Extinction Rebellion (Yokoluş İsyanı) isimli çevreci grup, dünyanın birçok yerinde, iki hafta sürecek iklim eylemlerine devam ediyor. İngiltere, Hollanda, Avustralya, Yeni Zelanda’da çok sayıda eylemci gözaltına alındı.
BBC Türkçe
2018 yılında İngiltere’de kurulan ve dünya çapında örgütlenen Yokoluş İsyanı, 60 kentte protesto gösterileri düzenliyor.
Grup, Londra’da “güç odaklarının merkezlerini barışçıl bir şekilde işgal edip kapatacağını” duyurmuştu.
Yokoluş İsyanı, Londra’da Nisan ayında gerçekleştirdikleri eylemleriyle de gündeme oturmuş, bazı üyeleri gözaltına alınmıştı.
Küresel bir grup olmayı başaran Yokoluş İsyanı, “varlığımızı tehdit eden iklim felaketine ve ekolojik çöküşe karşı” üç aşamalı bir plan öneriyor:
Hükümet dünyanın karşı karşıya kaldığı iklim krizi hakkında doğruları söylemeli,
İngiltere karbon salımını 2025’e kadar sıfırlamak için bağlayıcılığı bulunan yasal düzenlemeler yapmalı,
Bu hedefe ulaşmak için atılacak adımları denetleyecek bir “Yurttaşlar Meclisi” kurulmalı.
BBC Çevre Muhabiri Matt McGrath, grubun bu taleplerinin ne kadar gerçekçi olduğunu inceledi.
2025’e kadar sıfır emisyon hedefi gerçekçi mi?
İngiliz hükümetinin 2050 yılına kadar karbon salınımı sıfıra indirme planı hakkında tartışmalara neden olduğu düşünülürse 2025 yılında bu aşamaya ulaşmak son derece zor bir hedef.
Bunun gerçekleşmesi için İngiltere’de bulunan bütün doğalgazlı kombilerin elektrikli kombilerle değiştirilmesi, bunun yaratacağı ekstra elektrik talebinin de eşi benzeri görülmemiş bir yenilenebilir enerji üretimi artışıyla karşılanması gerekiyor.
İngiltere’nin 2030 yılında sıfır emisyon hedefine ulaşması için Zero Carbon Britain’a (Sıfır Karbon Britanya) göre, çoğu denize kurulacak, 130 bin ekstra rüzgar türbinine ihtiyacı var. Bu türbinlerin kaplayacağı alan ise Galler’in iki katı büyüklükte.
Aynı zamanda insanların, et ve süt ürünlerinin tüketimini de ciddi anlamda azaltması gerekiyor.
Bir diğer tasarruf ise uçak yolculukların da yapılması gerekiyor.
Sıfır Karbon Britanya’nın araştırma projesini koordine eden Paul Allen’a göre sıfır emisyon için bir insanın yalnızca “birkaç yılda bir” uçmasına izin var.
BBC Türkçe
Peki, karbon salımı 6 yılda nasıl sıfırlanır?
İngiltere, 2025 yılına kadar karbon emisyonunu sıfırlanmak için adeta savaş dönemindeki gibi seferberlik ilan etmesi ve ciddi, sert bir siyasi duruş sergilemesi gerekiyor.
Rapid Transition Alliance, iklim değişikliğine karşı dünyayı 12 yılda dönüştürebilecek çözümler öneriyor. Alliance, 2025 yılında kadar sıfır emisyona ulaşıp ulaşamayacağımızı, denemeden bilemeyeceğimizi ifade ediyor ve ekliyor:
“Bütün iktidar ve bütün endüstriler istediğinde çok kısa zamanlarda nelerin başarılabileceğini genellikle unutuyoruz.”
“2008’deki finansal krize verdiğimiz tepkiler kadar hızlı hareket etmek mümkün.”
“Biyosferimizin sağlığıyla, bankacılık sistemimizin sağlığı ile ilgilendiğimiz kadar ciddi ve bütüncül bir şekilde ilgilenirsek bu tür hedeflere ulaşmak için gereken kaynak ve planlamanın nasıl sağlanabileceğini de görürüz.”
BBC Türkçe
“Şimdi insanlığın tamamen yön değiştirme zamanı”
Yokoluş İsyanı’na katılanlar iklim krizinin boyutunun, büyük çaplı emisyon kesintileriyle mücadele edilebilecek seviyeyi çoktan geçtiğini söylüyor.
Örgütün kurucularından Dr. Gail Bradbrook “Artık gerçekçi olma zamanı değil. Şimdi insanlığın tamamen yön değiştirme zamanı” diyor ve ekliyor:
“Bu sorun birkaç basit önlemle veya birkaç çatıya güneş paneli eklemeyle çözülebilecek bir noktada değil.”
“Sorunu çözmek için o kadar geç kaldık ki mucizevi bir şeyler yapmamız lazım.”
Emisyon kesintilerine dair zor kararları kim verecek?
İngiltere’nin karbon salınımı sıfırlama planının ana öğelerine Yokoluş İsyanı, ‘Yurttaşlar Meclisi’nin karar vermesini istiyor. Ayrıca grup, bu yapının ülke çapındaki nüfusa uygun bir temsiliyete sahip olması öneriliyor.
Dr. Bradbrook “İnsanlar için neyin önemli olduğuna onların karar vermesini sağlayalım” diyor ve ekliyor:
“Çocuklarının sağlığı, güvenliği ve gelecekteki beslenebilme imkanı mı, yoksa tatillere gidip et yemeye devam etmeleri mi daha önemli? ”
“Bir otobüs şoförü ile bir kuaförün birlikte bunu anlamaya çalışması lazım.”
Örnek, İrlanda’daki “Yurttaşlar Meclisi”
Bu fikri savunanlar, İrlanda’da da zor toplumsal konularda oluşturduğu Yurttaşlar Meclisleri’ni örnek olarak gösteriyor.
İrlanda’da bulunan kürtaj yasağı Yurttaşlar Meclisi’nde görüşülmüş ve meclis konuyu referanduma taşımıştı. Referandumda çıkan sonuçla yasak kaldırıldı ve Yurttaşlar Meclisi’nin halkın taleplerine uygun kararlar verdiği ortaya çıktı.
İklim değişikliği konusunda, Yurttaşlar Meclisi yüksek karbon salınıma yol açan faaliyetlere yüksek vergi uygulanması gibi sert yaptırımlar uygulanması gerektiğini savunuyor.
Aynı zamanda, Yurttaşlar Meclisi’nin kararlı yapısı sayesinde İrlanda Parlamentosu’nda iklim değişikliği üzerine bir komite kuruldu.
BBC Türkçe
Emisyon kesintileri için siyasi destek var mı?
İngiltere hükümeti, mevcut yasalar kapsamında karbon salınımında belli kesintiler yapmak zorunda.
Yokoluş İsyanı ise çoğu siyasetçinin mevcut yasaların öngördüğünden çok daha fazla kesintiden yana olduğunu savunuyor, siyasi güçlerin trafik akışını ve toplu taşımayı kesintiye uğratan protestocuları gördükçe sevindiklerini belirtiyor.
Gail Bradbrook, “İnsanların bir odada oturarak çözümler üretmesini ve bu durumdan nasıl kurtulacağımızı tartışmasını istiyorum.”
“Sahip olduğumuz potansiyel, böyle bir süreçle açığa çıkar.”
Yokoluş isyancıları İstanbul Bienal’inin önünde eylem gerçekleştirdi
Yeşil Gazete
Eylemlerin İstanbul ayağında, Yokoluş İsyanı aktivistleri “sanata bulaşan petrolü” protesto etmek için İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından düzenlenen ve sponsorları arasında fosil yakıt şirketlerinin de bulunduğu 16. İstanbul Bienali’ndeydi.
Bu yıl “Yedinci Kıta” ismiyle gerçekleşen Bienal, iklim krizi ve ekolojik tahribat konularını merkeze alıyor. 16. Bienal’in gerçekleştiği MSGU İstanbul Resim, Heykel ve Müzik Müzesi önünde bir araya gelen aktivistler, performatif bir eylem düzenledi.
“Sanata petrol bulaştı”
Yeşil Gazete
Eylem, vuvuzelalar ile büyük bir gürültüyle başladı. Devamında, “geleceğimizi korumak için buradayız. İklim krizi her birimizi ve her canlı türünü etkiliyor. Yeşil badanayı protesto etmek için buradayız” açıklamasını okuyan eylemciler “sanata petrol bulaştı” diye haykırdı. Gıda boyasıyla yapılmış “petrol”ün bina girişine döküldüğü gösteride temsili bir ölüm sahnesiyle eylem sonlandı.
Yeşil Gazete
Grup yaptığı açıklamada, “eylemlerinde sanatı ve müziği kullanmayı seçen bizler, sanatın özgürce ve doğru amaçlar için kullanılması gerektiğini savunuyoruz” diyen Yokoluş İsyancıları, İKSV dahil Türkiye’deki sanat ve kültür kurumlarından fosil yakıt şirketlerine ve destekçilerine sırtlarını dönmelerini talep etti ve ekledi: “Fosil yakıtlardan bağımsız bir sanat alanı isteğimizi davulların gümbürtüsünün ardından gelen ölüm sessizliğinin kuvvetiyle bir kez daha haykırıyoruz: Gerçeği söyleyin! Fosil yakıtlardan vazgeçin!”
