Doğa aktivisti, çevre mühendisi Deniz Gümüşel, Akbelen’deki direnişin en başından beri orada bulunan isimlerden biri. SES Eşitlik Adalet Kadın Platformu’nun sorularını yanıtlayan Gümüşel, hukuki süreçlerdeki son durumu, kadınların direnişteki rolünü ve bundan sonra nasıl bir mücadele yürütüleceğini anlattı.
Muğla İkizköy’de yapılması planlanan kömür madeni için Akbelen Ormanı’nda ağaç kesimi ve alandakilerin nöbeti devam ediyor.
24 Temmuz sabahından itibaren Akbelen için yollara düşen yaşam savuncucuları ve bölgedeki yerel halk alanda fiili bir mücadele yürütürken, bir yandan hukuki süreç devam ediyor. İlk olarak açılan yürütmenin durdurulması davası Muğla 1’inci İdare Mahkemesi tarafından reddedilirken, uluslararası düzeyde girişimler yapılıyor. CHP, 8 Ağustos’ta Akbelen için TBMM Genel Kurulu’nu olağanüstü toplanmaya çağırdı.
İkizköy Çevre Komitesi, 6 Ağustos pazar günü Akbelen Ormanı’nda hukuksuz ağaç kesimine karşı bir dayanışma etkinliği düzenleyecek.
Doğa aktivisti, çevre mühendisi Deniz Gümüşel, direnişin en başından beri orada bulunan isimlerden biri. İkamet ettiği Ankara’dan Akbelen’e giden Gümüşel ağaç kesimini önlemek isterken jandarmanın biber gazı ve tazyikli suyla yaptığı müdahalede gözaltına alınan Deniz Gümüşel’in memleketi Milas’a girişi ve yurtdışına çıkışı yasaklandı. SES Eşitlik Adalet Kadın Platformu’nun sorularını yanıtlayan Gümüşel, hukuki süreçlerdeki son durumu, kadınların direnişteki rolünü ve bundan sonra nasıl bir mücadele yürütüleceğini anlattı.
Öncelikle nasılsınız? Yurtdışına çıkışınız, Milas’a girişiniz yasaklandı, fiziksel müdahaleye maruz kaldınız. Bir yandan da durmadan mücadele ediyorsunuz. Akbelen’in sizin ve yöredekiler için ne anlama geldiğini sorarak başlayayım.
Çok teşekkür ederim. Akbelen, uzun yıllardır kömürün egemenliğinde yaşayan ve Muğla’da kömürün yarattığı yıkıma karşı direnişin sembolü bir yer. Bu durum hepimiz adına çok önemli. Hem kömür madenciliği hem de kömürden elektrik üretimi, on binlerce insanın yaşamını erken yaşta sonlandırıyor ve ağır hastalıklara yakalanmalarına neden oluyor. Tarım topraklarını ve orman ekosistem değerini yok ediyor, su varlıklarımızı tüketiyor. Dolayısıyla bölgede yaşayan insanlar için yaşam alanı kalmıyor. İnsanlarla birlikte tabii ki yaban hayatı ve yaban hayvanları için de aynı şekilde yaşam alanları daralıyor. Kömür, topyekün bir yaşam hakkı ihlali yaratıyor.
Çevrecilerin tahminlerine göre Akbelen’deki ağaçların beşte üçü kesildi. Prostestolar devam ediyor. Bir yandan hukuki mücadele de sürüyor. Bize Akbelen’deki son durumu aktarabilir misiniz? Hukuki süreç nasıl ilerliyor?
Akbelen’deki orman kıyımının, ağaç kıyımının boyutlarını görmek için uydu görüntülerine ulaşmaya çalışıyoruz. Alana giremediğimiz için alan tamamen jandarma komandolar tarafından sarılmış durumda. Ama evet, maalesef beşte üçünden de fazla bir alanın ağaçsızlaştırıldığını dron çekimlerinden görüyoruz. Avukatlar, kesimin durdurulması için maden izninin yürütmesinin durdurulması yönünde talebimizi mahkemeye ilettiler. Ancak, mahkeme reddetti ve talep Bölge İdare Mahkemesine gönderildi. Şu an bir yanıt bekleniyor.
