Filipinli gazeteci Maria Ressa, Nobel Barış Ödülü’nün sahibi olarak, Nobel’in 126 yıllık tarihinde bu ödüle layık görülen 18’inci kadın oldu.
1901 tarihinden bu yana verilen 900 ödülden ise sadece 58’i kadınlara verildi. Bu yıl Ressa’nın aldığı ödül ile bu sayı sadece “1” arttı.
İlk Nobel ödülünün verildiği 1901 tarihinden bu yana verilen 900 ödülden sadece 58’i kadınlara verildi. Bu yıl Maria Ressa’nın aldığı ödül ile bu sayı sadece “1” arttı. Bu, Nobel ödüllerinde cinsiyetler arası farkın her yıl daha da açıldığı anlamına geliyor.
Nobel Barış Ödülü’nü bugüne kadar toplam 109 kişi aldı. Ödülü alan ilk kadın, Avrupa’da yeni doğmakta olan pasifist bir hareketin önde gelen isimlerinden Avusturyalı yazar Bertha von Suttner’dı.
Tam 26 yıl sonra ödüle layık görülen isim, modern sosyal hizmetin kurucusu ve çocuk ve anne haklarının savunucusu olarak kabul edilen Amerikalı Jane Addams oldu. Ödülü, o zamanlar Carnegie Uluslararası Barış Vakfı’nın başkanı olan Nicholas Murray Butler ile paylaştı.
Bu ödülü alan diğer kadınlar arasında Rahibe Teresa (1979), İranlı hukuk reformcusu Şirin Ebadi (2003), Kenyalı çevre aktivisti Wangari Maathai (2004)ve eğitim aktivisti Malala Yousafzai (2014).
2011’de ise ödülü üç kadın paylaştı: Liberya’nın eski başkanı Ellen Johnson Sirleaf, Liberyalı barış aktivisti olan Leymah Gbowe ve ülkesindeki “Arap Baharı” ayaklanmasının yüzü olan Yemenli gazeteci Tawakkol Karman.
Ödülü alan diğer isimler:
1946 – Emily Greene Balch, Amerikalı ekonomist, sosyolog, pasifist ve eğitimci.
1976 – Betty Williams ve Mearead Corrigan, Kuzey İrlanda barış hareketinin kurucuları.
1982 – Alva Myrdal, İsveçli diplomat ve silahsızlanma savunucusu.
1991 – Aung San Suu Kyi, Myanmar’da demokrasi yanlısı aktivist.
1992 – Rigoberta Menchú Tum, Maya hakları ve kültürünün önde gelen savunucusu.
1997 – Jody Williams, silahsızlanma aktivisti.
2018 – Nadia Murad, İslam Devleti tarafından köleleştirilmekten kaçan ve bir savaş silahı olarak cinsel şiddete karşı kampanya yürüten kuzey Iraklı Ezidi eylemci.
Nobel Ekonomi Ödülü alan 86 kişiden sadece ikisi kadın
Nobel Ekonomi Ödülü’nü verecek Norveç Nobel Komitesi’nin liderliğini ise bir kadın üstleniyor. Komite üyelerinin çoğunluğunu da kadınlar oluşturuyor. Belki ekonomi ödülünde de bir kadın kazanan olabilir. Şimdiye kadar 86 kişiye verilen Nobel Ekonomi Ödülü’nü sadece iki kadın kazanmıştı.
Doğu Londra Üniversitesi’nde bilimlerde eşitsizlik üzerine yaptığı araştırmanın bir parçası olarak ödüllerdeki temsili inceleyen profesör Winston Morgan, Nobel tarihinde bir düzine siyahın Nobel Barış Ödülü kazandığını, ancak hiçbir zaman tıp, kimya ve fizik ödülü kazanmadığına dikkat çekti. Morgan, “Dünya nüfusundaki oranlarıyla ödül kazananlar arasındaki oranları arasında en büyük fark cinsiyet kategorisinde. Ödül kazanan kadın sayısı gerçekten çok az” dedi.
Tıp ödülünü kazanan Nobel Meclisi Başkanı Jesper Haeggstrom, ödül kazanan kadın olamamasının basit bir açıklaması olmadığını ancak bilimde kadınların temsilini yansıttığını söyledi.
Eleştirmenler ise seçim komitelerinin yapısına dikkat çekiyor. Nobel Tıp Ödülü’nün seçici komitesindeki 50 profesörün sadece çeyreğini kadınlar oluşturuyor. Fizik ve kimya komitelerindeki yedi oy hakkından sadece biri kadınlara ait.
Kaynak: New York Times, Reuters