EŞİK, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına yönelik tutum ve tepkileri başta olmak üzere, toplumsal cinsiyet eşitliği, kadının insan hakları ile LGBTI+’ların haklarını ne düzeyde savunduklarını ölçmek amacıyla milletvekillerini 45 üzerinden puanlandı.
Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK) EŞİK, tüm milletvekillerini mercek altına alıp, kadın politikaları ve İstanbul Sözleşmesi odaklı üç aylık izlemesinin raporunu, kadınların siyasal haklarını kazanmalarının 87. yıldönümünde yayımladı.
Tek tek tüm vekiller izlemeye alınarak 20 Mart ile 1 Temmuz 2021 arasında ağırlıklı olarak İstanbul Sözleşmesi olmak üzere, toplumsal cinsiyet eşitliği, kadına karşı şiddet ve kadın cinayetleri, LGBTI+ hakları, kadınların nafaka hakkı, çocuk cinsel istismarı faillerine yönelik af girişimleri konularında 584 vekil takip edildi.
İzleme soruları, vekillerin sosyal medya hesapları, genel medyada yer alan yazılı veya sözlü beyanları ve TBMM tutanaklarına bakılarak EŞİK gönüllüsü kadınlar tarafından cevaplandırıldı.
Çoğu doğrudan İstanbul Sözleşmesi ile ilgili olmak üzere 40 soruluk kapalı uçlu soru seti kullanıldı.
EŞİK Platformu’nun bölge gruplarındaki yüzlerce EŞİK gönüllüsü kadının 3,5 aylık yoğun emeğinin ürünü olan bu rapor, partiler, bölgeler, iller ve cinsiyet bağlamlarında çeşitli başlıklar altında çarpıcı istatistiki veri ve sonuçları ortaya koyuyor.
Çalışmada öne çıkan bulgular şöyle:
- 45 puan üzerinden 584 vekilin alabildiği ortalama puan sadece 6,84. Toplam puanın yarısı bile olmayan 20 puanı alabilen toplam vekil sayısı ise sadece 70. Yani tüm Meclis’in ancak %12,33’ü.
- Meclis’te grubu olan partiler içinde, iktidar ortağı MHP, 45 üzerinden almış olduğu 0,71 puan ile tüm partiler içinde en düşük puanı almış olan parti oldu. Onu 0,95 puan ile iktidar partisi AKP izledi. Her iki parti de 1 puanlık ortalama bile yakalayamadı. Her iki partide de 20 puandan yüksek alan tek bir vekil bile bulunmuyor. MHP vekillerinin yarısından fazlası ve AKP vekillerinin yüzde kırkı 0 puan aldı.
- Vekil sayısı yüksek olan 5 parti içinde en yüksek ortalama puanı almış olan parti 16,53 puan ile HDP oldu. Onu 14,11 puan ile CHP izledi. Her iki parti de toplam puan olan 45’in yarısına bile erişmeyen ortalama puanlar aldı. Onları takip eden İYİ Parti ise 10 puanın bile altında kaldı. HDP vekillerinin yüzde 39’u 20 ve üzerinde puan alırken, bu oran CHP için yüzde 27 ve İYİ Parti için yüzde 19 oldu.
- istisnasız her partinin kadın vekilleri aynı partinin erkek vekillerinden daha yüksek puan aldı. Meclis’te grubu olan 5 partinin Türkiye genelinde tüm kadın vekillerinin ortalama puanı, erkek vekillerin neredeyse 3 katı. Partiler içinde bu farkın en yüksek olduğu parti, kadın vekillerin erkeklerden neredeyse 8 kat yüksek ortalama puan aldığı MHP.
- Vekil sayısı az olan partiler içinde 1 vekili olan DBP 44 puan alırken 4 vekil ile temsil edilen TİP 33,25 puan aldı.
İstanbul Sözleşmesi hakkında tek cümle yok
- Araştırmanın yapıldığı 20 Mart – 1 Temmuz sürecinde ülke gündeminin birinci sıralarında İstanbul Sözleşmesi olduğu halde, vekillerin önemli bir bölümü konu hakkında tek cümle olumlu veya olumsuz görüş belirtmedi.
İktidar milletvekillerinin birçoğunda somut faaliyet bulunamadı
- Başta iktidar partisi AKP ve ortağı MHP vekilleri olmak üzere, birçok milletvekili, yemin etmelerini takiben ne Meclis Genel Kurulu’nda ne de komisyonlarda tek bir konuşma dahi yapmadı. Herhangi bir kanun teklifi veya soru önergesine imza atmadı, kısacası vekil olarak hemen hemen hiçbir somut faaliyette bulunmadı.
- İktidar partisi AKP’nin vekillerinin sosyal medya hesaplarında yer alan paylaşımların neredeyse tümü, partinin merkezi iletişim birimleri tarafından hazırlanmış içeriklerdi. İktidar ortağı MHP vekillerinin paylaşımlarının da çoğu, parti başkanlarının yayınladığı içeriklerin doğrudan paylaşımı şeklinde gerçekleşti.
- İzleme çalışmasının ortaya çıkardığı bir başka bulgu, başta iktidar partisi AKP ve ortağı MHP vekilleri olmak üzere, birçok milletvekilinin, yemin etmelerini takiben ne Meclis Genel Kurulu’nda ne de komisyonlarda tek bir konuşma dahi yapmamış, herhangi bir kanun teklifi veya soru önergesine imza atmamış, kısacası vekil olarak hemen hemen hiçbir somut faaliyette bulunmamış olmalarıydı.
Raporun tamamına buradan erişebilirsiniz.