Gülseren Onanç
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi ile başlayan 2022 yılı bir tarafta iki kutuplu çatışmacı bir dünyaya geri dönüşün, diğer tarafta baskıcı düzene direnen eşitlik ve özgürlük mücadelesi veren kadın hakları mücadelesinin yılı olarak tarihe geçecek.
Karanlığa ışık tutan kadınlar
SES Eşitlik Adalet Kadın Platformu’nda barışçıl, eşitlikçi feminist habercilik yapmaya ve hakim eril medyada yer almak ilham verici kadınların hikayelerini duyurmaya çalışıyoruz. Her hafta Türkiye’den ve dünyadan ataerkil sisteme direnen kadın hikayelerini karanlıkta bir ışık arar gibi arıyoruz. Gidişattan dolayı ne zaman kendimizi çaresiz hissetsek cesur kadınların hikayelerine tutunuyoruz. Bu hikayeler bize umut veriyor.
Son dört yıldır Türkiye’den ve dünyadan ‘SES Yılın Kadınları’nı seçiyoruz. Geçen yıl, geniş katılımlı oylama ile SES 2021 Yılın Kadınları belirlendi. Umut olan 21 kadın ve gruba, Pera Müzesi’nde yaptığımız bir tören ile küçük bir plaket ile teşekkürlerimizi sunduk.
2022 yılında bize umut olan kadınları SES Yılın Kadınları olarak seçmek ve ödüllendirmek üzere bir aday listesi çıkardık. Adayları belirlerken aşağıdaki kriterleri göz önünde tuttuk:
- Türkiye ve dünyada kadın hakları mücadelesi vermek,
- Cinsiyet eşitliğini savunmak,
- Öncü, eşitlikçi ve feminist duruşuyla örnek olmak,
- Başarılarıyla kadınlara ilham vermek,
- Sistematik baskılara direnme cesareti göstermek,
- Kadın dayanışmasına katkı sunmak.
SES Yılın Kadınları’na aday 26 kadın ve kadın grubu
Bu kriterler çerçevesinde bu yıl 28 Kadın ve kadın grubu öne çıktı. Hazırladığımız listeyi bütün kamuoyuna oylamaya açtık. Size bu hikayeleri okumanızı ve size ilham veren, cesaret veren hikayeleri oylamanızı rica ediyoruz.
Savaş ve çatışma sarmalında gerileyen kadın hakları
Son 4 yıla baktığım zaman iki yılı aşkın bir süre devam eden pandemi krizinin yanında dünyanın şöyle bir sarmala girdiğini gözlemliyorum: Otoriter, baskıcı siyasilerin yarattığı çatışma ve savaşlar sonucunda büyük bir göç dalgası oluştu. Rusya-Ukrayna Savaşı’nda 6 milyonun üstünde çoğu kadın ve çocuk ülkesinden göç etti. Suriye’deki iç savaş bölgedeki bütün dengeleri değiştirdi. Türkiye en yüksek göçmen alan ülke. Göçmen krizi Amerika’da Avrupa’da muhafazakar sağ siyasetin yükselmesine neden oldu. Sağ siyaset yükselince kadın haklarında gerilemeler, kadına yönelik baskı ve şiddet arttı.
ABD’de Yüksek Mahkeme’nin kürtajı anayasal bir hak olarak tanıyan Roe v. Wade kararını 50 yıl sonra iptal etmesi, İsveç’te göçmen karşıtı partinin iktidara gelip ilk iş olarak feminist dış politikadan vazgeçmesi, İtalya’da seçilen sağ parti, Macaristan ve Polonya’da yönetimi elinde bulunduranların yeniden iş başına gelmesi kadın ve LGBTİ+ hareketinin kazanımlarını tehdit etmeye başladı. Bu geri gidiş aynı zamanda demokrasinin de kaybı olarak yaşanıyor.
Geçen akşam Koç Kam tarafından gerçekleşen Kadın Hareketlerinin Bugünü ve Geleceği: Türkiye, İran ve Küresel Gelişmeler panelinde bu konu daha detaylı ele alındı.
Kadın örgütleri “Anayasa Değişikliği Teklifini Görüşmeden Reddedin” diyor
Türkiye’de iktidarı elinde bulunduran muhafazakar milliyetçi Cumhur İttifakı da kadın hareketinin kırk yıldır mücadele ile kazandığı kazanımları geri almaya çalışırken ülkeyi de demokrasiden ve laiklikten uzaklaştırıyor. Cumhurbaşkanı kararı ile İstanbul Sözleşmesi’nden çekilen iktidarın, Cumhur İttifakı tarafından TBMM’ye sunulan “ailenin korunması ve çocuk hakları” anayasa değişikliği teklifi de bu hamlelerden birisi. Teklif sunulduğundan beri EŞİK başta olmak üzere bütün kadın örgütleri meclisteki muhalefet partilerinden bu değişiklik teklifinin görüşülmeden reddedilmesini talep ediyor. Kadının İnsan Hakları Yeni Çözümler Derneği muhalefet partilerine öneriyi reddetmelerini talep eden bir mektup yolladı.
KİH-YÇ yayınladıkları basın bülteninde, “İstanbul Sözleşmesi’nden anayasaya aykırı ve hukuksuz bir şekilde çekilen, kadınların yoksulluk nafakasını kısıtlamaya çalışan, “erken evlilik” ya da “küçüğün rızası” adı altında çocuk istismarının yıllardır önünü açmaya çalışan, kadınları giyimlerinden kuşamlarından ve fikirlerinden ötürü hukuksuz bir şekilde cezalandıran, LGBTİ+’lara karşı nefret siyaseti yürüten, tüm haklarımıza var gücüyle saldıran ve ekonomik kriz yoluyla yoksulluğa mahkum eden iktidarın önerdiği anayasa teklifini reddediyoruz” diyor.
2022 dünyada ve Türkiye’de ayrımcılığa, baskıya şiddete karşı direnen cesur kadınların yılı oldu. SES Yılın Kadınları aday listemize baktığınızda bu kadınların mücadelelerinden ilham alacaksınız. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’ndan Gülşen’e, İranlı kadın direnişçilerden Gezi tutuklularına, Amerika’da kürtaj yasağına karşı direnen kadınlardan, Afganistan’da Taliban rejimine karşı direnen kadınlara kadar eşit hak mücadelesi veren kadınlar sadece kadın hakları için değil demokrasi ve barış için de mücadele ediyorlar.
2023 yılına girerken umut arayanlar dünyada ve Türkiye’de özgürlük, eşitlik, hak, hukuk adalet ve barış için mücadele eden kadınların hikayelerini okuyabilirler. Ayrıca SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği’nin Barış İçin Kadın SES’i video-belgesel serisindeki kadınların ilham veren hikayelerini de derneğimizin YouTube kanalından izleyebilir ve Spotify den dinleyebilirsiniz.
Yaşasın kadınların eşitlik ve özgürlük mücadelesi!