Aynı zamanda buradaki işlem, şu ana kadar Çevresel Etki Değerlendirmesi yapılmadan yürütülüyordu. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin geçici ikinci ve üçüncü maddesi kapsamında, bu mevzuat çıkmadan, bu yönetmelik çıkmadan önce bu projeler başlamıştır ya da planlanmıştır denilerek 220 bin dönümlük araziye ÇED muafiyeti tanınmıştı. Bu muafiyetin kaldırılması için de bir hukuki süreç başlatmaya çalışıyor avukatlar. Yani, her türlü hukuki araçla ormanın savunulmasına devam ediliyor.
3) Toplumsal muhalefet çok güçlü. Peki siyasi muhalefet bu mücadeleye ne kadar dahil oldu, oluyor? Sizin gözlemlerinizi duymak isteriz.
Tüm siyasi partilerden, muhalefet partilerinden, Akbelen’deki mücadeleye destek var. Milletvekilleri alana geliyorlar. Partilerin çevre ve doğa politikalarından sorumlu vekilleri, başkan yardımcıları alana geliyor. Kemal Kılıçdaroğlu, ana muhalefet partisi lideri, alanda. Bir haftadır sürdürdüğümüz yoğun talebimiz üzerine muhalefet partileri, dün itibariyle Meclis’te Akbelen için bir özel oturum yapılması talebiyle Meclis Başkanlığı’na başvurdular. Bütün bunlar önemli tabii ama biz biraz daha fazla baskı bekliyoruz. Siyasetçilerin özellikle Tarım Orman Bakanı’na, bu maden iznini veren makam olduğu için baskı yapması gerektiğini düşünüyoruz.
4) Kadınlar başından beri direnişin en ön saflarında. Bunu nasıl yorumluyorsunuz?
Kadınlar, İkizköy’de ve aslında yereldeki ekoloji hareketlerinin çoğunluğunda en önde yer alıyorlar. Bunun temel nedeni, kadının doğayla bağının henüz kopmamış olması diye düşünüyorum. Özellikle kırsal hayatta kadınlar, hala tarım emeğinin önemli bir bölümünü oluşturuyorlar. Ormanla bağları kesilmemiş durumda. Onların yaşam alanları; ailenin gıdayı erişimini, yeterli ve nitelikli gıdaya erişimini hala kadınlar sağlıyor ve topraktan sağlıyorlar. Bunu kaybetmek istemiyorlar. O yüzden bu tür ekolojik yıkımlara karşı en ön safta kadınlar yer alıyor ve daha korkusuzlar, sistemden daha az çekiniyorlar. Sistemin zor kullanan araçlarından daha az yılıyorlar.
Bundan sonra mücadele nasıl devam edecek?
Akbelen Ormanı’nın ağaçları maalesef katledildi. Ama Akbelen Ormanı hala orman vasfını koruyor. Hem ekolojik anlamda orman vasfını koruyor hem de hukuki anlamda orman vasfını koruyor. Dolayısıyla, Akbelen Ormanı’nın madene tahsisinin engellenmesi hala birinci amacımız. Ağaçların kesilmesi, bu tahsisin yapılabileceği anlamına gelmiyor; bu işlem hukuksuz bir işlem. Mahkememiz, iznin iptali için devam ediyor zaten. İkizköy Çevre Komitesi’nin önderliğinde nöbet alanı da sürdürülüyor, nöbet de devam ediyor. Bundan sonraki fiili hedefimiz, orman toprağını korumak.
Ormanın alt bitki örtüsünü, yani ağaçların altındaki otsu bitki örtüsünü ve çalıları korumak; toprağın içerisindeki zengin yaşamı, bakterileri ve mantarları ile birlikte orman toprağını canlı olarak korumak en büyük hedefimizdir. Ne İkizköy’ün halkı ne de onlarla birlikte dört yıldır mücadeleyi sürdüren biz yaşam savunucuları, bu noktada mücadeleyi bırakmayacağız. Orman alanında hala kendiliğinden yetişmiş bebek fidanlar var. Yani ağaçların tohumlarından doğal yollardan oluşmuş fidanlar var. Eğer Akdeniz ormanını kendi haline bırakabilirsek, madenin ormana girişini engelleyebiliriz. Uzmanlar, birkaç on yıl içerisinde ormanın kendisini toparlayabileceğini söylüyor. Dolayısıyla yaşam devam ettiği sürece mücadelemize de devam edeceğiz.
Söyleşi: Eda Doğançay