Kırmızı Biber Derneği Başkanı Fatma Aytaç New York’ta katıldığıBirleşmiş Milletler’in 79. Dönem Genel Kurulu’nun açılışı ve Gelecek Zirvesinden izlenimlerini SES Eşitlik Adalet Kadn Platformu için yazdı;
Birleşmiş Milletler’in 79. Dönem Genel Kurulu’nun açılışı ve Gelecek Zirvesi dünya liderlerini, diplomatları ve sivil toplum temsilcilerini New York’ta bir araya getirerek küresel meselelerin ele alındığı önemli bir platform oluşturdu. Bu toplantılar, sürdürülebilir kalkınma, iklim değişikliği, barış ve güvenlik gibi konularda somut adımlar atılması gerektiğini bir kez daha vurguladı.
Gelecek Zirvesi (Summit of Future), 2023’te BM Genel Sekreteri António Guterres tarafından başlatılan ‘Our Common Agenda-Ortak Gündemimiz’ girişimi kapsamında düzenleniyor.
Bu yıl zirve; 20-21 Eylül tarihlerinde Action Days- Eylem Günleri, 22-23 Eylül Zirve olmak üzere iki bölüm halinde düzenlendi. Eylem Günleri’nde gençlerin ön planda olduğunu gördük. Panelleri gençler yönettiler, konuşmacı olarak onların görüş ve önerileri zirvede yer aldı. Gençlerin en fazla istedikleri kendilerinin karar masalarında yer alması ve seslerinin duyulması. Kişisel görüşümü söylemem gerekirse, oturumlarda büyük bir enerji, heyecan ve umut vardı.
23 Eylül’den itibaren dünya liderleri oturumlara katılmak için gelmeye başladı. Ortamın rengi laciverte dönmeye başladı. 23 ve 24 Eylül’de genel kurul oturumlarında ülkeler konuşmalar yapıldı. Bu yılın zirvesinde öne çıkan, üstüne basılan kavram multiletaralizm-çok taraflılık oldu. Hemen tüm liderler barış ve güvenlik, istikrar ve dayanıklılık çağrısı yaptı. Eşit gelecek, adalet, hukukun üstünlüğü, ülkeler arası anlaşmazlıkların çözülmesi konuşmaların içinde yer aldı.
Çevre ve iklim konusu dikkat çekilen önemli konulardan biriydi. Finansmanın eşit dağıtılmasını pek çok lider konuşmasında dile getirdi. Herkesin yararına ortak bir gelecek kurulmasına dikkat çekildi. Nükleer tehlikeye vurgu yapan liderler oldu. Suriye, Sudan, Filistin ve Ukrayna’daki savaşa dikkat çekildi.
Benim konuşmalar içinde önemli bulduğum önerilerden biri Finlandiya’dan geldi; BM Güvenlik Konseyi’nin barışı sağlamada çok yetersiz kaldığı, konseyde her ülkenin temsilcisi olması gerektiği önerisi oldu. Konseyin 5 daimi üyesi var ve 2 yılda bir değişen 15 üyesi var. 24 Eylül’de Biden’den sonra konuşmasını yapan, Cumhurbaşkanı Erdoğan da konuşmasında dünya beşten büyüktür sözünü tekrarladı.
Zirvede, uluslararası iş birliğini güçlendirme, küresel yönetişim reformu ve teknolojinin etik kullanımı gibi konular ele alındı. Özellikle iklim krizi, dijital dönüşüm ve pandemi sonrası ekonomik toparlanma başlıkları öne çıktı. Zirve, geleceğin belirsizlikleri karşısında dayanıklı bir dünya inşa etme hedefiyle yeni çözümler üretmeye odaklandı.
Pact of Future ülkeler tarafından kabul edildi. Özetle açlığın sona erdirilmesin, gıda güvenliğinin sağlanması, küresel finansman, çok taraflılık, toplumsal cinsiyet eşitliği, çevre ve iklim, insani yardım konularında taahhütlerin yer aldığı dökümana bu linkten ulaşılabilir.
