Sınır Tanımayan Gazeteciler’in (RSF) Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Türkiye bu yıl 16 basamak gerileyerek 180 ülke arasında 165’nci sıraya yerleşti. Rapora göre, Türkiye, ‘sorunlu’ kategoriden ‘vahim’ olana gerileyerek en sert düşüş gösteren ülkeler arasında yer alıyor.
Türkiye, Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün her yıl açıkladığı Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde bu yıl 180 ülke içerisinde 165’nci’ sırada yer aldı.
Türkiye, geçen sene 149’uncu sıradaydı. Endekste bu yılki sert düşüşün gerekçesi, seçimler öncesinde gazetecilere yönelik baskıya hız verilmesi. Özellikle Kürt gazetecilere yönelik toplu tutuklamalar ve medya özgürlüğünü tehdit eden sosyal faktörler nedenler arasında yer alıyor. neden olduğu belirtildi. Türkiye endekste Filistin (156), Rusya (164), Hindistan (161) ve gazeteci Martinez Zongo’nun öldürüldüğü Kamerun’dan (138) sonra geliyor.
Endeksin son üç sırasında ise Vietnam (178), ‘gazeteciler için en büyük hapishane’ olarak değerlendirilen Çin (179) ile Kuzey Kore (180) yer aldı.
Raporda, Türkiye’nin önceki iki yılda gazetecilerin tahliye edilmesi, tutuklama yerine adli kontrol uygulamasına başvurulması ve ifade özgürlüğü örgütlerinin hak aramada etkili mücadele yürütmesi sebebiyle dört sıra yükselerek 149’uncu sıraya yerleştiği hatırlatıldı. Rapora göre, Türkiye, geçen yıl özellikle medyanın kutuplaştırılması ve hedef alınmasının yanı sıra Diyarbakır ve Ankara merkezli operasyonlarda 25 Kürt medya temsilcisinin tutuklanmasıyla endekste ‘görülmedik bir düşüş’ yaşadı.
Çalışma ilk kez 2002 yılında yapıldığında Türkiye 99’uncu sıradaydı. Raporda, yargı bağımsızlığından kaynaklı ağır sorunlar, habercilere yönelik keyfi tutuklamalar, online haberciliğin bastırılması, eleştirel haberciliği hedef alan cezai ve idari yaptırımlar ve gazetecilere karşı suçlarda cezasızlık Türkiye’nin kronik meseleleri arasında gösteriliyor.
10 ülkeden yedisinde güçlükle yapılabiliyor
Raporda basın özgürlüğü durumu 180 ülkeden 31’inde ‘vahim’, 42’sinde ‘kötü’, 55’inde ‘sorunlu’, 52’sinde ‘çok iyi’ veya ‘iyi’ olarak gösterildi. Buna göre, gazetecilik 10 ülkeden yedisinde güçlükle yapılabiliyor.
Yapay zekanın gelişimi
Endekse ilişkin açıklamada, 118 ülkeden siyasi aktörlerin yaygın propaganda ve dezenformasyon kampanyalarına meyil ettiğine değinildi. Yapay zekanın gelişiminin medyayı Web 2.0 sonrası daha da kırılgan hale getireceği aktarıldı. Açıklamada, ‘Twitter’ın sahibi Elon Musk’un, algoritmaların gazetecilik için bataklık olduğunu gözler önüne sererek keyfi ve sansürleyici bir mantığı en uç noktalara kadar zorladığı’ belirtildi.
Norveç yedi yıldır zirvede
Yedi yıldır endeksin ilk sırasında yer alan Norveç’i İrlanda ve Danimarka izliyor. Hollanda’nın 22 basamak ilerlediği rapora göre, gazetecilerin istihbarat servislerince ve güçlü bir casus yazılımla izlemeye alındığı Yunanistan (107), Avrupa Birliği’nin endeksteki en geri ülkesi.
Kaynak: Diken