‘Buldozer’ lakabıyla ünlü, otokrat bir başkan olan John Magufuli ölümünden sonra görevi devralarak, ülkenin ilk kadın başkanı ünvanını kazanan Samia Suluhu Hassan, kısa zamanda hem muhalefet üzerindeki baskıyı azalttı, hem de selefinin ekonomi ve dış politika anlayışından farklı bir yolda ilerledi.
Geçen yıl bir bahar gecesi gece yarısından kısa bir süre önce, Tanzanya’nın ilk kadın başkan yardımcısı Samia Suluhu Hassan, televizyona çıkarak halka cumhurbaşkanının öldüğünü duyurdu.
‘Buldozer’ olarak bilinen bir otokrat olan Başkan John Magufuli, ülkesinde koronavirüsün var olduğunu reddetmiş, Kovid aşılarını reddetmiş ve korona olduğuna dair söylentilerden ve bir hafta boyunca ortalık görünmedikten sonra öldüğü haberi gelmişti.
Magufuli’nin hayatını kaybetmesinin ardından görevi devralan Samia Suluhu Hassan, ülke tarihinde başkanlık koltuğuna oturan ilk kadın olarak tarih yazdı. ‘Mama Samia’ olarak bilinen siyasetçi, şu anda Afrika’daki tek kadın hükümet başkanı.
Hassan göreve başladığından bu yana siyaseten selefinden farklı bir yol izledi. Kendisi de aşı olarak, halkı Covid-19 aşısı olma yönünde teşvik etti, hamile kızlara yönelik okula gitme yasağını kaldırdı ve yatırımcıları ülkeye tekrar geri çekebilmek için Magufuli dönemindeki ekonomik düzenlemeleri değiştirmeye başladı.
New York Times’dan Abdi Latif Dahir’e konuşan Hassan, arşılaştığı ilk zorluğun bir kadının Tanzanya’yı yönetemeyeceği dair genel kanıyı aşmak olduğunu söyledi: “Çoğu insan bir kadın başkanımız olabileceğine ve bunu başarabileceğine inanamadı. İnsanlara, bunu yapabileceğimi göstermem gerekiyordu.”
Kadın liderler destek verdi
Liberya’nın ilk kadın cumhurbaşkanı Ellen Johnson Sirleaf ve Etiyopya cumhurbaşkanı Sahle-Work Zewde de dahil olmak üzere diğer Afrikalı kadın liderlerin kendisine hemen arka çıktığını söyleyen Hassan, çevrimiçi bir toplantıda buluştuklarında, kendinden emin olması, gerektiğinde danışmanlara başvurması ve iç sesini dinlemesi konusunda kendisine tavsiye verdiklerini anlattı.
Geçen yıl Mart ayında iktidara geldiğinden bu yana Hassan, kendisini yerleşik düzene meydan okumaya ve nadiren yurtdışına seyahat eden Magufuli’nin beş yıl boyunca sürdürdüğü izolasyon politikasının ardından ülkesini dünyaya tekrar entegre etmeye istekli birleştirici bir ulusal figür olarak konumlandırdı.
Hassan’ın başkan olarak ana önceliği ekonomiyi canlandırmak, binlerce okul ve sağlık kliniği inşa etmek, temiz su ve elektriği kırsal alanlara ulaştırmak ve bir demiryolu hattı ve büyük bir hidroelektrik santrali de dahil olmak üzere temel altyapı projelerini tamamlamak.
Geçtimiz yıllarda ülkede aktivistler kaçırılmış, iki gazete hükümet tarafından geçici olarak kapatılmış ve ana muhalefet lideri Freeman Mbowe, terörle ilgili suçlamalardan birkaç ay hapis cezası almış, sonrasında serbest bırakılmıştı. Seçimler dışında yapılan siyasi mitingler, hükümetin muhalefeti kitlesel sivil itaatsizliği teşvik etmekle itham ettiği 2016 yılından bu yana ülkede yasak. Aktivistler Hassan’ın, yürütmeye geniş yetkiler veren ve ülkenin henüz tek partili olduğu 1977’de kabul edilen anayasayı gözden geçirme konusunda kararlı olup olmadığını sorguluyor.
Muhalefet rahat nefes aldı
Hassan ise, anayasayı değiştirmeye yönelik “dev” ve “maliyetli” bir işe girişmeden önce ekonomiyi düzeltmeye odaklanmak istediğini söyledi. Siyasi miting yasağının kaldırılması da dahil olmak üzere değişiklikler konusunda tavsiyelerde bulunmak üzere siyasi partiler konseyi içinden bir ekip oluşturduğunu söyleyen Hassan, bir sonraki seçimlerde kazanamamasına neden olacak olsa bile, adil bir seçim ortamı yaratılacağını vurguladı.
Muhalefet de Hassan’ın seçtiği yoldan memnun. Muhalefet lideri Zitto Kabwe, kısa süre önce verdiği bir röportajda, “İşler değişti. Yeni başkanın göreve geldiği günden itibaren biraz olsun rahat bir nefes almaya başladık” dedi.
Kabwe, siyasi düzenlemelerin hızlı bir şekilde yerine getirildiğini görmek istese de, Hassan’ın ‘kademeli değişim’ perspektifini de anladığını söyledi. “O, fikir birliği isteyen bir lider ve fikir birliği zaman alır.”
Hassan’ın liderliğindeki hükümet dört gazete üzerindeki yasakları kaldırdı, ancak medyanın özgürlüğünü kısıtlamak için kullanılan bazı yasaları henüz değiştirmedi.
Samia Suluhu Hassan hakkında
Tanzanya’ya bağlı özerk adalar olan Zanzibar’da doğan Hassan, 1986’da Kalkınma Yönetimi Enstitüsü’nde kamu yönetiminde lisans, 1992-1994 arasında Manchester Üniversitesi’nde ekonomi alanında yüksek lisans eğitimi aldı.
İlk olarak 2000’de siyasete girmeye karar veren Hassan, Zanzibar Temsilciler Meclisi’ne özel üye seçildi ve Zanzibar Başkan Amani Karume tarafından bakan olarak atandı.
2010’daki seçimlerde Tanzanya Ulusal Meclisi’ne milletvekili olarak giren Hassan, bu dönemde Devlet Başkanı Jakaya Kikwete tarafından Birlik İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı olarak atandı.
Hassan, 2014’te ülkenin yeni anayasasını hazırlamakla görevli Kurucu Meclis Başkan Yardımcısı olarak seçildi.
Başkan John Magufuli, 2015’te seçimlerinin ardından Hassan’ı ülke tarihindeki ilk kadın başkan yardımcısı olarak atamıştı.
Kaynak: New York Times