Akademik anlamda kadın ve çocuk üzerine ülkemizde önemli bir zemin oluşturan feminist yazar Ferhunde Özbay’ın 1979-2011 arasında kaleme aldığı seçme makalelerinden oluşan Kadın Emeği kitabı İletişim Yayınları etiketiyle yayımlandı.
Ferhunde Özbay’ın 1979-2011 arasında farklı dergi ve kitaplarda basılmış kadın emeği ve istihdamı üzerine yazmış olduğu dokuz makalesi ölümünün dördüncü yıl dönümünde İletişim Yayınları’nda kitaplaştırılarak raflarda yerini aldı.
“Kadın Emeği: Seçme Yazılar” isimli kitabıyla, Özbay’ın dostları, meslektaşları, öğrencileri ve çalışmalarından etkilenmiş araştırmacıların sunuşları ve açıklayıcı notları, Özbay’ın uzun yıllara yayılan araştırmalarının, onun arzu edeceği şekilde kolektif bir biçimde okurla buluşmasını sağlıyor.
Derlemesini Şemsa Özar’ın yaptığı kitap, Prof. Yıldız Ecevit’in Ferhunde Özbay’ın Türkiye’de kadın ve çocuk emeğinin kavramsallaştırılmasına katkılarını anlattığı giriş yazısı ile başlıyor. Dört bölüm altında toplanan makaleleri yazılarıyla Ayşe Durakbaşa, İpek İlkkaracan ve Saniye Dedeoğlu sunuyor.
Ferhunde Özbay’ın vefatının ardından yayınlanan ikinci kitap
8 Nisan 2015’te hayata veda etmeden önce Özbay, makalelerini kendisinin belirlediği ve başlıklarını yazdığı “Dünden Bugüne Aile, Kent, Nüfus” kitabını yayımlanmak amacıyla İletişim Yayınları’na gönderiyor. Fakat vefatı sebebiyle tamamlanamayan yayın süreci arkadaşları ve meslektaşları tarafından tamamlanıyor.
Ferhunde Özbay’ın ölümünün ardından yayınlanan ikinci kitap Nisan ayında yayınlanan “Kadın Emeği”.
Akademik anlamda kadın ve çocuk üzerine ülkemizde önemli bir zemin oluşturan Özbay, kitapta 19. yüzyıldan bugüne, kadın ve çocuk emeğinin ev içinde ve ev dışında kullanılma biçimlerinin dönüşümü, kırsal emek ile kentsel emek arasında yaratılan ayrım, farklı sosyal sınıf dinamiklerinin ortaya çıkışı ve bu dinamiklerin etkili olduğu toplumsal hayatla birlikte değerlendiriliyor.
Ferhunde Özbay hakkında
Kadın ve çocuk emeği çalışmalarının öncülerinden olan Ferhunde Özbay, 1944’te Sivas’ta dünyaya geldi. Ankara’da büyüyen Özbay, İstanbul’da yaşlandı. Babasının yönlendirmesiyle sosyal bilimci oldu. Ancak feminist bir muhalif olmayı kendisi seçti.
1966’da Sosyal Hizmetler Akademisi’nden lisans (şimdi Hacettepe Sosyal Hizmet Bölümü), 1969’da Hacettepe Nüfus Etütleri Enstitüsü’nden yüksek lisans derecelerini aldı. 1970’te Princeton Üniversitesi’nden demografi diploması ve Michigan Üniversitesi yaz okulundan örnekleme sertifikası aldı. Sosyoloji doktorasını Cornell Üniversitesi’nde yaptı. 1975’te mezun olunca Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü’nde akademik hayata atıldı. 1982 yılında Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde öğretim üyesi olarak göreve başladı. Özbay, 2015 Nisan ayına kadar Boğaziçi’nde ders vermeyi sürdürdü.
İlk yayınını 1968’de yaptı. Kadın emeği, aile, sosyal tarih, nüfus dinamikleri ve politikaları, İstanbul’un değişimi konularında düşündü, okudu, araştırdı, yeniden düşündü. Bu konularda makaleler yazdı. Çeviriler yaptı. İki kitap derledi: Women, Family and Social Change in Turkey, UNESCO, Bangkok, 1990; Küresel Pazar Açısından Kadın Emeği ve İstihdamındaki Değişimler: Türkiye Örneği, Ankara: KSSGM ve İKGV Yayını, 1998. Ferhunde Özbay’ın makalelerinin ilk cildi Dünden Bugüne: Aile, Kent, Nüfus (İstanbul: İletişim Yayınları) 2015’te yayımlandı.
Neredeyse hayatının büyük bir bölümünü emek kavramını tanıtmak ve emeği görünür kılmak için adadı. Özbay bu alanda çalışan birçok kişiye ilham oldu.
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü’nde birlikte çalıştığı hocası Prof. Dr. Nusret H. Fişek’in 1992’deki ölümünün ardından şöyle yazmıştı:
“Bilimde yaşa ve titre göre hiyerarşi olmaması gerektiğini, özgür bir düşünme ve tartışma ortamının ne kadar geliştirici olduğunu öğrendim. Gençlere öz güven vermenin başka bir yolunun olmadığını öğrendim. Şimdi bu öğrendiklerimi öğrencilerime aktarmaya çalışıyorum ve yaşım ilerledikçe genç kuşaklarla tartışmanın bana da ne kadar yararlı olduğunu görüyorum.”
Kaynak: Bianet, Gazete Duvar, İletişim Yayınları