Rusya-Ukrayna savaşının üzerinden 1 yıl geçti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in talimatıyla başlayan savaş özellikle Donetsk bölgesinde şiddetli şekilde sürüyor: “Savaş çözüm değil, sorunun kendisidir. Ukrayna’daki insanlar derin bir acı içinde. Ukraynalıların, Rusların ve diğerlerinin barışa ihtiyacı var.”
Rusya-Ukrayna savaşının üzerinden 1 yıl geçti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in talimatıyla başlayan savaş özellikle Donetsk bölgesinde şiddetli şekilde sürüyor.
24 Şubat 2022’de sabah saatlerinde Ukrayna’nın başkenti Kiev’de ilk patlamaların duyulmasıyla, İkinci Dünya Savaşı sonrası Avrupa topraklarında görülen en büyük savaş başladı. İşgal, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından hâlâ “Özel Askerî Operasyon” olarak tanımlanıyor ve Putin bu operasyonun “Ukrayna’yı silahtan ve Nazilerden arındırmak” amacıyla yapıldığını savunuyor.
1 yılın ardından, uzmanlar işgal girişiminin başlangıcında Putin tarafından belirlenen hedeflerin birçoğuna ulaşılamadığı, savaşın maliyetinin her geçen gün daha da arttığı ve sahadaki çatışmaların devam ettiği ifade ediyor.
Moskova’nın işgalinin yıldönümünü anmak için Ukrayna’da yeni bir bombardıman planladığına dair uyarılar yapıldı. Askeri yetkililer bu hafta tetikte olma çağrısı yaptı.
Bu sabah halka seslenen Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, “24 Şubat’ta milyonlarca kişi bir seçim yaptı. Beyaz bayrağı değil, mavi ve sarı bayrağı seçti. Kaçmayı değil yüzleşmeyi tercih etti. Düşmanla yüzleşmeyi, direnişi ve mücadeleyi” dedi ve şöyle devam etti:
“Bu yıl acı, keder, inanç ve birlik yılıydı. Dayandık, yenilmedik. Bu bizim yenilmezliğimizin yılı. Bunun zafer yılımız olacağını biliyoruz. Kazanmak için her şeyi yapacağız.”
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali kolektif vicdana hakaret
Ukrayna ve müttefiklerinin çağrısıyla, Rusya’nın ordusunu derhal geri çekmesine yönelik olarak BM Genel Kurulu’nda yapılacak oylama öncesi konuşan Guterres, işgalin insanlığın kolektif vicdanına hakaret ve BM Antlaşması’na da uluslararası hukuka da aykırı olduğunu vurguladı:
“Bu savaş bölgesel istikrarı tehdit ediyor, küresel gerilim ve ayrılıkları büyütüyor, küresel krizlere odaklanmamızın önüne geçiyor.”
Savaş boyunca nükleer silah kullanımının ima edilmesinin büyük bir tehdit olduğunu belirten Guterres, “Uçurumun kenarından geri dönmeliyiz” dedi ve ekledi: “Savaş çözüm değil, sorunun kendisidir. Ukrayna’daki insanlar derin bir acı içinde. Ukraynalıların, Rusların ve diğerlerinin barışa ihtiyacı var.”
BM Genel Kurulu’nda yapılacak oylamanın yasal bir bağlayıcılığı yok bu nedenle de Rusya’nın politikalarını etkileyeceği edeceği düşünülmüyor.
1 yılda neler oldu?
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nedeniyle 438’i çocuk olmak üzere 7 bin 199 sivilin hayatını kaybettiğini, 11 bin 756 kişinin de yaralandığını açıkladı.
Gerçek sayının ise bundan çok daha fazla olmasından endişe ediliyor.
İşgal nedeniyle 8 milyon 87 bin Ukraynalı başka ülkelere göç etti ve milyonlarca insan da ülke içinde yer değiştirmek zorunda kaldı. Avrupa Birliği yetkilileri, Ukrayna’dan gelen göç dalgasını “2. Dünya Savaşı’ndan beri Avrupa’nın yaşadığı en büyük mülteci krizi” olarak tanımlıyor.
ABD ordusunun tahminlerine göre savaşın birinci yılı dolarken, Ukrayna ve Rus ordusundan 100 biner kişi öldü veya yaralandı.
İşgalin askerî maliyeti de her geçen gün artıyor. The New York Times’ın haberine göre Ukrayna’da 200 binden fazla Rus askeri hayatını kaybetti veya yaralandı. Ukrayna ordusunun toplam yaralı ve ölü sayısının ise 100 bin civarında olduğu tahmin ediliyor.
Savaşın ekonomik etkileri de askerî kayıplar kadar büyük. Ukrayna ekonomisi 2022 yılında %30,4 küçüldü. Eylül ayı tahminlerine göre de Ukrayna’nın yeniden inşası için gereken kaynak 350 milyar dolardan fazla.
İşgalin başından itibaren Batı ülkelerinin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar beklendiği etkiyi yapmasa da Rusya ekonomisini önemli ölçüde etkiledi. AB ülkelerinin Rusya petrolüne ve doğal gazına olan bağımlılığı yaptırımların kapsamının daraltılmasına neden olurken Rusya’nın 1 yıldır devam eden işgalin maliyetini karşılayabilmesinin temel dayanaklarından birini hâlâ büyük miktardaki enerji ihracatı oluşturuyor.
Uluslararası toplum barış çağrısı yapıyor
İşgalin yıl dönümünde dünyanın çeşitli kentlerinde barış çağrıları yapıldı ve savaş süresince hayatını kaybedenler anıldı.
Berlin’in tarihi Brandenburg Kapısı önünde toplanan insanlar, mumlarla barış işareti çizerek savaşa tepki gösterdi. Paris’in simge yapılarından Eyfel Kulesi, Ukrayna bayrağı renklerine büründü. Brüksel’deki Avrupa Parlamentosu binasına Ukrayna bayrağı yansıtılırken, sivil toplum kuruluşu Avaaz ise bina yakınlarındaki bir meydana oyuncak ayılar bırakarak savaşta kaçırılan çocuklara dikkat çekti. Londra’da bir araya gelen savaş karşıtları ise Trafalgar Meydanı’nda toplandı. Ukrayna’nın Lviv kentindeki mezarda bir araya gelen halk, savaşta hayatını kaybeden Ukraynalı askerleri andı. New York’taki Birleşmiş Milletler binası önünde gelen savaş karşıtları, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e barış çağrısı yaptı. Polonya’nın Krakow kentinde de savaş karşıtı protesto düzenlendi. Avustralya’nın Sydney kentinde de çok sayıda insan savaşı protesto etmek için bir araya geldi.
Kaynaklar: Aposto, BBC Türkçe, NTV