Columbia Üniversitesi eğitmenlerinden serbest gazeteci ve yazar, Josie Cox, kadınların yapay zeka (AI) ile olan ilişkisini mercek altına alıyor.
Bloomberg internet sitesinde yazdığı makalede “Kadınlar Neden Yapay Zekayı Daha Az Kullanıyor?” sorusunun peşine düşen Cox’un yazısı şöyle devam ediyor
Yapay zeka (YZ) teknolojilerinin erken dönem kullanıcıları ağırlıklı olarak erkeklerden oluşuyor. Bu durum, cinsiyetler arası gelir eşitsizliğini derinleştirebilir. Son altı ayda, gazetecilik, öğretmenlik ve ebeveynlik görevlerim sırasında küçük çaplı bir anket gerçekleştirdim. Çeşitli ortamlarda şu soruyu sordum: “Yapay zekayı kullanıyor musunuz?” Aldığım cevaplar oldukça farklıydı.
New Jersey’den üç çocuk annesi bir kadın, yapay zekanın kendisini “ölümüne korkuttuğunu” söylerken, Teksas’ta bir çocuk babası bir danışman, yapay zekayı “her zaman, her şey için” kullandığını belirtti. Aradaki örnekler ise daha karışıktı; Kaliforniya’dan bir lisansüstü öğrencisi, henüz denemediğini ama niyetli olduğunu söyledi. Aynı sınıfta okuyan bir arkadaşı ise yapay zekayı “ara sıra, genellikle e-posta yazmak için” kullandığını ifade etti.
Yaptığım yaklaşık 30-40 kişilik bu kaba ankette, erkekler ChatGPT, Copilot ve Gemini gibi yapay zeka araçlarını sık ve utanmadan kullandıklarını ifade etmekte daha isteklilerdi. Ancak teknoloji ve medya sektöründe çalışan kadınlar hariç, görüştüğüm kadınlar yapay zekaya daha mesafeli görünüyordu. Bu durum, yıllardır cinsiyet eşitsizliklerini araştıran bir gazeteci olarak beni endişelendirdi. Bu, cinsiyetler arasındaki yeni bir eşitsizliğin kanıtı mıydı? Yoksa sadece sosyal çevreme özgü bir durum muydu? Bu soruların peşine düştüm.
Generatif Yapay Zekada Cinsiyet Uçurumu
Generatif yapay zeka modellerinin görece yeniliği nedeniyle, kimlerin, ne sıklıkta ve ne amaçla kullandığına dair kapsamlı çalışmalar sınırlı. Ancak Temmuz ayında yayınlanan bir araştırma bu uçurumu doğruluyor. Federal Reserve Bank of New York’un tüketici anketine dayanan bir çalışmada, Bank for International Settlements (BIS) ekonomistleri, “ekonomik ve istatistiksel olarak anlamlı bir yapay zeka cinsiyet uçurumu” tespit etti. Erkeklerin yarısı, son 12 ayda generatif yapay zekayı kullandığını belirtirken, kadınların yalnızca %37’si aynı şeyi söyledi. Haftalık kullanım oranlarında da benzer bir fark vardı.
Bu durum, teknoloji kullanımında uzun süredir var olan cinsiyet farkının yeni bir yansıması. Ancak generatif yapay zekadaki bu uçurum, iş gücünü hızla dönüştüren bu teknolojinin önemini düşündüğümüzde özellikle dikkat çekici.
Kadınların Çekinceleri ve Risk Algısı
Kadınlar neden yapay zekayı daha az kullanıyor? BIS ekonomistlerine göre, bu farkın üçte ikisi, katılımcıların teknolojiyi ne kadar bildiklerini düşündükleriyle açıklanıyor. Kalan fark ise teknolojiye olan güven düzeyleriyle bağlantılı. Kadınlar genellikle veri paylaşımının olumsuz sonuçlarından daha çok endişe ederken, erkekler yapay zekanın kariyer fırsatlarına katkı sağlayacağını ve daha az risk barındırdığını düşünüyor.
Yapay Zeka ve Kadınların Geleceği
Bu dinamik, cinsiyetler arası gelir uçurumunu derinleştirebilir. Randstad CEO’su Sander van’t Noordende, “Bugün teknolojiden uzak kalmaya kimsenin gücü yetmez” diyerek, yapay zekanın verimlilik artırıcı etkisini vurguluyor. Kadınların, yapay zekanın sunduğu fırsatları görmezden gelme lüksü olmadığını belirtiyor.
Bugün, uluslararası cinsiyet gelir farkı yaklaşık %20 seviyesinde. Generatif yapay zekanın en çok etkileyeceği işler ise genellikle kadınların ağırlıkta olduğu ofis ve idari destek rolleri. Buna karşın fiziksel emek gerektiren ve ağırlıklı olarak erkeklerin yaptığı işler, yapay zekadan daha az etkileniyor.
Kadınların teknoloji kullanımını artırmak için dijital okuryazarlığın güçlendirilmesi gerektiği belirtiliyor. Örneğin, Alphabet Inc.’in eski başkan yardımcısı Shubhi Bhonsle-Rao, kadınları dijital becerilerini geliştirmeye teşvik eden Uplevyl adlı bir girişim başlattı. Kadınların teknolojiye olan güvensizliğini aşması, sadece ekonomik eşitlik için değil, aynı zamanda yapay zekanın cinsiyet önyargılarından arındırılması için de önemli.
Sonuç: Teknolojide Kadınların Rolü Artıyor
Deloitte’un Kasım ayında yayımladığı bir rapora göre, ABD’de yapay zekayı kullanan veya deneyen kadınların oranı bir yılda üç kat arttı. Rapor, bazı ülkelerde kadınların 2025’e kadar yapay zeka kullanımında erkekleri geçebileceğini öngörüyor.
Kadınların teknolojiye olan mesafesi, yoğun iş yükü ve zaman eksikliği gibi nedenlerle açıklanabilir. Ancak yapay zekanın ekonomik fırsatlar sunma potansiyeli göz ardı edilemez. Kadınların bu fırsatı değerlendirmesi, cinsiyet eşitsizliklerini azaltmada kritik bir rol oynayabilir.
Josie Cox, serbest gazeteci ve yazar, Columbia Üniversitesi’nde yardımcı eğitmen ve Women Money Power: The Rise and Fall of Economic Equality (Kadınlar, Para, Güç: Ekonomik Eşitliğin Yükselişi ve Çöküşü) adlı kitabın yazarıdır.
Kaynak:Bloomberg