Yan Etkinlikler (Side Events):
Pek çok konuda ülkeler ve sivil toplum tarafından düzenlenen yan etkinlik yapıldı.
*Zirvedeki önemli yan etkinliklerden biri Beijing+30: Achieving Gender Equality, the Rights and Empowerment of All Women and Girls (Side Event, Action Day 2, Summit of the Future)
Pekin Eylem Platformu’nun 30. yıl dönümü dolayısıyla, ülke düzeyinde etkiyi hızlandırmak, sivil toplum ve gençlik hareketlerini harekete geçirmek ve kadın haklarını ve herkes için toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçekleştirmek, çok taraflı sistemi güçlendirmek konularına vurgu yapıldı.
Un Women Başkanı Sima Bahous toplantının ile konuşmacısı oldu. Çok küçük adımlarla ve yavaş ilerliyoruz dedi.
Sascha Gabizon, Women’s Major Group adına sivil toplumu temsil etti. Lgbti haklarına vurgu yaptı, foreign agent (yabancı ajan) yasasından bahsetti.
Ayshka Najib- youth climate Justice activist, Nadine Gasman- President of National Women’s Institude of Mexico, Fransız Büyükelçi Isabelle Home konuşmacılar arasında yer aldı.
Çin Halk Cumhuriyeti adına Huang Xiaowei – Minister and Deputy Head of the National Working Committee on Children and Women of State Council, People’s Republic of China- Video mesajı ile katıldı.
Pekin Eylem Platformu’nun 30. yıl dönümü dolayısıyla, ülke düzeyinde etkiyi hızlandırmak, sivil toplum ve gençlik hareketlerini harekete geçirmek ve kadın haklarını ve herkes için toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçekleştirmek, çok taraflı sistemi güçlendirmek konularına vurgu yapıldı.
Bu linkten izlenebilir.
CEDAW’a ek protokol
24 Eylül’de The Carter Center ve Every Women Treaty tarafında düzenlenen, “Combatting Violence Against Women and Girls- Kadınlara ve Kız Çocuklarına Yönelik Şiddetle Mücadele” başlıklı yuvarlak masa toplantısında önemli bir konu masaya yatırıldı. Uzun süredir ayrı bir BM anlaşması olarak Every Woman Treaty konuşuluyordu, ancak bu defa bunun bir protokol olmasının daha gerçekçi olacağı görüşüldü. CEDAW – Kadına Karşı Her türlü ayrımcılığın önlenmesi konusundaki Birleşmiş Milletler sözleşmesine, bir ek protokol yapılması ve kadına yönelik her türlü şiddet, siber şiddet dahil olmak üzere kapsamlı bir protokol hazırlanması görüşüldü. Toplantıya 2007-2008 dönemi CEDAW Başkanı ve Şiddet Raportörü Dubravka Šimonović katıldı. Istanbul Sözleşmesi’nin kapsam ve yapım sürecinin bu konuda yol gösterici olacağı konuşuldu. Gender apartheid konusunun dahil edilmesi önerisi dile getirildi. Gelecek adımların neler olacağını sonraki toplantılarda görüşülecek. Türkiye kadın hareketi olarak bu girişimin başından yer almamız ayrıca önemli diye düşünüyorum.
Kısa Notlar:
Meryl Streep, Afgan Kadınları tarafından düzenlenen yan etkinliğe katıldı, kadınlara destek verdi. Sonrasında verdiği röportajlarla Afgan sorunu basının gündemine taşıdı, “Afganistanda kediler kadınlardan daha özgür” sözüyle gündem oldu.
CNN de Christiane Amanpour’un programına Afgan Kadın Liderler Fawzia Koofi ve Habiba Sarabi katıldı. Konunun gündeme gelmesi bakımından önemli bir destek oldu.
Türk-Amerikalı tasarımcı Refik Anadol, Veri odaklı digital algoritmalar tarafından üretilmiş görselleriyle, BM binası içinde büyük bir gösteri düzenledi.
Eylem Günleri kapanış oturumuna Paris Belediye başkanı Anne Hidalgo da katıldı. Temiz enerji, yaşanabilir şehirler ve iklim adaleti konularına vurgu yaptı.