1995’te imzalanan ve kadın hakları için en önemli küresel gündemlerden biri kabul edilen Pekin Deklarasyonu’nun 25. yıl dönümünde düzenlenecek BM Kadının Statüsü Komisyonu ve Generation Equality Forum’da, deklarasyonun uygulanması ve Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi’nde toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda fırsatlar değerlendirilecek.
25 yıl önce Pekin’de Birleşmiş Milletler Üye Devletleri Pekin Deklarasyonu ve Eylem Planı’nı oluşturarak “kadın haklarının insan hakları olduğunu” teyit etmiştir ve kadın hakları alanında önemli adımlar atıldı.
Üye Devletler “tüm insanlığın çıkarı adına dünyanın her yerindeki kadınlar için eşitlik, kalkınma ve barış hedeflerini daha da ileriye taşımaya kararlı olduklarını” taahhüt etti.
Bugüne geldiğimizde, Türkiye de dahil olmak üzere bütün üye devletlere Pekin konferansının sadece vaatler ve beyanatlardan ibaret olmadığının hatırlanması ve somut adımlar atılması gerekiyor.
Bu kapsamda, BM Kadının Statüsü Komisyonu’nun 64. Toplantısı’nda ve BM Kadının Güçlenmesi ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Birimi tarafından düzenlenen Küresel Cinsiyet Eşitlik Forumu’nda, Pekin sürecinin etkili ve başarılı olabilmesinin önündeki engeller ve fırsatlar masaya yatırılacak.
Kadının Statüsü Komisyonu
9-20 Mart 2020 tarihleri arasında New York’ta gerçekleşecek olan Kadının Statüsü Komisyonu’nun (KSK) 64. oturumunda, yani konferansın 25. yıldönümünde (Pekin+25), Pekin Deklarasyonu ve Eylem Planı’nın uygulanması ve aynı zamanda 2015 Sonrası Kalkınma Gündemi’nde toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadının insan haklarının ilerlemesi konusunda fırsatlar değerlendirilecek.
Bu sene KSK için bir gözden geçirme senesi olduğundan “Agreed Conclusions “denilen, müzakereler ile toplantı sonunda çıkan sonuç belgesi bu sene olmayacak. Onun yerine bir Siyasi Deklerasyon belgesi, KSK başlamadan devletlerin delegasyonlarının katılımı ile hazırlanıp toplantının ilk günü kabul edilecek.
Komisyonun oturumlarına paralel etkinlikler de düzenlenecek. Etkinlik detaylarına buradan ulaşabilirsiniz.
Generation Equality Forum (Küresel Cinsiyet Eşitlik Forumu)
BM Kadın Birimi’nin Deklarasyonun 25. yılına özel, geçtiğimiz Eylül ayında başlattığı ve genç kadınların toplumsal cinsiyet eşitliği süreçlerine katılımını artırmayı amaçlayan #GenerationEquality kampanyası devam ediyor.
Mayıs ayında Meksika’da başlatılacak Temmuz ayında Paris’teki toplantı ile tamamlanacak iki adımlı bir süreç olarak planlanan Generation Equality Forum, Pekin Eylem Platformu ve Pekin+25 sürecini, daha da hızlandırılmış bir şekilde, hayata geçirmek için yola çıktı.
Pekin+25 süreci, devletler, sivil toplum, çok taraflı kuruluşlar, özel sektör işbirliğinde Eylem Koalisyonları (Action Coalitions) kurulması öngörülüyor. Eylem Koalisyonları’na katılacak devletlerin ve özel sektörün belirli kriterleri karşılıyor olması, toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda içeriksel ya da maddi olarak ciddi taahhütler veriyor olması bekleniyor.
Yani her ülke ya da şirket bu koalisyonların içerisinde olamayacak. Hangi konularda kaç tane koalisyon olacağı henüz netlik kazanmadı. Ancak her koalisyonun 2020–2025 sürecinde kendi konusunda hem kendi içlerinde hem de küresel çapta gelişmelere öncü olması öngörülüyor.
Meksika ve Fransa toplantılarının da daha çok sivil toplum katılımı (yaklaşık %60 gibi) olması öngörülüyor. Ancak katılacak sivil toplum temsilcilerinin nasıl seçileceği konusunda net bir bilgi henüz yok. Devletler düzeyinde de yüksek yetkili bir katılım arzulandığından, Meksika’ya en az bakanlar düzeyinde, Fransa’ya ise en az başbakan/devlet başkanı düzeyinde katılım arzu ediliyor.
Sivil toplum hazırlıkları
KSK’ya kadar birçok ülkede farklı alanlardaki sivil toplum örgütlerinin ulusal, bölgesel ve uluslararası hazırlıkları bulunuyor ve bu sürece paralel rapor/gölge raporlarla katkı sağlıyorlar.
Amnesty International ise, Pekin Deklarasyonu ve Eylem Planı’nın 25. yıldönümünde kadınların ve kız çocukların haklarından faydalanabilmesi konusunda kayda değer ve hızlı bir ilerleme sağlanması için BM üyesi ülkelere tavsiyelerde bulundu. Süreçle iyi detaylı ilgili bilgi edinmek için Amnesty International’ın durum değerlendirmesi ve tavsiyelerine buradan ulaşabilirsiniz.
Bölgesel süreç
Türkiye için bölgesel süreç, 29-30 Ekim’de Cenevre’de Pekin+25 UNECE bölgesel toplantısında başladı ve Türkiye’den farklı sivil toplum örgütlerini temsil eden ve Pekin+25 Hazırlık Grubu adıyla bir araya gelen kadınlar da, toplantıda sunmak üzere “Pekin+25 Sürecine Dair Türkiye Kadın Örgütlerinin Paralel Raporu” başlıklı bir politika tutum belgesi ile sürece katkı koydular.
Rapor, Türkiye’de kadınların mevcut durumuyla ilgili tabloyu, ulusal düzeyde mevzuatın, uygulamanın, dünyada da uluslararası araçların geldiği durumu ve insan hakları ihlallerinin kadınları nasıl etkilediğini ortaya koyarak bir çözüm önerisi sunuyor.
(Belgenin Türkçesine buradan ulaşabilirsiniz.)
Küresel süreç
Küresel süreç ise KSK ile başlıyor, ve buraya katılım ve savunuculuk için çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor. KSK’da bu sene toplantının hemen başında bir Siyasi Deklerasyon kabul edilecek. Ancak siyasi deklerasyon belgesi, birçok kadın hakları aktivisti henüz New York’ta değilken tartışılıp nihayete erdirileceği için sivil toplumun bu süreçte nasıl savunuculuk yapabileceği konusu halen tartışılıyor.
NGO CSW ve Center for Women’s Global Leadership koordinasyonunda sivil toplum örgütleri bir arada bir Feminist ve Kadın Hareketi Eylem Planı hazırlığına başladılar. Bu planı 6 ana başlık altında ele alıyorlar ve dünyanın her yerindeki kadın hakları aktivistlerinden katılım bekliyorlar, şu ana kadar üç binden fazla aktivist sürece dahil oldu. Bu geniş katılımı da yeni dijital araçlarla sağlıyorlar.
Daha çok bilgiye buradan ulaşabilirsiniz. Tematik gruplara katkı vermek isterseniz ise gruplara buradan kayıt yaptırabilirsiniz: