Honduras’ın 2009 yılında devrilen eski devlet başkanı Manuel Zelaya’nın eşi Xiomara Castro, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk sonuçlarına göre zaferini ilan etti. Solun adayı Castro, seçilmesi durumunda ülkenin ilk kadın devlet başkanı olacak.
“Otoriterliği geri püskürttük. Bu ülkede bir daha asla güç kötüye kullanılmayacak.”
Hondura cumhurbaşkanlığı seçimlerinde iktidardaki Ulusal Parti’nin adayı, başkent Tegucigalpa’nın Belediye Başkanı Nasry Asfura yaklaşık yüzde 34 oranında oy alırken, Özgürlük ve Yeniden Kuruluş Partisi adayı Xiomara Castro, Asfura’ya 20 puan fark attı.
Castro, umutsuzluğun yüz binlerce kişiyi son yıllarda ABD sınırına sığınmaya sürüklediği bir ülkede yeni bir demokratikleşme dönemi vaat ediyor.
Kendisini ‘demokratik sosyalist’ diye niteleyen ve Honduras’ın ilk kadın devlet başkanı konumuna gelecek olan Castro, pandeminin pekiştirdiği yoksulluk, yolsuzluk ve gücün Ulusal Parti’nin elinde toplanmasından şikayetçi olan çok geniş kesimlerin desteğini aldı.
Eşi Zelaya dahil Libre Partisi’nin önde gelen isimleri ve destekçilerinin eşliğinde zafer konuşması yapan Castro, “Otoriterliği geri püskürttük” dedi.
Honduras halkı, Zelaya’nın devrilmesinden 12 yıl sonra solun iktidara geri dönüşünü dans ederek kutladı.
Zelaya, tek görev dönemiyle kısıtlı devlet başkanlığını iki döneme çıkarmak için anayasa referandumu düzenlemeye kalkışması yüzünden devrilmiş, ama sonra halihazırdaki Devlet Başkanı Juan Orlando Hernandez’in yüksek mahkemedeki müttefikleri, Hernandez’in iki dönem görev yapabilmesine yönelik anayasal değişikliği gerçekleştirmişti.
Pek çok kişi, ülkeyi on yıllardır yoksulluk ve çaresizlik içinde tutan rüşvet, şiddet, organize suç ve kitlesel göç gibi ‘kronik hastalıkları’ iyileştirebileceğine dair umutlarını dile getirdi.
Son yıllarda Orta Amerika’da yaygınlaşan yolsuzluk ve suç örgütlerinin yararına yargı sisteminin zayıflatılması eğilimini ‘tersine çevirmeyi’ vaat eden Castro, yolsuzlukla mücadeleyi güçlendirmek için BM’den yardım alma niyetini beyan etmişti.
Ancak, yeni sübvansiyonlar ve mevcut hükümetin uygulamalarını yürürlükten kaldırmanın ötesinde, kendi hükümetinin somut adımlarının ne olacağı daha net değil.
Ulusal Parti seçim sonucunu kabul etmiyor
Ulusal Parti, tüm oylar sayıldığında kazanacağını iddia ederek yenilgiyi kabul etmeyi reddediyor. Ancak Honduras’ın Ticaret Odası Başkanı, Castro, ülke ekonomisini yeniden inşa etmek için onunla birlikte çalışmayı teklif ederek, zaferinden dolayı onu tebrik etti.
İş dünyasının tebriklerini göndermekte gecikmediği Castro, özel sektörle el ele çalışmaktan söz edip “Uzlaşı, barış ve adalet hükümeti kuracağız” dedi. Önemli politikalarla ilgili referandumlar düzenleyerek doğrudan demokrasiyi güçlendirme sözü veren Castro, sıkı kürtaj yasaklarını gevşetmeye de hazırlanıyor.
Ülkenin zayıflamış demokrasisini yeniden inşa etmeye ve Honduras toplumunun tüm kesimlerini, yüzyıllar önce bir İspanyol kolonisi olduğundan bu yana küçük bir seçkinler grubunun çıkarlarına hizmet eden bir devlete reform getireceğine söz verdi.
Pazar gecesi yaptığı konuşmada, Castro, bir ulusal birlik hükümeti kurmak için siyasi müttefikler ve muhaliflerle derhal görüşmelere başlayacağını söyledi.
“Bu ülkede bir daha asla güç kötüye kullanılmayacak” dedi.
Yeni hükümette Zelaya’nın rolü ne olacak?
Honduras’taki yoksulluk ve yolsuzluk, rekor sayıda yurttaşın göçmen olarak ABD’ye göç etmesine yol açtı.
Aynı zamanda Devlet Başkanı Hernandez’in adı da ABD federal mahkemesinde uyuşturucu kaçakçılığı davasına karışmış durumda. Hernandez’in ABD yargısına ifade veren bir tanığın uyuşturucu rüşveti almakla suçladığı Zelaya da yasadışı işlere karışma iddialarını reddediyor.
Özgürlük ve Yeniden Kuruluş Partisi’nin kurucusu olan Zelaya, Castro’nun kampanya yöneticisi olarak görev yapıyor. Castro’nun seçimleri kazandığı resmiyet kazandığında, darbeden bu yana çoğunlukla Honduras’ın dışında yaşayan Zelaya’nın Castro’nun liderliğindeki yönetimde önemli bir rol oynaması bekleniyor.
Zelaya tarafından yönetilen bir ‘gölge hükümet’ olasılığı, Castro’nun Hernández’den farkını ortaya koyması için oy veren ancak Honduras’ın Venezuela ve Küba ile ittifakı konusunda temkinli olan daha muhafazakar destekçiler arasında gerilim yaratabilir.
Castro temkinli ilerliyor
Castro’nun iddialı sosyalist önerileri, Honduras’taki birçok kişinin darbeden sonra Ulusal Partiyi iktidara getiren tartışmalı seçimleri desteklemekle suçladığı ABD ile ilişkileri karmaşık hale getirebilir.
Castro bu zaman kadar, iş insanlarına olumlu sinyaller göndererek, teknokrat danışmanlarla çalışarak, merkez sağ partilerle ittifak kurarak ve ABD diplomatlarıyla görüşerek seçkinlerin korkularını yatıştırmaya çalıştı.
Castro ayrıca muhafazakarların tepkisine neden olmamak için ‘ilerici’ gündeminde kısıtlamalara gitti. Başlangıçta okullarda cinsiyet ve ırk eğitiminin yanı sıra kürtaj yasağı muafiyetlerini destekledikten sonra, son zamanlarda bu politikaların kamuoyunda tartışılması gerektiğini söyledi ve Katolik olarak yetiştirildiğini vurgulamaya başladı.
Kaynak: New York Times, Sputnik