Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Merkezi’nin (SU Gender) akademik özgürlük, demokrasi, toplumsal cinsiyet eşitliği ve feminizm alanlarında öncü çalışmalar yapan Şirin Tekeli anısına düzenlediği “Şirin Tekeli Araştırma Ödülü”nün 2019 yılı için başvuruları başladı.
Fotoğraf: Sözcü
Bugüne kadar birçok araştırmacı, akademisyen ve aktivistin yoluna ışık tutan Şirin Tekeli’nin bıraktığı zengin mirasın yaşaması ve paylaşılmasına katkıda bulunmak amacıyla hayata geçirilen Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Merkezi’nin (SU Gender) Şirin Tekeli adına düzenlediği, Şirin Tekeli Araştırma Ödülü, Türkiye’de toplumsal cinsiyet odaklı araştırmaları desteklemeyi ve teşvik etmeyi amaçlıyor. Ödül başvurusu için son başvuru tarihi 11 Ekim 2019. Sonuçlar Aralık 2019’da düzenlenecek çalıştayda duyuruluyor.
Feminist akademisyen Tekeli, 13 Haziran 2017’de, 73 yaşında yaşamını kaybetmişti. SU Gender, Tekeli anısına o yıldan itibaren araştırma ödülü veriyor.
Şirin Tekeli Araştırma Ödülü, doktora öğrencileri ile doktora derecesini tamamlamasının üzerinden en fazla 15 yıl geçmiş tüm araştırmacılara açık. Gönderilen tüm araştırma önerileri, üniversiteler arası bir seçici kurul tarafından uluslararası akademik kriterler temel alınarak değerlendirilecek. 2019 Seçici Kurulu Yeşim Arat, Fatmagül Berktay, Sibel Irzık, Deniz Kandiyoti ve Ayşe Öncü’den oluşuyor.
Şirin Tekeli Kimdir?
Lise öğrenimini Ankara Kız Lisesi’nde tamamladı. 1961-1963 arasında Paris’te Fransızca öğrendi ve hukuk fakültesine başladı, daha sonra İsviçre’de Lozan Üniversitesi’ne geçti. Siyaset Bilimi Anabilim Dalında öğrenim gördü.
1968-1981 yılları arasında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde asistanlık öğretim üyeliği yaptı. Doçentlik tezi kadınların siyasete katılımı üzerine karşılaştırmalı bir araştırma olan Tekeli’nin araştırması, 1982’de Birikim Yayınları tarafından basıldı (Kadınlar ve Siyasal-Toplumsal Hayat, Birikim, İstanbul).
1981’de YÖK’ün yürürlüğe girmesi üzerine üniversiteden istifa etti ve bir daha dönmedi.
Şirin Tekeli aynı zamanda sivil toplumun, feminist hareketin ve toplumsal cinsiyet eşitliği politikalarının kurumsallaşması ve güçlenmesi yolunda atılan pek çok adımın öncüsü ve itici gücü oldu. 1985-1990 arasında Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’nin (CEDAW) uygulanmasını talep eden dilekçe kampanyası, Dayağa Karşı Dayanışma Yürüyüşü, Kâriye Şenliği, Mor İğne Kampanyası ve Medeni Kanun reform çalışmalarında aktif rol oynadı.
1989’da Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı’nın kuruluş çalışmalarını başlattı. Türkiye’de feminist kadın çalışmalarının ilk disiplinler arası derlemelerinden olan 80’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar (İletişim, 1990) kitaplarının yanı sıra, 1980’lerin başında Somut gazetesinde yazdığı ilk feminist yazılar, Fransızca ve İngilizce ’den çevirdiği 20’den fazla kadın ve demokrasi odaklı kitap ve uluslararası akademik dergi ve derlemelere yazdığı makalelerle Şirin Tekeli, kadın ve toplumsal cinsiyet çalışmalarının Türkiye’de ve Türkçe ’de kurulmasına ve yerleşmesine öncülük etti.
1988’de Kadınlar İçin adlı makaleler derlemesini (Alan, İstanbul), 1990’da Meryem Koray ile birlikte yazdığı Kadınlarla İlgili Eşitlik Politikaları kitabını (TÜSES, İstanbul) yayımlandı. Aynı yıl, Kadın Bakış Açısından Türkiye’de Kadınlar (İletişim, İstanbul) kitabını derledi. Bu kitap, 1995 ve 2010 yıllarında yeniden basıldı ve Almanca (1991) ve İngilizce (1995) baskıları da yapıldı.
1986’da İnsan Hakları Derneği’nin, 1989’da İstanbul Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı’nın, 1990’da Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın, 1993’te Türkiye Helsinki Yurttaşlar Derneği’nin, 1997’de Kadın Adayları Destekleme ve Eğitme Derneği’nin (KA-DER) ve Winpeace – Türk ve Yunan Kadınları Barış Girişimi’nin kurucuları arasında yer aldı.
1996 yılına kadar Kütüphane ‘de gönüllü olarak çalıştı.
Üniversiteden ayrıldıktan sonra çeviriler yaptı. 2011 yılına kadar, Fransızca ve İngilizce’den çoğu kadınlar ve demokrasi ile ilgili 25 kitap çevirdi; (Andrée Michel, Feminizm, Kadın Çevresi, 1984; Elisabeth Badinter, Biri Ötekidir, Afa, 1992; Halide Messaudi, Cezayir’de Kadın Olmak, Metis, 1996; Diane Scully (L. Aytek ile birlikte), Tecavüz, Metis, 1994; Germaine Tillion (N. Sirman ile birlikte), Harem ve Kuzenler, Metis 2006; Semih Vaner (der.), Yirmibirinci Yüzyıl Başında Türkiye, Kitapyayınevi 2009; Dejanirah Couto (der.), Harp ve Sulh Avrupa ve Osmanlılar, Kitapyayınevi, 2010 vb.)
Tekeli’nin yayınlanan son kitabı ise “Feminizmi Düşünmek” başlığıyla 2017 yılında yayımlandı.
