Türk Ceza Kanunu’ndaki (TCK) “casusluk” suçunun kapsamını genişleten ve kamuoyunda “etki ajanlığı” olarak bilinen düzenlemenin geri çekilmesine karar verildi. Kadın kuruluşlarının da etkili bir muhalefet sürdürdüğü süreçte, muhalefet partilerinin eleştirileri üzerine etki ajanlığına ilişkin yasa teklifi geri çekildi.. Ancak AKP, muhalefetin de görüşünü alarak hazırlayacağı yeni etki ajanlığı teklifini, bütçe görüşmeleri sonrasında Meclis’e yeniden sunmayı planlıyor.
Muhalefet ve basın meslek örgütlerinin “muğlak ifadeler içerdiği için cadı avına dönüşebileceği” endişesiyle eleştirdiği yasa teklifi Türkiye’nin basın ve ifade özgürlüğüne yeni bir engel oluşturacağı için kollektif bir itiraz alanı oluşturdu.
SES Eşitlik Adalet Kadın Platformu’nda 28 Ekim tarihinde yayınlanan haberde, Sivil Tolum’un Etki Ajanlığı Yasa Teklifine Karşı başlattığı imza kampanyasını gündeme taşımıştı. SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği’nin de aralarında olduğu 93 sivil toplum örgütünden yapılan ortak açıklamada; Türk Ceza Kanununda değişiklik öngören ve sivil toplumu tehdit eden aşırı geniş ve muğlak yeni yasa teklifi reddedilmelidir deniyordu.
Eşitlik İçin Kadın Platformu EŞİK’in etki ajanlığına ilişkin yaptığı değerlendirme şöyle denilmişti;
Etki ajanlığı düzenlemesinin, TBMM Genel Kurulu’nda onaylanarak yasalaşması durumunda bizi neyin beklediğini tam olarak kestirmemiz olanaksız. Uygulayıcıya çok geniş alan tanıyor ve yasal uygulamanın sonucunun ne olacağını önceden kestirmek de imkansız.
Her ne kadar, ilk bakışta gazetecileri ve aktivistleri ilgilendiren bir yasal düzenleme gibi gözükse de, “etki ajanlığı ” değişikliği aslında hemen herkesi olumsuz etkileyecek biçimde kullanılabilir. Örneğin, iş dünyasında yabancı ortakları olan veya yurtdışı ile iş yapan herhangi bir işletme için de kullanılabilir. Veya farklı biçimde, yurtdışı ile bağı olmasa da, görüşlerini ifade eden herhangi bir kişi aleyhine de kullanılabilir. Bu kadar muğlak bir yasal düzenlemenin nasıl kullanılacağı, uygulayıcının hayal gücüne kalmış. İçine herşeyi ve herkesi sokabilirsiniz.
Rusya’da 2012 den beri 885 Kuruluş Ajan Olarak Nitelendirildi
Rusya’da, 2012’de, “siyasi faaliyet yürüten sivil toplum örgütlerinin Rusya dışından destek alması halinde ‘yabancı ajan’ olarak kayıt altına alınacağını öngören yasal düzenleme” onaylanmıştı. Rusya merkezli OVD Info’nun verilerine göre, 2012-2024 yıllarında, 855 kuruluş ve kişi yabancı ajan olarak nitelendirildi.
“Yabancı ajan” olarak tanımlanan kişi veya kuruluş, faaliyetlerinde yabancı finansman aldıklarını açıklamak zorunda.Yine bu kişi ve kurumların faaliyetleri devletin düzenli denetimine tabi tutuluyor, finansal ve faaliyete ilişkin raporlar hazırlanıyor. Ayrıca bazı durumlarda siyasi faaliyetlerde bulunmaları veya belirli türdeki toplumsal etkinliklerde yer almaları engelleniyor.
Rusya’dakine benzer şekilde ‘etki ajanı’ tasvirinin Macaristan ve Gürcistan’da da olduğu biliniyor.
Kaynak: BBC NEWS Türkçe