İran’da başörtüsü takma zorunluluğu getiren yasaya karşı sosyal medyada başlatılan “Beyaz Çarşamba” kampanyası giderek büyüyor. İran’da kamusal alanda başları açık şekilde video çekip, ABD’de yaşayan İranlı aktivist Masih Alinejad’a gönderen kadınlar, 10 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya.
Fotoğraf: Evrensel
1979 İslam Devrimi’nden önce İran’da kadınlar, mini etek, kısa kollu bluzlar giyebiliyorlardı. Ancak devrim sonrasında Ayetullah Humeyni’nin ülkenin başına gelmesiyle bu durum değişti. Kadınlar, İslam’a uygun şekilde başlarını örtmeye, makyaj yapmamaya, diz boyunda mantolar giymeye zorlanmaya başladı.
1979 yılında kıyafet yasasına karşı yaklaşık 100 bin kadın ve erkek, gösteriler için sokağa çıktı. Yasaya karşı protestolar bugün de devam ediyor.
“Benim Sinsi Özgürlüğüm”
2014 yılında İranlı kadınların kamusal alanda başlarını açarak çektikleri videoları paylaşmaya çağıran İranlı gazeteci Masih Alinejad, internette My Stealthy Freedom (Benim Gizli Özgürlüğüm) adlı hareketi başlattı. Kendisine gönderilen videoları #WhiteWednesdays (Beyaz Çarşambalar) etiketiyle paylaşan Alinejad, tutuklanma endişesiyle 2009’dan bu yana ülkesine gidemiyor.
Beyaz rengi Alinejad, “barışın rengi” olarak tanımladığını ve insanların bu renk etrafında birbirlerine arka çıkmalarını istiyor: “İnsanların birbirleriyle konuşmalarını istiyorum. Bunu istiyorum çünkü İran toplumunun özgürce konuşabilmeye ihtiyaçları var.”
Tepki ve tehditlere rağmen mücadeleye devam
Başlattığı hareketle özellikle İran Devrim Muhafızları Ordusu tarafından hedef gösterilen Alinejad, İran’da yayın yapan birçok medya kuruluşu tarafından düşman işbirlikçisi olarak lanse ediliyor.
Yaşadığı bu tepki ve tehditlere rağmen Alinejad kadınların özgürlüğü için mücadele etmeye devam edeceğini, İran hükümetinin kadınların sivil itaatsizlik yapmasından ve barışçıl protestolara katılmasından endişe duyduğunu belirtiyor.
Kamusal alanda başı açık video çeken kadınlara 10 yıla kadar hapis
İran Devrim Mahkemesi’nden bir yetkili pazartesi günü Fars haber ajansına yaptığı açıklamada kamusal alanda başı açık video çeken kadınların düşman devletle işbirliği yapmak suçundan 10 yıla kadar hapis cezası alabileceğini ifade etti. ABD’de yaşayan Alinejad mahkemenin verdiği açıklamaya rağmen hala kendisine birçok video gönderildiğini belirtti.
Alinejad katılımcıların büyük bir kısmının İran’dan olduğunu ancak Suudi Arabistan, Avrupa ve ABD’den de paylaşımlar yapıldığını belirtiyor.
Afganistan’da başörtüsü zorunluluğu olmamasına rağmen birçok genç kadın ailesinin baskısı nedeniyle örtünmek zorunda kalıyor.
Alinejad, hapis cezasına çarptırılan kadınlar için uluslararası destek istedi
Masih Alinejad, İran metrosunda üç kadının başları açık çektiği videoyu şu sözlerle paylaştı: “Bugün bu üç kadın İran’da takılması zorunlu olan başörtüsünü barışçıl bir şekilde protesto ettikleri için toplam 55 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Onların suçu #ForcedHijab’a (mecburi başörtüsüne) karşı #WhiteWednesdays kampanyasına katılmak. Bu kadınların acımasızca hapsedilmelerine karşı uluslararası desteğe ihtiyaçları var.”
Yaptığı bir başka paylaşımında ise Alinejad, başörtüsünü çıkararak protesto eden kadınları videoya çeken kişilere ait videoya yer verdi ve ekledi: “Rejimin şu şekilde İran sokaklarını İranlı kadınlar için hayatı cehennem ediyor. Bir kadın rejim yanlısı haydutlar tarafından zorunlu başörtüsü takmadığı için taciz edildi. Takip edildi ve başörtüsünü takması söylendi. Ama o geri adım atmadı ve her şeyi kaydetti.”
Uluslararası Af Örgütü’ne göre, İran yasaları “çok genel ve muğlak”
Uluslararası Af Örgütü’nün yaptığı açıklamada, İran’da kadınlar ve genç kızların düzenli olarak ahlak polisi tarafından sokakta durdurulduğunu ve kıyafet yasasını uygun olup olmadıklarını denetlendiğini belirtiyor. Yasaya uymayan kadınların ise iki aya kadar hapis cezasına çarptırılabildiğini açıkladı.
Yine Af Örgütü’nde çalışan İranlı bir araştırmacıya göre, İran yasalarında “çok genel ve muğlak” ifadelere yer verildiği için kadın hakları aktivistlerinin cezalarını arttırmaya yönelik kullanılabiliyor.
