerinde, ülkedeki bir yıllık istikrarsızlığın ardından MAS’ın (Sosyalizm Hareketi) adayı Luis Arce, oyların yüzde ellisini alarak partisini tekrar iktidara getirdi. Bu zafer ve partinin yeni liderliğinin uzlaşmacı söylemleri ile geçtiğimiz sene başlayan siyasal şiddetin azalacağı tahmin ediliyor.
2019’un Ekim ayında başlayan istikrarsızlık, seçim sürecinde hile yapıldığı gerekçesi ile otoriterleşen başkan Juan Evo Morales Ayma ve partisine yöneltilmiş ve Morales Kasım ayında zorla istifa ettirilip, ülkeyi terk etmek zorunda kalmıştı. Darbeden sonra göreve gelen aşırı sağcı Jeanine Añez geçici hükümeti, kutuplaştırmayı arttırmış, çatışmayı yükseltmiş ve adalet sistemini suistimal etmekle suçlanmıştı. Bu çatışmalı senede öne çıkan şiddet olaylarından biri ise MAS partisinden Vinto kasabasının belediye başkanı Patricia Arce’ye karşı gerçekleşen saldırıydı.
Cinsiyetçi Siyasal Şiddet
Tartışmalı devlet başkanlığı seçimlerinden sonra gerçekleşen saldırıda, muhalefet taraftarı göstericiler Arce’yi zorla makamından çıkarmış ve Arce kalabalık bir grup içinde maskeli kişiler tarafından fiziksel şiddete maruz kalmıştı. Şiddetin boyutları korkutucuydu. Grup, Arce’nin ayakkabılarını çıkarıp kırık camlarla kaplı uzun bir caddede yürümeye zorlayıp, o yol boyunca üzerine kırmızı boya ve benzin atmıştı. Eylemciler Arce’ye zorla bir istifa mektubu da imzalatmaya çalışmıştı.
Yaşanan bu şiddet olayı, Bolivya’nın yakın tarihinin en ürkütücü olaylarından biri haline dönüştü ve Arce’yi bu zor süreçte direnç ve cesaretin sembolü haline getirdi. Arce’yi zorla tutan protestocular “onu ölümüne yürüttükleri” çağrısında bulunuyorlardı. Bir noktada protestocu bir kadın saçlarını kesti. Arce, National Geographic dergisine verdiği söyleşide ayrıca idrar ve çamaşır suyu koktuğunu söylüyordu.
Bu görüntüler sosyal medyada yaygın bir şekilde paylaşılıyordu ve ona uygulanan şiddet aşırı derecede cinsiyetçiydi. Bir adam kameralar kayıt alırken Arce’yi yere indirdi, arkasında durdu ve göğüsünü elleyerek taciz etti. Aynı anda “istifa et!” çağrıları geliyordu. Onlara aniden meydan okuyan Arce, korkmadığını ve çocuklarına bir şey olursa, ülkenin cesaretlendiren sağcı muhalefetinin sorumlu tutulması gerektiğini söyledi. Güvenlik güçlerinin yardımı ile protestoculardan kurtuldu, ama kendini saldırıdan hemen sonra saklamak zorunda kaldı. Saldırıdan bir ay sonra bile, Arce’nin tabanları morluklar ve kesiklerle kaplıydı; saldırı sırasında böbreğinde meydana gelen yaralanmalar nedeniyle tıbbi gözetim altında kaldı.
Bolivya’da Direncin Sembolü
Yaşadığı şiddet ve baskılar Arche’yi yıldırmadı. Kısa süre saklanma sürecinden sonra Arce, belediye başkanlığı görevine atıfta bulunarak, “Biz kadınlar [politik] bir alana sahip olmak için mücadele ettik ve bundan vazgeçemeyiz. Bırakırsam ve kazanmalarına izin verirsem, bu insanlara, devam etmelerini söylediğim kadınlara nasıl bir mesajı gönderir?” dedi. Siyasi alana geri döndü.
Buzzfeed, Arce’nin geri dönüşünü ele aldığı yazıda özellikle kendi kendine öğrettiği yerli bir dil olan Quechua ile iletişim kurmasının ve özellikle toplumsal cinsiyet eşitsizliğin hakim olduğu ülkede çatışmalarına arabuluculuk etmesini öneminin altını çizdi.
Arce neden hedef gösterilmişti ? Partisine karşı duyulan tepkilerin yanı sıra Arce’nin şiddete uğramasında kadınları güçlendiren politikaları uygulamasının da rolü olduğu düşünülüyor. Rania Abouzeid bu şiddeti ele aldığı yazısında Arce’nin Cochabamba’da Morales’in partisinin de üyeleri olan üç kadın belediye başkanı olduğunu ve sadece onun fiziksel olarak hedef alındığını söylediğini iletiyor. Arce bunun, desteklediği kadın güçlendirme ve mali bağımsızlığı teşvik eden programları yüzünden olduğundan şüpheleniyor. Programlar bazı erkekler arasında popüler değildi, diyor.
Belediye Başkanlığından Senatörlüğe
A todo mi pueblo vinteño, decirle que seguiré trabajando por nuestra tierra desde donde este, hoy las grandes mayorías me dieron nueva misión en el #Senado y al igual que en Vinto deberé trabajar por todo nuestro #País.
¡¡¡Jallalla Vinto!!!
¡¡¡Jallalla Bolivia!!! 🙌🏼 pic.twitter.com/jdacvqRL5s— Patricia Arce Guzman (@PatriciaArceGu2) October 31, 2020
Arce son kampanyasında ‘cesaretli bir kadın’ (#UnaMujerConValor) sloganını kullandı ve şiddetten kısa bir süre sonra aktif olarak siyasete geri döndü. Geçtiğimiz haftalarda gerçekleşen seçimlerde siyasetini yerelden ulusal alana taşıdı ve Cochabamba bölgesinden senatör olarak seçildi. Artan kutuplaşmaya karşı şu çağrıda bulundu: “Tüm insanlarıma, onlara bulunduğum yerden toprağımız için çalışmaya devam edeceğimi söyleyin. Bugün büyük çoğunluk bana Senato’da yeni bir görev verdi ve Vinto’da olduğu gibi ülkemizin tamamında çalışacağım.”
Begum Zorlu